Βανδαλισμοί στον δημόσιο χώρο και τρόποι αντιμετώπισής τους

Η ανοχή στην εκτόνωση της «εθνικής μας κατάθλιψης» μετατράπηκε σε μία γενικευμένη ασχήμια που ανατροφοδότησε και ανατροφοδοτεί το αίσθημα της κατάθλιψης, αλλά και της ματαιότητας οποιασδήποτε προσπάθειας αναστροφής της εικόνας του δημόσιου χώρου.

Χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί η σκόπιμη υποβάθμιση γειτονιών προκειμένου να εξυπηρετηθούν επιχειρηματικά σχέδια «αναπλάσεων» και εκμετάλλευσης των ακινήτων από «παίκτες» της αρένας του real estate, δήμοι και κεντρική κυβέρνηση δείχνουν απρόθυμοι να αναλάβουν ουσιαστικές πρωτοβουλίες αντιμετώπισης και αποκατάστασης των βανδαλισμών.

Σε συνδυασμό με την επέλαση του AirBNB (βραχυχρόνιες μισθώσεις διαμερισμάτων), το οποίο από ευγενική ιδέα για τη διευκόλυνση ανθρώπων να επισκεφτούν μία πόλη έχει μετατραπεί σε μία κερδοσκοπική βιομηχανία που διαλύει τον κοινωνικό ιστό των πόλεων, καθιστώντας απαγορευτική την ενοικίαση σπιτιών από μόνιμους κατοίκους (οι οποίοι θα φρόντιζαν τη γειτονιά τους), το μέλλον της Αθήνας ως περιοχής κατοικίας δείχνει να επαφίεται στις ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες πολιτών να προστατεύσουν τον δημόσιο χώρο και την ποιότητα της ζωής τους σε αυτόν.

Είναι μία προσπάθεια δύσκολη και δαπανηρή αλλά όχι μάταιη, εάν υποστηριχθεί από όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες και έχει τη στοιχειώδη συνδρομή από τον δήμο της Αθήνας σε πρακτικό επίπεδο.

Οι τρόποι αποτροπής και αντιμετώπισης των βανδαλισμών είναι διεθνείς και όπου έχουν εφαρμοστεί έχουν αποδώσει:

ΦΩΤΙΣΜΟΣ

Το φως είναι ο μεγαλύτερος εχθρός των βανδάλων. Η διατήρηση επαρκώς φωτιζόμενων περιοχών καθιστά δύσκολη τη διάπραξη των βανδαλισμών. Οι βάνδαλοι λειτουργούν κάτω από το κάλυμμα του σκότους. Στην αντίληψή τους, το φως είναι καλό μόνο αφού έχουν κάνει τη ζημιά, ώστε να δουν όσο το δυνατόν περισσότεροι το «κατόρθωμά» τους. Ο σωστός φωτισμός είναι το πιο εύκολο και σημαντικό βήμα στην πρόληψη του βανδαλισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε περιοχές έντονης παραβατικότητας, είναι κατεστραμμένος ο φωτισμός.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΦΘΑΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

Το πρώτο πράγμα που κάνει ένας βάνδαλος είναι τα σπάσει τις λάμπες φωτισμού ή και ολόκληρα τα φωτιστικά. Με αυτόν τον τρόπο προχωρά στους βανδαλισμούς χωρίς να κινδυνεύει να αποκαλυφθεί η ταυτότητά του. Το άθραυστο γυαλί και τα ανθεκτικά φωτιστικά εμποδίζουν τα σχέδια των βάνδαλων. Κανένα σύστημα δεν είναι εγγυημένο ότι θα αντέξει μία επίμονη επίθεση, αλλά όταν η καταστροφή των φώτων απαιτεί μεγάλη προσπάθεια και πολύ χρόνο, αποθαρρύνει τουλάχιστον τους ευκαιριακούς (νεαρούς) βάνδαλους που απλά εκτονώνουν τον θυμό τους χωρίς να είναι διατεθειμένοι να κινδυνεύσουν να συλληφθούν για την παράβασή τους. Στην Αθήνα έχει εφαρμοστεί με επιτυχία η τοποθέτηση ανθεκτικού φωτισμού στο Ζάππειο (με «φαναράκια» στα οποία τοποθετήθηκαν σιδερένιες προστατευτικές μπάρες) και στον κεντρικό στύλο φωτισμού της πλατείας Εξαρχείων ο οποίος υψώθηκε σε τριπλάσιο ύψος από το κανονικό, ώστε να μπορεί να σπάσει μόνο με πυροβολισμό.

ΑΜΕΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΩΝ

Οι βάνδαλοι διαπράττουν τους βανδαλισμούς για να τους δουν οι άλλοι. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα tags, τα lettering και κάθε φύσεως μουντζούρες στους τοίχους. Η άμεση αφαίρεση των «αποδεικτικών στοιχείων» των πράξεών τους, ακυρώνει την επιβεβαίωση της ματαιοδοξίας τους για τη δημιουργία «ονόματος» ανάμεσά στους κύκλους που κινούνται. Με άλλα λόγια, όταν το «έργο» τους δεν έχει διάρκεια, χάνουν το κίνητρο να το ξανακάνουν. Οι διεθνείς συστάσεις για την αντιμετώπιση των βανδαλισμών προβλέπουν τον άμεσο καθαρισμό, επισκευή ή αφαίρεση των κατεστραμμένων αντικειμένων: «Μην τους αφήνετε να αισθάνονται την ευχαρίστηση να δουν το έργο τους. Βγάλτε το ή μετακινήστε το, το συντομότερο δυνατό».

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ANTI GRAFFITI

Η τεχνολογία σήμερα δίνει τη δυνατότητα να καλύπτονται οι τοίχοι με διαφανή υλικά αντιγκράφιτι ή και να βάφονται με μπογιές αντιγκράφιτι που προστατεύουν τις επιφάνειες, όχι από τις μπογιές και τα σπρέι αλλά από τα παραμείνουν οι μπογιές και τα σπρέι στους τοίχους. Δυστυχώς όμως το κόστος και η πρακτική εφαρμογή τους είναι δυσβάσταχτη για μικρά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα. Κάποια από αυτά τα υλικά απαιτούν ειδικά καθαριστικά για να φύγουν τα γκράφιτι τα οποία θα γραφτούν στους τοίχους, ενώ άλλα απαιτούν την κατοχή συστήματος πιεστικού νερού για την απομάκρυνση των μπογιών ή των σπρέι. Ο Δήμος Αθηναίων έχει εφαρμόσει πρακτικές αντιγκράφιτι σε ελάχιστους και πολύ κεντρικούς δρόμους (Πανεπιστημίου) αλλά δεν συνδράμει πρωτοβουλίες γειτονιών στην αποκατάσταση του δημόσιου χώρου τους.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Οι περισσότεροι πολίτες δυστυχώς έχουν καθηλωθεί στο δόγμα «μην μπλέξω». Και όμως, μία διαμαρτυρία στον άνθρωπο που κάνει τον βανδαλισμό, ακόμα και η απλή δήλωση ότι «αυτό είναι το σπίτι / γειτονιά μου που αγαπώ» και «δεν θέλω να την καταστρέφεις / μουτζουρώνεις», στο 90% των περιπτώσεων θα αποτρέψει τον βάνδαλο να συνεχίσει το «έργο» του (σε περιπτώσεις μουτζουρώματος τοίχων). Το υπόλοιπο των περιπτώσεων καλύπτει η απειλή της κλήσης στην αστυνομία. Ο βανδαλισμός αποτελεί πταίσμα στο οποίο η αστυνομία είναι υποχρεωμένη να παρέμβει. Μπροστά την πιθανότητα καταδίκης, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η οικογένεια του βανδάλου θα αναλάβει την πλήρη αποκατάσταση της ζημιάς που έχει γίνει.

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ – ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ

Ο εγωκεντρισμός, η ματαιοδοξία και η έλλειψη κοινοτικής συνείδησης είναι τα «καύσιμα» που οδηγούν νέους και νέες σε βανδαλισμούς. Ένας νέος που έχει συνείδηση του δημόσιου χώρου και του καθοριστικού ρόλου που παίζει στην ψυχολογία όλων των ανθρώπων που τον μοιράζονται, δεν θα προέβαινε ποτέ στην καταστροφή του με οποιαδήποτε πρόφαση εκτόνωσης, διαμαρτυρίας ή επιβολής της δικής του αισθητικής. Η λειτουργία χώρων αθλητισμού και πολιτισμού, πρωτοβουλίες για εκδηλώσεις και δράσεις σε επίπεδο γειτονιάς και ανάπτυξη της ιδέας του «μοιράζομαι» και «δραστηριοποιούμαι μαζί με άλλους ανθρώπους» αντί του «ιδιωτεύω» ή «περιχαρακώνομαι σε μια μικρή κλειστή ομάδα» είναι καθοριστικές τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση των βανδαλισμών.

TRIVIAL

Οι όροι «βάνδαλος» και «βανδαλισμός» εισήχθησαν στο διεθνές λεξιλόγιο κατά τον Διαφωτισμό, όταν θεωρήθηκε ότι το γερμανικό φύλο των Βανδάλων (Vandals) ήταν υπεύθυνο για την καταστροφή των αριστουργηματικών γλυπτών και κτηρίων της Αρχαίας Ρώμης κατά την επίθεσή τους στην πόλη το 455μ.Χ., κάτι που ιστορικά δεν είναι απολύτως ακριβές.

Παράρτημα φωτογραφιών

Αναδημοσίευση από το Postmodern.gr