Παραφράζοντας την πονεμένη κραυγή του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού, ο οποίος, από τον λόφο του Στράνη στη Ζάκυνθο, άκουγε τους κανονιοβολισμούς κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους και αναφώνησε «Βάστα καημένο Μεσολόγγι», αρχίζοντας έτσι να συνθέτει τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν», αναφωνώ κι εγώ με τη σειρά μου: «Βαστάτε καημένοι Κούρδοιν».
Αναφέρομαι ιδιαίτερα στην αυτόνομη περιοχή του ελεύθερου Κουρδιστάν εντός της Συρίας, η οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό την άμεση απειλή εισβολής από τις τουρκικές δυνάμεις. Η απειλή δεν περιορίζεται μόνο στον τακτικό στρατό της Τουρκίας, αλλά περιλαμβάνει και τον Εθνικό Συριακό Στρατό (SNA), έναν στρατό μισθοφόρων υπό τον έλεγχο της Τουρκίας, ή ακόμη και συνδυασμένη επίθεση και από τις δύο πλευρές.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς τους Κούρδους της Συρίας είναι αποκαλυπτικές της προκλητικής πολιτικής του: «Ή παραδώστε τα όπλα ή θα σας θάψουμε μαζί τους». Αυτή η απειλή αποτελεί ηχώ της ίδιας ρητορικής που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν και κατά της Ελλάδας, με την περιβόητη δήλωση ότι «θα έρθουμε ένα βράδυ», αν δεν αφοπλίσουμε τα νησιά του Αιγαίου. Πρόκειται για μία στρατηγική που η Τουρκία εφαρμόζει συστηματικά, εισβάλλοντας σε ξένες χώρες με την ψευδεπίγραφη δικαιολογία λόγων ασφαλείας ή προστασίας ομοεθνών πληθυσμών.
Την απειλή αυτή της γειτονικής χώρας, που αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής ψυχολογικού πολέμου, δεν μπορούμε να την αγνοούμε. Στόχος της Τουρκίας είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την υλοποίηση του σχεδίου της «Γαλάζιας Πατρίδας». Εμείς, όμως, ως σύγχρονοι Συβαρίτες, απορροφημένοι στην καλοπέραση και την καθημερινότητα, δεν την έχουμε πάρει στα σοβαρά. Δεν έχουμε προβεί στις απαραίτητες διπλωματικές ενέργειες και δεν έχουμε λάβει τα κατάλληλα αντίμετρα στις διεθνείς σχέσεις. Αυτό είναι φανερό από τη στάση μας απέναντι σε κρίσιμες προκλήσεις, όπως το τουρκολιβυκό σύμφωνο για την ΑΟΖ, το επεισόδιο στη νήσο Κάσο για την ενεργειακή σύνδεση με την Κύπρο, καθώς και άλλες περιπτώσεις. Με αυτή την αδράνεια, διακινδυνεύουμε τη δημιουργία τετελεσμένων καταστάσεων που θα είναι εις βάρος μας.
Κάποιος ίσως αναρωτηθεί γιατί ασχολούμαι με αυτά τα ζητήματα που, φαινομενικά, δεν μας αφορούν άμεσα. Η Συρία φαντάζει μακριά και, ως χώρα, δεν έχουμε την άμεση δυνατότητα να ενισχύσουμε την αντίσταση των Κούρδων στο Κουρδιστάν. Δεν μπορούμε να προστατεύσουμε την αρχαία χριστιανική κοινότητα της Συρίας, που υπολογίζεται σε τρία εκατομμύρια ορθόδοξους χριστιανούς και αποτελεί ίσως τη μακροβιότερη χριστιανική κοινότητα στον κόσμο, η οποία διώκεται από φανατικούς τζιχαντιστές. Ούτε μπορούμε να εναντιωθούμε αποτελεσματικά στον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, που ενδέχεται να βλάψει τα συμφέροντα της Κύπρου.
Δεν θέλω να πιστέψω ότι η παθητική αντίδραση στις συνεχείς προκλήσεις οφείλεται σε μια υποτιθέμενη ρεαλιστική πολιτική, η οποία, σύμφωνα με την άποψη των γνωστών «τουρκύλων» – δηλαδή των σύγχρονων γραικύλων ή κοτζαμπάσηδων – θεωρείται ο μόνος δρόμος. Μια πολιτική που προωθεί τη «συμφιλίωση πάση θυσία» με τη γείτονα χώρα, παραβλέποντας το τι σημαίνει πραγματικά να έχεις απέναντί σου έναν Τούρκο ηγεμόνα με αναθεωρητικές βλέψεις. Την ίδια στιγμή, οι ίδιοι κύκλοι δεν διστάζουν να παρουσιάζουν όσους αντιδρούν σε αυτή την πολιτική ως γραφικούς ή ανεδαφικούς.
Δεν αμφισβητώ τον πατριωτισμό των πολιτικών που έχουν αναλάβει ή ασκούν εξουσία. Ωστόσο, διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις για τις πολιτικές ικανότητες ορισμένων εξ αυτών να χειριστούν κρίσιμα διεθνή ζητήματα. Αυτό έχει φανεί ξεκάθαρα μέσα από πολλές περιπτώσεις, όπου η απουσία στρατηγικής ή η αδύναμη διαχείριση οδήγησαν τη χώρα σε αμυντική θέση απέναντι σε διεκδικήσεις που θέτουν σε κίνδυνο την εθνική μας κυριαρχία και τα συμφέροντά μας.
Στη Συρία, αυτή τη στιγμή, διαμορφώνεται ένα νέο γεωπολιτικό καθεστώς, με πιθανή τριχοτόμηση της χώρας. Στόχος φαίνεται να είναι η εξάλειψη της ιρανικής και ρωσικής επιρροής, ενώ ενισχύεται η θέση του Ισραήλ στο νότο και της Τουρκίας στο βορρά. Το ζητούμενο είναι ποια θα είναι τελικά η κεντρική κυβέρνηση στη Συρία και αν θα διατηρηθεί η αυτονομία των Κούρδων στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, μια αυτονομία που η Τουρκία απειλεί να καταλύσει με ένοπλη βία.
Η παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στην περιοχή λειτουργεί προς το παρόν ως ανασταλτικός παράγοντας για μια άμεση τουρκική επέμβαση. Ωστόσο, η κατάσταση ενδέχεται να αλλάξει δραματικά μετά την 20η Ιανουαρίου, εάν ο Ντόναλντ Τραμπ αποφασίσει να δώσει το πράσινο φως για την απόσυρση των στρατευμάτων. Μέχρι τότε, οι Κούρδοι της περιοχής ζουν ως «ελεύθεροι πολιορκημένοι», υπό την συνεχή απειλή της Τουρκίας για εισβολή, με συχνές μικροσυμπλοκές να διατηρούν την ένταση.
Ακόμα κι αν η Τουρκία συγκρατηθεί και αποφύγει μια άμεση στρατιωτική εισβολή, η πίεση προς τους Κούρδους θα παραμείνει. Θα συνεχίζεται τόσο από την τουρκοκρατούμενη κεντρική κυβέρνηση της Συρίας όσο και από τον Συριακό Εθνικό Στρατό (SNA), γεγονός που καθιστά το όνειρο των Κούρδων – ενός λαού που αριθμεί πάνω από τριάντα εκατομμύρια – για τη δημιουργία ενός ενιαίου, ελεύθερου κουρδικού κράτους, μια μακρινή και διαρκώς αναβαλλόμενη πραγματικότητα.
Εάν όμως αποσυρθούν τα αμερικανικά στρατεύματα, αυτό θα σημάνει την εγκατάλειψη των Κούρδων της Συρίας – των πλέον πιστών συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή – στο έλεος της Τουρκίας. Οι Κούρδοι, με τον στρατό τους (SDF), υπήρξαν καθοριστικοί στον αγώνα κατά των τζιχαντιστών της Αλ Κάιντα και του ISIS, προσφέροντας θυσίες που άλλαξαν τη δυναμική της περιοχής. Μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελούσε σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς θα αποδείκνυε ότι δεν τηρούν τις συμμαχίες τους και δεν σέβονται τις θυσίες και τους αγώνες των συμμάχων τους.
Η συνέπεια αυτής της πολιτικής θα ήταν η πλήρης απώλεια εμπιστοσύνης προς τις ΗΠΑ από υφιστάμενους και μελλοντικούς συμμάχους. Το παράδειγμα των Κούρδων θα λειτουργούσε αποτρεπτικά για τη δημιουργία νέων συμμαχιών, υπονομεύοντας τη γεωπολιτική θέση των ΗΠΑ σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περιοχή του κόσμου. Επιπλέον, προκύπτει ένα σοβαρό πρόβλημα με τους τζιχαντιστές που βρίσκονται υπό τη φύλαξη των Κούρδων στη Συρία. Αν αφεθούν ελεύθεροι – όπως είναι το πιθανότερο σενάριο – θα στρατολογηθούν από την Τουρκία, ενισχύοντας τις νεοοθωμανικές της φιλοδοξίες και καθιστώντας την περιοχή ακόμη πιο ασταθή.
Σαφώς, μια τέτοια προοπτική έχει τρομάξει ολόκληρο τον αραβικό κόσμο, ο οποίος δεν ξεχνά την ιστορική τουρκική κατοχή. Ήδη, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, έχει αντιδράσει με δημόσιες δηλώσεις κατά της τουρκικής επεκτατικότητας. Κανείς όμως – και προπαντός το Ισραήλ – δεν επιθυμεί μια παντοδύναμη Τουρκία στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ως εκ τούτου, ο Ντόναλντ Τραμπ, αν και δεν θα επιλέξει φανερά να στηρίξει τη μία πλευρά έναντι της άλλης, πιθανότατα θα επιτρέψει στη Τουρκία να εξουδετερώσει σταδιακά το αυτόνομο Κουρδιστάν της Συρίας. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσω της χρήσης του Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), λειτουργώντας ως έμμεσος μηχανισμός πίεσης.
Ο αγώνας για τους Κούρδους θα είναι μακρύς και ηρωικός, θυμίζοντας την πολιορκία του Μεσολογγίου. Οι Κούρδοι θα πολεμήσουν υπό τη σκιά μιας αδυσώπητης πίεσης, ενώ παράλληλα θα δικαιολογούν τον τίτλο του άρθρου – μια φωνή που καλεί τους ελεύθερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να δείξουν έμπρακτη συμπαράσταση σε αυτούς που παλεύουν για την ελευθερία τους.
***
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.