″Είναι αδιανόητο, κάθε μέρα στη δουλειά αισθάνεσαι πως ρισκάρεις τη ζωή σου’’ μου εκμυστηρεύτηκε πρόσφατα ένας συνάδελφος. Ζούμε, το δίχως άλλο, στιγμές δίχως προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία. Από τη στιγμή που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε το νέο Κορονοϊό (COVID-19) ‘’πανδημία’’ ( 11η Μαρτίου 2020), τα διάφορα κράτη και εθνικά συστήματα υγείας ανταποκρίθηκαν με διαφορετικά αντανακλαστικά στα γεγονότα και τις εξελίξεις.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση Τζόνσον πήρε τα απαραίτητα περιοριστικά μέτρα με καθυστέρηση. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, καθοδηγούμενος αρχικά από ειδικούς που απέτυχαν να εκτιμήσουν το μέγεθος του προβλήματος και φοβούμενος πιθανώς τις οικονομικές συνέπειες του «lockdown» ενόψει Brexit, δεν επέδειξε την απαιτούμενη αποφασιστικότητα. Αξίζει να θυμηθούμε το χρονοδιάγραμμα των γεγονότων:
Από τα δύο πρώτα περιστατικά που διαγνώστηκαν με τη νόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο (29 Ιανουαρίου 2020) και τον πρώτο καταγεγραμμένο θάνατο από COVID-19 στη χώρα (5 Μαρτίου 2020) μέχρι τη σχετική μελέτη του Imperial College London πως μία πολιτική ΄΄καταστολής΄΄ (suppression) θα σώσει ζωές (16 Μαρτίου 2020) και την ανακοίνωση της απόφασης για άμεσο «lockdown» (23 Μαρτίου 2020), πολύτιμος χρόνος πήγε χαμένος. Τη δεδομένη στιγμή, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα στο Η.Β ανέρχονται σε 47.806, οι θάνατοι σε 4.934 κι εκτιμάται πως η κατάσταση μάλλον θα χειροτερεύσει στο άμεσο μέλλον.
Παρά τη διεθνή κριτική, πρέπει να αναγνωρίσουμε τα θετικά βήματα στη διαχείριση της κρίσης. Η αναβάθμιση του κινδύνου από τη νόσο από ‘’μέτριο’’ σε ”υψηλό’’ (12 Μαρτίου 2020) κινητοποίησε το βρετανικό εθνικό σύστημα υγείας (NHS) που προχώρησε ταχύτατα σε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας και παροχής υπηρεσιών. Επί παραδείγματι, η ακύρωση όλων των επεμβάσεων ρουτίνας για τουλάχιστον 3 μήνες αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του αριθμού κλινών και δυνατότητας παροχής εντατικής θεραπείας.
Στο ίδιο πλαίσιο, σχεδιάζεται άμεσα η παροχή κλινών ιδιωτικών νοσοκομείων προς το NHS με σκοπό αυτά να χρησιμοποιηθούν για επείγουσες επεμβάσεις καθώς και θεραπεία ασθενών με COVID-19. H δημοσίευση κατευθυντήριων οδηγιών (guidelines) που ανανεώνονται τακτικά κι η οργάνωση εκπαιδευτικών ημερίδων συγκαταλέγονται στα θετικά μέτρα. Επίσης, προγραμματίζεται η χρήση του διαδικτύου (Τηλε-ιατρική) με σκοπό να περιοριστεί η άσκοπη προσέλευση ασθενών στο νοσοκομείο. Σημαντικός αριθμός εθελοντών έχει ήδη συνδράμει, αναλαμβάνοντας ποικίλους, βοηθητικούς ρόλους στο NHS. Ο βρετανικός ιατρικός σύλλογος (GMC) κάλεσε προσφάτως συνταξιοδοτηθέντες ιατρούς να επιστρέψουν στην ενεργό δράση. Κάτι παρόμοιο έχει προταθεί και για φοιτητές ιατρικής/ νοσηλευτικής στα τελευταία έτη των σπουδών τους.
Παρά τις σημαντικές αλλαγές και προσπάθειες, απαιτείται ακόμη να διανύσουμε πολύ δρόμο. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο κι οφείλει να αντιμετωπιστεί ως τέτοιο. Προτεραιότητες των συστημάτων υγείας ανά τον πλανήτη, πρέπει να είναι η έμπρακτη υποστήριξη του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, η σοφή και λελογισμένη χρήση διαγνωστικών τεστ και προστατευτικού εξοπλισμού για τους επαγγελματίες υγείας καθώς κι η διεθνής συνεργασία σε υλικο-τεχνικό και γνωστικό επίπεδο. Είναι αλήθεια πως, σ΄αυτόν τον αγώνα, δεν πρόκειται να βγούμε νικητές αν δεν προστατέψουμε κατάλληλα το απανταχού ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Γιώργος Γρηγοριάδης
Ιατρός
Ηνωμένο Βασίλειο