Ακριβώς έξω από τις ακτές του Κίελου στη βόρεια Γερμανία, πολίτες- δύτες για να πολεμήσουν την κλιματική κρίση, χρησιμοποιούν φτυάρια χειρός για να ξεθάψουν σμαραγδένιους πράσινους βλαστούς από τα θαλάσσια φυτά με ρίζες από ένα πυκνό υποβρύχιο λιβάδι, τινάζοντας απαλά το ίζημα, πριν τους τοποθετήσουν σε κίτρινες σακούλες.
Έπειτα, επιστρέφουν στη στεριά, αποθηκεύουν τους βλαστούς σε μεγάλα κουτιά ψύξης, πριν βγουν την επόμενη μέρα σε μια άγονη περιοχή βορειότερα για να τους ξαναφυτέψουν σε κύκλους. Ο ένας δύτης κρατά μια πετονιά και ο άλλος τη χρησιμοποιεί για να περιηγηθεί στα θολά νερά και να κολυμπήσει γύρω του.
Ελπίζουν ότι αυτή η επίπονη δουλειά, μέρος ενός νέου έργου που εκπαιδεύει τους ντόπιους πολίτες να αποκαταστήσουν τα θαλάσσια λιβάδια στη Βαλτική Θάλασσα, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
«Είναι σαν υποβρύχια κηπουρική», είπε η Λία Βερφόντερν, 21 ετών, βοηθός κτηνιάτρου που ήταν μέρος της πρώτης παρτίδας πολιτών που παρακολούθησαν την εκπαίδευση στις αρχές Ιουλίου.
Γιατί τα θαλάσσια φυτά είναι τόσο σημαντικά
Τα θαλάσσια λιβάδια λειτουργούν ως τεράστιοι φυσικές καταβόθρες που μπορούν να αποθηκεύσουν εκατομμύρια τόνους άνθρακα, αλλά έχουν μειωθεί απότομα τον τελευταίο αιώνα λόγω της επιδείνωσης της ποιότητας του νερού, λένε οι επιστήμονες.
Συγκεκριμένα, αποθηκεύουν υπερδιπλάσια ποσότητα άνθρακα από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που θερμαίνει τον πλανήτη ανά τετραγωνικό μίλι, από ό,τι τα δάση στην ξηρά, σύμφωνα με μια μελέτη του 2012. Τα φυτά βοηθούν επίσης στην υποστήριξη της αλιείας και προστατεύουν τις ακτές από τη διάβρωση.
Μόνο η Ευρώπη έχασε το ένα τρίτο των θαλάσσιων περιοχών της μεταξύ της δεκαετίας του 1860 και του 2016, σύμφωνα με μια μελέτη του 2019, απελευθερώνοντας άνθρακα στην ατμόσφαιρα και επιταχύνοντας την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ενώ υπάρχουν άλλες πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση των φυτών παγκοσμίως, το «SeaStore Seagrass Restoration Project» στο Κίελο, που διευθύνεται από το GEOMAR Helmholtz Center for Ocean Research, είναι ένα από τα πρώτα που στοχεύει να δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να το κάνουν αυτόνομα.
Η Βερφόντερν, άλλοι 6 δύτες και μερικοί εθελοντές γης φύτεψαν περίπου 2.500 φυτά κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου τον Ιούλιο.
Πώς ξεκίνησε η πρωτοβουλία
Επικεφαλής της πρωτοβουλίας για τη Βαλτική Θάλασσα είναι η Άντζελα Στίβενσον, μια μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο GEOMAR που φύτεψε τρία πεδία δοκιμής τα τελευταία χρόνια, ανακαλύπτοντας ότι οι βλαστοί ήταν πιο ανθεκτικοί από τους σπόρους.
Η Στίβενσον σκέφτηκε να δημιουργήσει αυτό το σεμινάριο, περιλαμβάνοντας μια διαδικτυακή παρουσίαση καθώς και πρακτική εκπαίδευση, για να επιταχύνει τη φύτευση. Η ομάδα διατήρησης της θάλασσας Sea Shepherd έδωσε τον πρώτο γύρο εθελοντών και φρόντισε για εξοπλισμό, τρόφιμα, καταφύγια και άδειες.
«Στόχος μας είναι να το κλιμακώσουμε μετά από αυτή την πιλοτική περίοδο», είπε η Στίβενσον. «Ο απώτερος σκοπός είναι να αναζωογονηθεί η Βαλτική Θάλασσα».
Ο 52χρονος Μάρτιν Λάμπε, ένας από τους εθελοντές, είπε ότι η Βαλτική Θάλασσα είχε αλλάξει τόσο πολύ από τότε που πήγε να βουτήξει εκεί στα νιάτα του, που ένιωθε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να βοηθήσει.
«Μέρες σαν τη σημερινή μου δείχνουν ότι μπορούμε πραγματικά να χειριστούμε την κατάσταση εάν συνεισφέρουν αρκετοί άνθρωποι», είπε ο τεχνικός πληροφορικής.
Τι χρειάζεται για να επιτευχθεί ο μεγαλύτερος στόχος
Η Στίβενσον είπε ότι η ομάδα της GEOMAR ερεύνησε επίσης πόσο ανθεκτικά ήταν το θαλάσσια χόρτα στις αυξήσεις της θερμοκρασίας. Ελπίζει να αναπαράγει πιο ανθεκτικά στη θερμότητα στελέχη, καθώς, σε αντίθεση με τα ψάρια, τα θαλάσσια φυτά δεν μπορούν να μεταναστεύσουν σε ψυχρότερα κλίματα όσο οι ωκεανοί θερμαίνονται.
Η ομάδα συνεχίζει επίσης να μαζεύει τα φυτά που βρίσκονται σε άνθιση για τη συγκομιδή των σπόρων και να πειραματίζεται με τη φύτευσή τους στον βυθό της θάλασσας. Εάν μπορεί να βρει έναν τρόπο να το κάνει αυτό με επιτυχία, θα προσφέρει μια πολύ λιγότερο κουραστική μέθοδο αποκατάστασης.
Χρησιμοποιώντας την τρέχουσα προσέγγισή της, η ομάδα θα χρειαζόταν μισό εκατομμύριο δύτες, να φυτεύουν βλαστούς για 12 ώρες την ημέρα για έναν ολόκληρο χρόνο, για να αποκαταστήσουν όλη τη χαμένη θαλάσσια βλάστηση στη Βαλτική Θάλασσα κατά μήκος των ακτών της Γερμανίας, υπολόγισε η Στίβενσον.
Ακόμη και τότε, οι προσπάθειές τους θα αντιστοιχούσαν μόνο σε ένα μικρό κλάσμα από το σύνολο των γερμανικών εκπομπών.
«Θα πρέπει να σκεφτούμε νέες τεχνολογίες που θα μας βοηθήσουν να αφαιρέσουμε (τον άνθρακα) και τεχνητά», είπε. «Αλλά αν έχουμε ήδη τις βασισμένες στη φύση λύσεις για την αποθήκευση άνθρακα, θα μπορούσαμε κάλλιστα να τις χρησιμοποιήσουμε».