Αποτελεί λαμπρό παράδειγμα νέου ανθρώπου που διαπρέπει στο εξωτερικό. Η 28χρονη φλαουτίστα Βασιλίνα Υφαντή, στις 7 Οκτωβρίου είναι σολίστ (μαζί με τον τσελίστα Ευριπίδη Σαμαρά και τον πιανίστα Σταμάτη Βλαχοδημήτρη) στη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών «Με το βλέμμα στο μέλλον». Πρόκειται για τη συναυλία που συστήνει στο κοινό τους νικητές στον διαγωνισμό για Νέους Σολιστ που διοργάνωσε η Ορχήστρα τον περασμένο Μάρτιο. Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή της αίθουσας Χρήστος Λαμπράκης, η Βασιλίνα Υφαντή μιλάει για τη διαγωνιστική διαδικασία, τις μουσικές σπουδές στη χώρα μας, την αγάπη της για το φλάουτο και τα σχέδιά της για το μέλλον.
Πώς πήρατε την απόφαση να λάβετε μέρος στον διαγωνισμό νέων σολίστ που διοργάνωσε φέτος η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών;
Όταν είδα το διαγωνισμό της ΚΟΑ σκέφτηκα ότι ήταν ένα καλό κίνητρο για μένα να ασχοληθώ σε βάθος με ένα έργο που αγαπώ και να βάλω τον εαυτό μου στη διαδικασία έκθεσης μπροστά σε μία τόσο αξιόλογη κριτική επιτροπή.
Πώς θα περιγράφατε τη διαδικασία του διαγωνισμού; Περιμένατε ότι θα κερδίσετε;
Ο διαγωνισμός ήταν αρκετά απαιτητικός. Και οι δύο φάσεις της ηχογράφησης και της live ακρόασης είχαν τις διαφορετικές τους δυσκολίες, αλλά όλη η εμπειρία ήταν πραγματικά πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα.
Δεν περίμενα ότι θα κερδίσω. Για μένα το σημαντικό ήταν να μπορέσω να ερμηνεύσω το έργο όπως το είχα στο μυαλό μου. Επίσης, βλέποντας τη λίστα των προκριθέντων στην δεύτερη φάση δεν είχε σημασία πια ποιος θα κερδίσει, καθώς όλα τα παιδιά είναι πολύ ταλαντούχοι και καλοί μουσικοί και ήμουν περήφανη που ήμουν ανάμεσά τους.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που διακρίνεστε σε κάποιον διαγωνισμό η ακρόαση. Σε προσωπικό επίπεδο, πώς θα λέγατε ότι σας βοηθούν τέτοιου είδους διακρίσεις;
Καταρχάς κάθε διάκριση είναι μία τεράστια χαρά, και ένα ισχυρό κίνητρο να συνεχίζω να προσπαθώ και να θέτω πιο υψηλούς στόχους. Οι διακρίσεις είναι επίσης μία επιβεβαίωση ότι ο τρόπος που δουλεύω είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι η κάθε απόρριψη δείχνει το αντίθετο. Το σημαντικό για μένα σε κάθε διαγωνισμό και ακρόαση είναι να μπορώ να παίξω όσο καλύτερα γίνεται, στο επίπεδο που είμαι τη συγκεκριμένη στιγμή και να μάθω να αναγνωρίζω και να χαίρομαι την προσπάθειά μου παρά την πίεση και το άγχος.
Ο Κβαντς έχει γράψει εκατοντάδες έργα για φλάουτο, ενώ υπήρξε και ο ίδιος κορυφαίος φλαουτίστας. Ποια είναι η δική σας σχέση με τον συγκεκριμένο συνθέτη;
Για μένα ο Κβαντς αποτελεί μεγάλη έμπνευση, γιατί ήταν ένας μουσικός που αγαπούσε πάρα πολύ το φλάουτο και τη μουσική γενικότερα. Διαβάζοντας τα κείμενά του μπορεί κανείς να διακρίνει αυτή την αγάπη και είναι πραγματικά συγκινητική η αφοσίωση του σε αυτή την τέχνη. Νομίζω ότι το έργο του είναι ένας θησαυρός για τους σύγχρονους φλαουτίστες και προσωπικά τον θεωρώ σαν δάσκαλο, γιατί έχω διδαχτεί πολλά από τη μέθοδό του για το φλάουτο και ευρύτερα τη μουσική αισθητική.
Ξεκινήσατε τις τριτοβάθμιες σπουδές σας σε μια περίοδο που η Ελλάδα μαστιζόταν από την οικονομική κρίση. Σας έκαναν ποτέ οι συνθήκες να αμφισβητήσετε την επιλογή σας να ασχοληθείτε επαγγελματικά με τη μουσική;
Η αλήθεια είναι πως όχι. Νομίζω τότε δεν φανταζόμουν τη ζωή μου χωρίς τη μουσική και κατά κάποιο τρόπο δεν με ενδιέφεραν οι εξωτερικές συνθήκες. Το σημαντικό ήταν για μένα να παίζω.
Συνεχίζοντας τις σπουδές σας στην Ολλανδία και μετά στη Γερμανία, σε τι θα λέγατε ότι υστερούν οι μουσικές σπουδές στη χώρα μας σε σχέση με άλλες χώρες του εξωτερικού;
Μεγάλη συζήτηση... Πιστεύω πραγματικά ότι στη χώρα μας έχουμε πολλούς αξιόλογους μουσικούς και δασκάλους. Προσωπικά είχα εξαιρετικούς δασκάλους φλάουτου και θεωρητικών.
Στην Ελλάδα δυστυχώς εκτός από τα ωδεία (που δεν είναι τριτοβάθμια εκπαίδευση) υπάρχουν μόνο 2 μουσικά πανεπιστήμια στα οποία κάποιος μπορεί να εξειδικευτεί σε ένα όργανο. Αν ένα παιδί για τον οποιοδήποτε λόγο δεν καταφέρει ή δεν θέλει να σπουδάσει σε αυτά τα δύο ιδρύματα, το εξωτερικό είναι μονόδρομος. Νιώθω ότι η εκπαίδευση κλασσικής μουσικής στην Ελλάδα έχει αρκετά καλά στοιχεία, κι άλλα που επιδέχονται βελτίωσης, όπως η απουσία μαθημάτων αυτοσχεδιασμού και mental training, η αρκετά παγιωμένη και κάπως ξεπερασμένη εκμάθηση σολφέζ, και η απουσία σταθερών εβδομαδιαίων μαθημάτων των δευτερευόντων οργάνων – για την ομάδα των ξύλινων πνευστών.
Ίσως η μεγαλύτερή μας δυσκολία είναι να κάνουμε την κλασσική μουσική βίωμα κυρίως στις μικρές ηλικίες, καθώς δεν αποτελεί μουσική παράδοση της χώρας μας.
Ποιο ήταν το πιο τρελό σας όνειρο ως μαθήτρια φλάουτου; Έχετε καταφέρει να το πραγματοποιήσετε μέχρι στιγμής;
Όταν ξεκινάς τη μουσική πιστεύεις ότι αν διαβάζεις αρκετά μπορεί κάποια στιγμή να παίξεις με τη Berliner… Όχι, αυτό το όνειρο δεν έχει πραγματοποιηθεί. (γέλια)
Ωστόσο έχω μαζέψει στην πορεία άλλα όνειρα και εμπειρίες που δεν είχα καν σκεφτεί.
Υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, συγκεκριμένα σωματικά χαρακτηριστικά που διευκολύνουν κάποιον, αν τα διαθέτει, στην εκμάθηση του φλάουτου;
Όχι, δεν το πιστεύω αυτό. Ο J. Quantz στη μέθοδό του «Versuch einer Anweisung die Flöte traversiere zu spielen“ αναφέρει αναλυτικά τα σωματικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει ένας φλαουτίστας, από τα πνευμόνια μέχρι τα δόντια και τα δάχτυλα. Πιστεύω όμως, ότι αν κάποιος αγαπάει το φλάουτο, ή οποιοδήποτε όργανο, το σώμα του θα ακολουθήσει.
Εσάς τι σας τράβηξε στο φλάουτο;
Δεν θυμάμαι πια. Μάθαινα φλογέρα για 3 χρόνια και γύριζα τη γύριζα με ένα πλαστικό καλαμάκι και έκανα ότι έπαιζα φλάουτο. Μάλλον κάπου το είχα δει και μου φαινόταν τέλειο!
Έχετε ποτέ αισθανθεί ότι το ρεπερτόριο του οργάνου είναι περιοριστικό;
Κάποιες φορές ναι. Λόγω των αλλαγών που υπέστη το όργανο αλλάζοντας από ξύλινο σε ασημένιο, υπάρχει ένα μικρό κενό στο ρεπερτόριό του. Ωστόσο έχουμε εξαιρετικά έργα της Μπαρόκ εποχής, της Γαλλικής σχολής και του 20ου αι. καθώς και υπέροχα ορχηστρικά μέρη.
Στο βιογραφικό σας αναφέρετε ότι σας αρέσει να πειραματίζεστε με τη σύγχρονη μουσική και τους ηλεκτρονικούς ήχους. Με ποιον τρόπο μπορεί ένα τόσο παλιό όργανο όσο το φλάουτο να χρησιμοποιηθεί σε πιο πειραματικά είδη μουσικής; Υπάρχουν συνθέτες ή μουσικοί που έχουν καταφέρει κάτι τέτοιο;
Νομίζω υπάρχουν τόσοι τρόποι όσους επιτρέπει η φαντασία του παίκτη!
Ο αυτοσχεδιασμός είναι κάτι που ξεκίνησα να μαθαίνω στην Ολλανδία και ήταν ένας καινούργιος κόσμος για μένα. Είναι ένα παιχνίδι που με διάφορους τρόπους μου επιτρέπει να ανακαλύπτω και να μαθαίνω από την αρχή ένα όργανο που παίζω ήδη 18 χρόνια. Είναι σαν το όργανο να μεγαλώνει και να αλλάζει μαζί σου. Με extended techniques, ηλεκτρονικούς ήχους, distortions, disciplinary projects, οι δρόμοι του πειραματισμού είναι άπειροι. Υπάρχουν αρκετοί συνθέτες και μουσικοί που πειραματίζονται με το φλάουτο, όπως ο S. Reich, I. Andersοn, I. Clark, K. Stockhausen και πολλοί άλλοι.
Εκτός από τη μουσική, ασχολείστε και με άλλα είδη τέχνης;
Ίσως όχι όσο θα ήθελα. Η ζωγραφική, το art design είναι κάτι που αγαπώ πολύ, όπως και η συγγραφή και λόγω των project που ετοιμάζω τώρα ασχολούμαι με το χορό και την κίνηση πιο εντατικά.
Ποια είναι τα σχέδιά σας τώρα που έχετε ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές σας σπουδές;
Σίγουρα σκοπεύω να συνεχίσω την προσπάθεια να μπω σε μια ορχήστρα. Αυτό το εξάμηνο ξεκινάω ένα καινούργιο μάστερ στο Theater and Orchestra Management, θα ήθελα να ασχοληθώ πιο εντατικά με το Μπαρόκ φλάουτο και να συνεχίσω την δουλειά μου με την πιο πειραματική και αυτοσχεδιαστική μουσική. Θέλω να συνεχίσω να μαθαίνω, όσο μπορώ.
Το σχέδιο είναι να συνεχίσω να παίζω μουσική, να βρίσκω τους δικούς μου δρόμους έκφρασης, να γνωρίζω αξιόλογους συνεργάτες και να δημιουργώ projects που εμπνέουν.