Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι πέρασε τα τελευταία είκοσι χρόνια σατιρίζοντας τους πολιτικούς της χώρας του, σε stand up comedy παραστάσεις, τηλεοπτικές σειρές και συνεντεύξεις. Τώρα, αποφάσισε να κατέβει υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές της Ουκρανίας που θα γίνουν στις 31 Μαρτίου και μάλιστα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι προηγείται και του νυν Προέδρου Ποροσένκο και της πρώην πρωθυπουργού και επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Γούλια Τιμοσένκο.
Η καμπάνια του 40χρονου ηθοποιού αφήνει δυσδιάκριτα όρια μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας, καθώς παράλληλα με τον προεκλογικό του αγώνα, πρωταγωνιστεί σε πετυχημένη τηλεοπτική σειρά όπου υποδύεται έναν δάσκαλο που γίνεται αναπάντεχα Πρόεδρος της Ουκρανίας.
Η υπόθεση της σειράς «Στην υπηρεσία του πολίτη» έχει κάπως έτσι: Ένας άνδρας καταγράφει το ξέσπασμα του δασκάλου κατά της διαφθοράς και της αδικίας του συστήματος, ανεβάζει το βίντεο στα social media και αυτό γίνεται τόσο viral που ο δάσκαλος εκλέγεται πρόεδρος, κερδίζοντας τους πολίτες με την αφοπλιστική του ειλικρίνεια. «Αγαπητοί δημοσιογράφοι με συγχωρείτε, αλλά δεν είμαι προετοιμασμένος για αυτή τη συνέντευξη Τύπου» λέει ο τηλεοπτικός ήρωας που υποδύεται, με αρκετούς Ουκρανούς τηλεθεατές να βρίσκουν στο πρόσωπο του ρόλου, τον ιδανικό του Πρόεδρο. Εκείνος δεν χρειάζεται καν να πληρώσει γι′ αυτή την πολιτική προβολή, πληρώνεται κιόλας για τον ρόλο του. Και ορθά. Απλώς η σύμπτωση, είναι παραπάνω από βολική.
“Τον αποκαλούν «Ρέιγκαν της Ουκρανίας» επειδή και ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ υπήρξε ηθοποιός. Βέβαια, ηθοποιός -και μάλιστα κωμικός- ήταν και ο Μπέμπε Γκρίλο πριν ιδρύσει το Κίνημα των 5 Αστέρων.”
Η κανονική προεκλογική καμπάνια του Ζελένσκι θυμίζει ριάλιτι σόου. Ο Βολοντιμίρ κάνει προπόνηση στο γυμναστήριο, δίνοντας παράλληλα συνεντεύξεις, ο Βολοντιμίρ μιλάει για τον ρόλο του τονίζοντας ότι ο κόσμος θέλει να έχει έναν Πρόεδρο με τις ηθικές όπως ο Βασίλι (ο ήρωας που υποδύεται στο σίριαλ), έναν πρόεδρος που δεν θα προέρχεται από το κατεστημένο και θα πρεσβεύει το νέο, το άφθαρτο.
Κι αν στην τηλεόραση ο Βασίλι τάσσεται σθεναρά κατά της ολιγαρχίας, στην πραγματικότητα ο Βολοντιμίρ χαρακτηρίζεται μαριονέτα από τους αντιπάλους τους, οι οποίοι θεωρούν ότι ο ηθοποιός είναι ο άνθρωπος του μεγαλοεπιχειρηματία Κολομόισκι, στον οποίο ανήκει το τηλεοπτικό κανάλι όπου προβάλλεται η σειρά του υποψήφιου Προέδρου και όπου οι δράσεις του εκλεκτού του απολαμβάνουν πολύ μεγαλύτερης προβολής από τις αντίστοιχες των ανθυποψηφίων του.
«Εργάζεστε σε έναν ολιγάρχη όμως, αν και καταγγέλλετε τους ολιγάρχης» του είπε δημοσιογράφος του BBC, λίγα λεπτά αφότου ο Ζελένσκι είχε αρνηθεί ότι είναι μαριονέτα οποιουδήποτε, πόσο μάλλον ενός επιχειρηματία -τραπεζίτη που κατηγορείται ότι έχει καταχραστεί τεράστια ποσά από τις ουκρανικές τράπεζες. «Η χώρα είναι γεμάτη από μεγαλοεπιχειρηματίες και ολιγάρχες. Αυτό σημαίνει ότι εμείς, τα εκατομμύρια των ανθρώπων που δουλεύουν στις επιχειρήσεις τους, είμαστε μαριονέτες;» του απάντησε έξυπνα ο προεδρικός υποψήφιος.
Σε μία από τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις -που διενεργήθηκε σε δείγμα 10.000 ανθρώπων-, ο Ζελένσκι παίρνει 21,9%, η Τιμοσένκο έρχεται δεύτερη με 19,2% και ο Ποροσένκο τρίτος με 14,8%.
«Ο Ζελένσκι κατάφερε να προσελκύσει θυμωμένους ψηφοφόρους που έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στους σημερινούς πολιτικούς», δηλώνει ο Βίκτορ Ζαμιατίν, αναλυτής του ουκρανικού think tank Razumkov Center.
Γεννημένος σε μια οικογένεια καθηγητών στη βιομηχανική πόλη Kryvyi Rih, όταν η Ουκρανία εξακολουθούσε να είναι μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, ο Ζελένσκι μιλά απταίστως τα ρωσικά, προσόν που βοηθά τη δημοτικότητά του στις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας όπου ομιλούνται κυρίως τα ρωσικά.
Ξεκίνησε να ασχολείται ερασιτεχνικά με την ηθοποιία όταν φοιτούσε στη νομική σχολή και μέσα σε λίγα χρόνια αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την υποκριτική και κυρίως την κωμωδία.
Ο ίδιος καθιστά σαφές ότι η υποψηφιότητά του δεν είναι ούτε αστείο ούτε διαφημιστικό κόλπο και βασικό του πολιτικό αφήγημα είναι ότι θα πρέπει να καλυτερεύσει η ζωή στην Ουκρανία ώστε οι συμπολίτες του να μην φεύγουν από την πατρίδα τους, ζητώντας εργασιακές ευκαιρίες στις ευρωπαϊκές χώρες. ”Χρειαζόμαστε ανταγωνιστικούς μισθούς για να αισθάνονται αυτοσεβασμό οι Ουκρανοί”, λέει.
Τα οικονομικά προβλήματα της Ουκρανίας έχουν οδηγήσει σε απότομη πτώση του βιοτικού επιπέδου μετά την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας το 2014 από τη Ρωσία και ο Ζελένσκι τονίζει στις προεκλογικές του ομιλίες ότι «θέλουμε και θα επιστρέψουμε στα εδάφη μας, την Κριμαία και την Ντονμπάς».
Με σαφή ευρωπαϊκό προσανατολισμό, αναφέρει ότι αν εκλεγεί πρόεδρος θα προσπαθήσει να ενταχθεί η Ουκρανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δεν θα πιέσει για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. «Η Ουκρανία έχει επιλέξει το δρόμο της. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή πορεία και πιστεύω απόλυτα ότι είναι η σωστή», καταλήγει.