Άρχισα να γνωρίζω το διεθνώς αναγνωρισμένο έργο και την ιδιοφυή σκέψη του διαπρεπούς επιστήμονα Δημήτρη Γιατρομανωλάκη το 2009 και δημοσιεύοντας εκείνη την χρονιά ένα επίκαιρο κείμενο σχετικά με το έργο του.
Η συνάντηση μας τότε, στο Ζonar’s, το σημερινό Athénée - ως σημείο αναφοράς της αθηναϊκής καθημερινότητας όπως νοσταλγικά αυτή αποτυπώνεται σε έναν Έλληνα του εξωτερικού, είχε απλότητα και αμεσότητα επικοινωνίας. Κάτι, που χαρακτηρίζει τους πραγματικά καλλιεργημένους ανθρώπους.
Mε ζεστή σοκολάτα, σοφία, γνώση και χιούμορ, η αρχική εκείνη συνομιλία μας μ’ έκανε να σκεφτώ έναν νέο ορίζοντα για το πιθανό μέλλον των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών στην Ελλάδα.
Ενώ - προσεγγίσαμε και μια θεματική που ο ίδιος τότε ερευνούσε, με έκδηλη την αγάπη του για την τέχνη. Μέρος της έρευνάς του παρουσίασε σε μια διάλεξη κύρους, με επιστημονικό χαρακτήρα.
Εντεκα χρόνια μετά, δηλαδή σήμερα, η διευρυμένη αυτή έρευνα του, αποτελεί το περιεχόμενο ενός πρωτότυπου από κάθε άποψη, κι επίκαιρο βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ‘Ικαρος’. Τίτλος του, Πολιτικές Μυθογένεσης.
Εξειδικευμένος ερευνητής, με σπάνια διεπιστημονικότητα- ενδεικτική διαφορά του από άλλους εξίσου πρωτοπόρους διεθνείς επιστήμονες-διαβάζει συχνά, τις νέες εξελίξεις στην επιστήμη των μαθηματικών παρότι ο ίδιος ανήκει σε άλλο επιστημονικό πεδίο.
Η δυνατότητα του επίσης, να επικοινωνεί με απλό τρόπο τις γνωσιακές του δυνάμεις, είναι κάτι, που δεν συναντάς συχνά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και του προσδίδει ένα ακόμη αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό.
Αυτός ο σύγχρονος διανοητής, βαθύς γνώστης και ακαταπόνητος μελετητής της Ευρωπαϊκής τέχνης και σκέψης, από την Αρχαιότητα μέχρι και την Πρωτοπορία του Εικοστού Αιώνα, συνεπαίρνει σε διαλέξεις του στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, σε αμφιθέατρα και αίθουσες με μια γκάμα επιστημονικού και μη κοινού, που περιλαμβάνει κυρίως νέους ανθρώπους.
Ο Δημήτρης Γιατρομανωλάκης, αφοσιωμένος στις δικές του επιστήμες, έχει εξειδικευτεί στην αρχαία ελληνική αγγειογραφία και τέχνη, στην Επιγραφική και την Παπυρολογία- με την διδασκαλία του σημαντικότερου σήμερα, φημισμένου παπυρολόγου στο Ηνωμένο Βασίλειο, Peter J.Parsons.
Ο ίδιος, είναι από τους διασημότερους φοιτητές του και στην πολιτισμική ιστορία. Τα βιβλία επίσης, που έχει συγγράψει κι επιμεληθεί είναι πολλά και όλα σχεδόν, σχετίζονται με την Ελληνική Αρχαιότητα που τόσο αγαπά, ενώ έρχονται σε διάλογο και με την επιστήμη της Ιστορικής και Συγκριτικής Ανθρωπολογίας (έχει διοριστεί και διδάσκει και σε τμήμα Ανθρωπολογίας).
Ο πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας, είναι βέβαια, αυτό που κυρίως τον εμπνέει και τον απασχολεί ερευνητικά ενώ η φήμη του ‘’genius’’ που τον συνοδεύει, είναι για εκείνον μη αναγνωρίσιμο κεφάλαιο, κάτι δηλαδή, που το προσπερνάει απλοποιώντας τις καταστάσεις και περιγράφοντάς τις...σε γήινες αποχρώσεις!
Μιλώντας για την προσφιλή του περιοχή, της Μεθοδολογίας στην Έρευνα, ακόμη κι όταν η συζήτηση γίνεται δύσκολα σύνθετη κι εξειδικευμένη, διακρίνεις την διαφορετικότητα του, να είναι απλός και προσηνής.
Ο Έλληνας επιστήμονας είχε την καθοριστική εμπειρία να περάσει τρία χρόνια της διεθνούς καριέρας του ως ερευνητής στο διάσημο και μοναδικό στο είδος του Διεπιστημονικό Κέντρο, Society of Fellows του Πανεπιστημίου Harvard ή, όπως αλλιώς είναι γνωστό, Society for Geniuses.
Η πλειονότητα των Εταίρων της Society είναι ερευνητές και πολλοί από αυτούς νομπελίστες θετικών επιστημών.
Υπήρξαν, βέβαια, και περιπτώσεις Εταίρων που σχετίζονταν με θεωρητικές επιστήμες, όπως ο Noam Chomsky στην Θεωρητική Γλωσσολογία, ο Paul de Man, ο Stanley Cavell στη Φιλοσοφία.
Βασικός επισκέπτης της Society τότε, ο Stephen Hawking. Ο Δημήτρης Γιατρομανωλάκης που τον γνώρισε εκείνη την εποχή, έχει συναρπαστικές εντυπώσεις και ιστορίες να πει, από τις συναντήσεις μαζί του. Κοιτώντας τα πρόσφατα έργα του Έλληνα ερευνητή, βλέπω ότι ένα από αυτά, σχετίζεται με τομές στο χώρο της Μεθοδολογίας που ο ίδιος έχει εισαγάγει.
Επίσης το 2016 δημοσίευσε τη μελέτη ’Soundscapes’ όπου διερευνά ηχοτοπία στην αρχαία ελληνική αγγειογραφία.
Στο νέο βιβλίο του ένα μεγαλοφυές κείμενο, μπορεί κανείς να πει, με ύφος γραφής που σε γητεύει, πραγματεύεται τις Πολιτικές Μυθογένεσης, τους μυθογενετικούς, όπως τους ορίζει ο Γιατρομανωλάκης, μηχανισμούς στην τέχνη και τη διανόηση της Ευρωπαϊκής Πρωτοπορίας (avant-garde).
Η σχέση της πρωτοπορίας με την ελληνική αρχαιότητα, ξεδιπλώνονται στις σελίδες του, καθώς και οι πολύπλοκοι διάλογοι στοχαστών και ζωγράφων της πρωτοπορίας με την προσωκρατική φιλοσοφία, αλλά και με την αρχαία ελληνική μυθολογία.
Η έκδοση από τον Ίκαρο, ιδιαιτέρως κομψή, με έξοχες φωτογραφίες πρωτοποριακών έργων τέχνης.
Το βιβλίο, δουλεμένο στην κάθε του λεπτομέρεια με αξιοζήλευτο δυναμισμό που αφορά στις επιστήμες της ιστορίας των ιδεών και της ιστορίας τέχνης.
Αλλά φυσικά, σχετίζεται με την ελληνική αρχαιότητα και, πιο σημαντικό για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, είναι εύληπτο, διαβάζεται μονορούφι, σχεδόν σαν...αστυνομικό μυθιστόρημα, που εκτυλίσσεται σε αδιερεύνητα τοπία σκέψης.
Οι 150 σελίδες του, που κατακλύζουν με πρωτοτυπία τον αναγνώστη, κάνουν το βιβλίο, από τα πλέον συναρπαστικά που έχω διαβάσει και που έχουν γραφεί στην ελληνική γλώσσα την πρόσφατη δεκαετία.
Δεινότατος αφηγητής ο Δημήτρης Γιατρομανωλάκης, ξεχωρίζει με τη νεωτερικότητα του, δημιουργώντας ένα βιβλίο που μάς στροβιλίζει σε σαγηνευτικές μυθογενέσεις, αναδείχνοντας πώς, πρωτοποριακές φωνές στη Γαλλία και αλλού τέμνονται ριζοσπαστικά με το ελληνικό παρελθόν.
