«Ανυπομονούσα να μιλήσω με τον τρόπο που ήθελα, να χρησιμοποιήσω τη δική μου φωνή», είπε η Τζοάνα Χογκ αναφερόμενη στο ξεκίνημα της καριέρας της ως σκηνοθέτης, κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο το μεσημέρι στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, λίγες ώρες πριν την προβολή της πολυαναμενόμενης νέας της ταινίας «Ενθύμιο» (“The Souvenir”) και η HuffPost ήταν εκεί.
Η Χογκ βρίσκεται στην πόλη για το 60 Φεστιβάλ Κινηματογράφου και το αφιέρωμα της διοργάνωσης στο έργο της. Στο πλαίσιο του αφιερώματος το κοινό θα παρακολουθήσει τέσσερις ταινίες της: την «Caprice» (1986), «Καμία Συγγένεια» (2007), «Αρχιπέλαγος» (2010), «Εκθεση» (2013) και «Ενθύμιο» (2019).
Το «Ενθύμιο», φιλμ που έκανε πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σάντανς, κέρδισε το βραβείο World Cinema Dramatic και αποτελεί ένα από τα πολλά του προγράμματος που δεν πρέπει να χάσουν οι επισκέπτες του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, είναι εν μέρει αυτοβιογραφικό, με στοιχεία από εμπειρίες της Χογκ στη σχολή κινηματογράφου. Η ιστορία ενηλικίωσης ακολουθεί την νεαρή Τζούλι (Ονορ Σουίντον - Μπερν), μια φοιτήτρια κινηματογράφου, της οποίας η ζωή αλλάζει όταν γνωρίζει και αναπτύσσει σχέση με έναν μεγαλύτερο και χαρισματικό άνδρα. Εκείνος θα την βοηθήσει να γίνει περισσότερο ανεξάρτητη από την μητέρα και τους φίλους της, όμως η σχέση τους σταδιακά θα μετατραπεί σε τοξική με εντάσεις,ανάμεσα στο ζευγάρι. Η Βρετανή σκηνοθέτης αποκάλυψε στους παρευρισκόμενους στο μουσείο ότι η πρώτη φορά που σκέφτηκε ένα πρώτο σενάριο της ταινίας, ήταν σε μικρή ηλικία και αρκετά χρόνια μετά άρχισε να διαμορφώνει την πλοκή. Η Χογκ μίλησε -μεταξύ άλλων- για την αρχή της καριέρας της και την ταινία «Καμία Συγγένεια» (“Unrelated”), τον τρόπο που κινηματογραφεί και τις γυναίκες σκηνοθέτες στο παρελθόν και σήμερα.
«Ήμουν σίγουρη για την κατεύθυνση που ακολουθούσα»
«Πριν τις ταινίες, εργαζόμουν για 12 χρόνια στην τηλεόραση. Είχα σκηνοθετήσει τηλεοπτικές σειρές, όχι σε δικά μου σενάρια αλλά σενάρια που μου δόθηκαν σε υπάρχουσες σειρές. Στο διάστημα αυτό των δώδεκα χρόνων είχα αμφιβολίες, γιατί αγωνιζόμουν ενάντια στο σύστημα που δεν μου επέτρεπε να κάνω αυτό ακριβώς που θα έκανα αν δούλευα τις δικές μου ιδέες. Ήμουν ήδη απελπισμένη όταν ολοκλήρωσα την τελευταία τηλεοπτική μου δουλειά. Ανυπομονούσα να μιλήσω με τον τρόπο που ήθελα, να χρησιμοποιήσω τη δική μου φωνή. Όταν γύρισα την ταινία «Unrelated», μπορεί να είχα αμφιβολίες για τη διαδικασία, καθώς ανακάλυπτα τον τρόπο που μου άρεσε να δουλεύω ως σκηνοθέτης, αλλά ήμουν απόλυτα πεπεισμένη ότι έκανα το σωστό. Έτσι ποτέ δεν αμφέβαλα αν θα έπρεπε να κάνω την ταινία εκείνο το χρονικό διάστημα. Ήμουν σίγουρη για την κατεύθυνση που ακολουθούσα. Φυσικά οι λεπτομέρειες για το πώς δούλεψα και πώς δουλεύω από τότε, προέκυψαν στα γυρίσματα. Δεν ήξερα πριν την ταινία ότι στην πραγματικότητα ήμουν πιο ευτυχισμένη γράφοντας το σενάριο μαζί με τους ηθοποιούς και αυτό ήταν κάτι που συνέβη στη διάρκεια.
Στο «Unrelated» είχα ένα συμβατικό σενάριο. Αλλά μετά από μόνο δυο ημέρες γυρίσματος, συνειδητοποίησα ότι με ενδιέφερε περισσότερο αυτό που έβλεπα μπροστά μου, η ανταπόκριση και ο αυτοσχεδιασμός. Πιστεύω ότι ως σκηνοθέτης μου αρέσει να αυτοσχεδιάζω. Μου αρέσει να μην ξέρω πού πηγαίνω ακριβώς σε μια χρονική στιγμή, μου αρέσει να επινοώ επι τόπου, μαζί με τους ηθοποιούς μου, πράγματα που φαντάζουν πολύ συναρπαστικά. Αυτό είναι κάτι που δεν γνώριζα πριν γυρίσω το “Unrelated”».
«Αναζητώ ηθοποιούς που είναι πρόθυμοι να ρισκάρουν»
«Υπάρχουν ηθοποιοί που βρίσκουν τον αυτοσχεδιασμό τρομακτικό. Εξαρτάται από τον ηθοποιό. Μερικούς μπορεί να τους πάρει μερικές ημέρες για να συνηθίσουν αυτόν τον τρόπο εργασίας. Σε κάποιους δεν αρέσει καθόλου και πιθανόν δεν θέλουν να συνεργαστούν ξανά μαζί μου. Συνηθίζω όμως να αναζητώ εκ των προτέρων τους ηθοποιούς που είναι πρόθυμοι να ρισκάρουν. Φυσικά είναι γεγονός ότι δεν μπορείς να γνωρίζεις πάντα πόσο γενναίοι είναι μέχρι να ξεκινήσει το γύρισμα. Για παράδειγμα ένας ηθοποιός κάποτε μου είπε πόσο πραγματικά χαρούμενος ήταν που δεν υπήρχε σενάριο και διάλογος. Όταν όταν ξεκίνησε το γύρισμα αποδείχθηκε ότι στην πραγματικότητα αισθανόταν αβέβαιος. Στην περίπτωση αυτή προσαρμόζομαι, γιατί δεν εργάζομαι μόνο με έναν τρόπο, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Θα προσαρμοστώ σε διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικούς ηθοποιούς».
«Σκηνοθετώ και ανθρώπους που δεν είναι ηθοποιοί»
«Το βρίσκω πραγματικά συναρπαστικό. Μερικές φορές μπορεί να συναντήσω κάποιους και μετά να τους παρακολουθήσω σκεπτόμενη: ”εντάξει, έχουν κάποια ποιότητα που με ενδιαφέρει να καταγράψω”. Είναι το ίδιο με τους ηθοποιούς, δεν μου αρέσει να γνωρίζω από πριν τι είδους ερμηνεία θα λάβω από αυτούς. Θέλω να τους ανακαλύπτω, να τους γνωρίσω καθώς τους κινηματογραφώ. Με ένα ηθοποιό συνήθως γνωρίζεις ήδη πολλά. Μου αρέσει επίσης να βάζω μαζί στην οθόνη έναν ηθοποιό απέναντι σε ένα μη ηθοποιό, γιατί ο μη ηθοποιός είναι πιο φυσικός και έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση κάτι που μεταφέρει και στον ηθοποιοί».
«Ηθελα να κάνω κινηματογράφο που δεν κατανοούσαν οι δάσκαλοι στη σχολή»
«Το κλίμα είναι τόσο διαφορετικό τώρα όσον αφορά τις γυναίκες στη σκηνοθεσία. Για κάποιο λόγο στο ξεκίνημά μου ως νέα σκηνοθέτης, δεν σκεφτόμουν τις δυσκολίες. Ήξερα ότι ήμουν μια νέα γυναίκα και ότι δεν υπήρχαν τόσες πολλές σκηνοθέτιδες, αλλά ποτέ δεν το είδα σαν πρόβλημα. Χωρίς να μπορώ να ταυτιστώ με μια 22χρονη σήμερα, νομίζω ότι είχα -ευτυχώς- σχετική άγνοια για τους περιορισμούς και τις δυνατότητες που υπήρχαν τότε, και αυτό με βοήθησε ουσιαστικά, μου έδωσε εμπιστοσύνη και με έκανε να πιστεύω απόλυτα ότι θα μπορούσα να γίνω σκηνοθέτης, δεν το αμφισβητούσα.
Αυτή την εμπιστοσύνη την αισθάνθηκα πριν παρακολουθήσω μαθήματα στη σχολή κινηματογράφου, επειδή πίστευα ότι θα μπορούσα να γίνω σκηνοθέτης. Τα προβλήματα για μένα ξεκίνησαν στη σχολή όταν εναντιώθηκα στους δασκάλους μου, καθώς η συγκεκριμένη κινηματογραφική σχολή είχε μια πολύ ιδιαίτερη ιδέα για το είδος του κινηματογράφου που θα έπρεπε να κάνουμε και εγώ δεν μπορούσα να προσαρμοστώ τελείως σε εκείνο το καλούπι ή σε κανένα καλούπι που θα μπορούσαν να κατανοήσουν. Η δυσκολία δεν ήταν τόσο μεγάλη επειδή ήμουν γυναίκα, αλλά επειδή ήθελα να κάνω κινηματογράφο που δεν καταλάβαιναν οι δάσκαλοι. Έτσι, δεν αντιμετώπισα κανένα πρόβλημα λόγω φύλου».