«Σου είπα να μη μιλάς», ουρλιάζει ένας Ταλιμπάν σε μία Αφγανή απειλώντας ότι θα τη σκοτώσει. Η γυναίκα, που έχει μόλις συλληφθεί επειδή έλαβε μέρος σε διαμαρτυρία, υψώνει τον τόνο της φωνής της και του απαντά «Σκότωσε με! Κλείσατε σχολεία και πανεπιστήμια! Καλύτερα να με σκοτώσεις!».
Η σκηνή, που διαδραματίζεται μέσα σε ένα όχημα λίγο πριν τη μεταφορά της σε φυλακή στην Καμπούλ, καταγράφεται κρυφά με την κάμερα ενός κινητού τηλεφώνου.
Το ντοκιμαντέρ «Bread and Roses», από το οποίο η παραπάνω σκηνή, που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Καννών, στρέφει τον φακό στην καθημερινή ζωή τριών γυναικών τους πρώτους μήνες μετά την ανακατάληψη της εξουσίας στη χώρα από τους Ταλιμπάν, τον Αύγουστο του 2021.
Στην ειδική προβολή έδωσε το «παρών» και η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός Τζένιφερ Λόρενς, παραγωγός της ταινίας, την οποία υπογράφει η σκηνοθέτις Sahra Mani.
«Η καρδιά μου χτυπούσε τόσο γρήγορα βλέποντας αυτές τις γυναίκες να αψηφούν τους Ταλιμπάν», λέει η Λόρενς στο BBC. «Δεν βλέπουμε στις ειδήσεις αυτή την πλευρά της ιστορίας, τις γυναίκες να αντεπιτίθενται, και είναι ένα σημαντικό μέρος της ταινίας μας και των ιστοριών αυτών των γυναικών».
Πώς κατάφερε η Sahra Mani να κάνει γυρίσματα ενώ η Καμπούλ είναι στα χέρια των ακραίων ισλαμιστών; Δεν ήταν εύκολο, εξηγεί. «Η ασφάλεια του συνεργείου και των ανθρώπων που μας μίλησαν ήταν προτεραιότητά μας. Ο κίνδυνος ήταν παντού και δυστυχώς υπήρξαν κάποιες συλλήψεις».
Το 2018, στο ντοκιμαντέρ της «A Thousand Girls Like Me», αφηγήθηκε την ιστορία μίας νεαρής Αφγανής, η οποία υπέστη σεξουαλική κακοποίηση από τον πατέρα της και στον αγώνα της για απόδοση δικαιοσύνης, καθώς την καταγγελία της αγνόησαν τόσο η οικογένεια της όσο και η αστυνομία.
Τώρα, στο «Bread and Roses», η Αφγανή σκηνοθέτις ρίχνει φως στη σκληρή πραγματικότητα των γυναικών της Καμπούλ που είδαν τη ζωή τους να γυρίζει στον Μεσαίωνα. «Και οι δύο ταινίες δείχνουν την πραγματικότητα για τις γυναίκες στην πατρίδα μου. Όλες οι γυναίκες στη ζωή μου είναι πηγή έμπνευσης. Οι περισσότερες από τις συμμαθήτριες μου παντρεύτηκαν ανήλικες. Τις έβλεπα να πηγαίνουν στο μήνα του μέλιτος σαν να ήταν σε κηδεία, με τα όνειρά τους κομμάτια. […] Δεν είχα άλλη επιλογή παρά να κάνω αυτές τις ταινίες».
«Ψωμί και Τριαντάφυλλα»
Είναι ο τίτλος του ντοκιμαντέρ ένας φόρος τιμής στον δύο φορές βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα, Κεν Λόουτς και στην ομότιτλη ταινία του; «Ο Κεν Λόουτς είναι ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης, αλλά ο τίτλος είναι στην πραγματικότητα αναφορά στο διάσημο αμερικανικό πολιτικό σύνθημα και στο ποίημα του Τζέιμς Οπενχάιμ. Στην ταινία μου, βλέπουμε Αφγανές να φωνάζουν “Ψωμί, δουλειά, παιδεία και ελευθερία!”. Αυτό θέλουν, διεκδικούν τα βασικά δικαιώματα τους. Το τριαντάφυλλο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σύμβολο ελευθερίας και αξιοπρέπειας», λέει η Sahra Mani, η οποία έκανε γυρίσματα χρησιμοποιώντας κρυφές κάμερες, ζητώντας από τις γυναίκες ακόμη και να τραβήξουν οι ίδιες πλάνα σε ασφαλή σπίτια στα οποία καταφεύγουν με τις φίλες και τις οικογένειές τους.
Με πληροφορίες από BBC, Cannes Festival