To 2017, ο Στέφανος Τάι είχε μόλις μετακομίσει από τη Νέα Υόρκη στο Χονγκ Κονγκ και προσπαθούσε να βρει την θέση του στο πολυπολιτισμικό πάζλ της μεγαλούπολης των 7,5 εκατομμυρίων κατοίκων.
Με πατέρα Κινεζικής καταγωγής, που μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη και μητέρα γέννημα-θρέμα Αθηναία, που μεγάλωσε στο Παγκράτι, ο Στέφανος είναι και ο ίδιος ένα πολυπολιτισμικό μίγμα. Δεδομένου δε ότι και οι δύο γονείς του υπήρξαν ταλαντούχοι χορευτές, η εικόνα εκατοντάδων γυναικών που χορεύουν κάθε Κυριακή στους δρόμους του Χονγκ Κονγκ, ήταν λογικό να κυριαρχήσει ανάμεσα σε όλα τα άλλα ερεθίσματα της πόλης. Κι επειδή ο Στέφανος είναι σκηνοθέτης, αυτός ο μαζικός, γυναικείος χορός της Κυριακής, έγινε η βάση της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του.
Το «We don’t dance for nothing» είναι μία κινηματογραφική, ερωτική επιστολή στις Φιλιππινέζες οικιακές βοηθούς του Χονγκ Κονγκ, που κάθε Κυριακή, γιορτάζουν το μοναδικό ρεπό της εβδομάδας τρώγοντας, πίνοντας και χορεύοντας όλες μαζί στους δρόμους της πόλης. Η κοινότητά τους αριθμεί σχεδόν 350.000 γυναίκες και η ταινία του Στέφανου Τάι βασίζεται μεν στις πραγματικές ιστορίες τους, αλλά η πρωταγωνίστριά της, που προσπαθεί να βρει τη δύναμη να αποδράσει από το Χονγκ Κονγκ, είναι ένα μίγμα διαφορετικών, αληθινών προσώπων.
«Δεν ήθελα να κάνω συμβατικό ντοκιμαντέρ» μας λέει ο Στέφανος. «Με ενέπνευσαν τα χρώματα και οι ήχοι. Ημουν πολύ περίεργος να μάθω ποιές ήταν και τι έκαναν κι έτσι τις πλησίασα κι έγινα φίλος τους και τότε συνειδητοποίησα ότι υπήρχε μία πολύ βαθύτερη ιστορία πίσω από το ποιές είναι. Χορεύουν κάθε Κυριακή κι αυτό παίζει έναν πολύ ιερό ρόλο στην ζωή τους. Είναι ο μοναδικός τρόπος να ξεφύγουν από την δουλειά τους.»
Γυρισμένη με Super-16, η ταινία του Στέφανου Τάι είναι μοναδική στο είδος της. Η εναλλαγή της σταθερής με την κινούμενη εικόνα είναι μία πρωτοποριακή και ριψοκίνδυνη τεχνική, την οποία εφάρμοσε για να εκφράσει οπτικά τη μοναδική απόδραση αυτών των γυναικών από την παγίδα της ζωής τους.
«Θέλαμε να βρούμε έναν τρόπο να δείξουμε πώς νιώθουν αυτές οι γυναίκες, χωρίς να το πούμε απ′ ευθείας» λέει ο Στέφανος. «Ετσι, αντί να γράψουμε διαλόγους του στυλ ”όλη τη βδομάδα είμαι παγιδευμένη και μόνο τις Κυριακές νιώθω ελεύθερη”, αποφασίσαμε να παγώσουμε τους ηθοποιούς σε σταθερές εικόνες που ο θεατής θέλει να κινούνται. Στην αρχή προκαλεί μία αναστάτωση, αλλά στην πορεία το μήνυμα γίνεται αντιληπτό. Οι γυναίκες αυτές νιώθουν ανήμπορες να κινηθούν, παγιδευμένες στην μικρή, κλειστή κοινωνία του Χονγκ Κονγκ και ο χορός είναι η ελευθερία τους.»
Η λέξη «παγιδευμένη» ήταν εκείνη που άκουσε περισσότερο από κάθε άλλη, κατά την διάρκεια των συζητήσεών του με τις Φιλιππινέζες οικιακές βοηθούς του Χονγκ Κονγκ. Κι όταν τις ρωτούσε γιατί χορεύουν, η απάντηση ήταν κοινή: Χορεύουν για να νιώσουν ζωντανές.
«Επιπλέον, αυτός ο τρόπος ήταν και φθηνότερος» προσθέτει ο Στέφανος Τάι, που το 2020, ήταν ένας 25χρονος σκηνοθέτης χωρίς λεφτά, που ήθελε να γυρίσει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του και, μάλιστα, εν μέσω πανδημίας.
«Κι αυτό σε καλό μας βγήκε τελικά» λέει. «Η ταινία γυρίστηκε σε 29 μέρες, από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2020 και όλες οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής είχαν σταματήσει να γυρίζουν. Ολος ο ταλαντούχος κόσμος της παραγωγής, από τον ήχο, τον φωτισμό, τον σχεδιασμό, τα κοστούμια και τις χορογραφίες, ήταν κλεισμένος στο σπίτι του και βαριόταν που ζούσε. Η δική μας παραγωγή ήταν μικρή και ευέλικτη κι έγινε το ”επαναστατικό” σχέδιο στο οποίο όλοι ήθελαν να λάβουν μέρος. Ετσι είχαμε πολύ μεγάλη βοήθεια, η οποία θα ήταν αδύνατη υπό άλλες συνθήκες.»
Oι άνθρωποι της παραγωγής του We don’t Dance for Nothing είναι οι περισσότεροι επαγγελματίες, αλλά οι ηθοποιοί είναι όλοι ερασιτέχνες. Η πρωταγωνίστρια, Μάιλς Σίμπλε, ήταν αεροσυνοδός και η διακοπή των αεροπορικών πτήσεων, της επέτρεψε να συμμετάσχει στην ταινία. Η συμπρωταγωνίστρια, Σάιζα Κάντα, μεγαλώνει μόνη της το παιδί της και η προσωπική εμπειρία της την βοήθησε να ενσαρκώσει τον ρόλο της Σάμπα.
«Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε πραγματικές οικιακές βοηθούς, αλλά κάτι τέτοιο είναι παράνομο στο Χονγκ Κονγκ» λέει ο Στέφανος Τάι. «Δεν επιτρέπεται να προσληφθούν για δουλειές που δεν αναφέρονται στα συμβόλαιά τους.Τελικά, όμως, καταφέραμε να βρούμε πάνω από 100 πραγματικές οικιακές βοηθούς, που ήρθαν εθελοντικά και χόρεψαν στα γυρίσματα την ημέρα του ρεπό τους.»
Οι ηθοποιοί και οι χορευτές βρέθηκαν μέσω Facebook και από στόμα σε στόμα, υπό τον συντονισμό της Διευθύντριας Casting, Κέιτ Σάλιβαν. Οι περισσότεροι δεν είναι επαγγελματίες και πολλοί έχουν τη οικογένειά τουςτουλάχιστον μία γυναίκα, που τώρα ή κάποτε υπήρξε οικιακή βοηθός ή έχει ισχυρούς δεσμούς με την κοινότητα.
Το We don’t Dance for Nothing, σε παραγωγή Ρέι Χου, είναι η πρώτη ταινία που συνδυάζει σταθερή εικόνα με χορευτικό μιούζικαλ. Τις χορογραφίες των επτά μοναδικών σκηνών χορού - που χρειάστηκαν αμέτρητες πρόβες, με μάσκες και αποστάσεις 1,5 μέτρου - υπογράφουν η Τζένιφερ Τσιάνγκ και η Λόρεν Μπίρ, των BPM Productions.
Η ταινία κάνει πρεμιέρα αύριο, 10 Μαΐου, στο DOXA Documentary Festival και θα προβληθεί στο Inside Out 2SLGBTQ+ Festival. Αλλες εκδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί στην Ευρώπη και στην Ασία. Για σχετικές πληροφορίες ακολουθήστε την ταινία στο @wedontdancefornothing / @WDDFN ή τον σκηνοθέτη στο @stefanostai.
Το επόμενο σχέδιο του Στέφανου Τάι είναι εξ ίσου ανορθόδοξο με το πρώτο, αλλά πολύ πιο προσωπικό - και πολύ πιο Ελληνικό. Βασίζεται στην σχέση του με την Ελληνίδα γιαγιά του, την οποία επισκεπτόταν τους τελευταίους μήνες της ζωής της, όταν νοσηλευόταν με άνοια σε κλινική της Αθήνας.
«Οταν πήγαινα να την δω, πίστευε πώς ήταν νέα κι εγώ ήμουν ένας επίδοξος εραστής» λέει. «Ημουν ο τελευταίος από την οικογένειά μου που την είδε και τα ελληνικά μου δεν ήταν καθόλου καλά κι εκείνη δεν καταλάβαινε πλέον αγγλικά και αγωνιζόμουν για να επικοινωνήσω μαζί της. Κι όπως μου έλεγαν οι νοσοκόμες, δεν πίστευε ότι ήμουν ο εγγονός της. Πίστευε ότι ήταν μία νέα και όμορφη γυναίκα κι εγώ ήμουν ένας νέος άνδρας που προσπαθούσε να της ζητήσει ραντεβού. Της έλεγα ”γιαγιά, σε αγαπάω” κι εκείνη έλεγε ”γιαγιά, μα τι είναι αυτά που λές;”
«Αυτό που έμαθε ο Στέφανος Τάι από τις επισκέψεις στην γιαγιά του, ήταν ότι δεν είχε καμμία σημασία ποιός νόμιζε ότι ήταν. Αυτό που είχε σημασία ήταν ότι ένιωθε πώς την αγαπούσε και νοιαζόταν και την έκανε ευτυχισμένη.
Ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι όσοι πάσχουν από άνοια, είναι λιγότερο άνθρωποι, ότι είναι απλώς άδεια σώματα» λέει. «Αυτό που έζησα με την γιαγιά μου είναι ότι όσο πλησίαζε προς το τέλος, τόσο πιο ανθρώπινη γινόταν. Κι αυτό θέλω να πω με την επόμενη ταινία μου. Η γλώσσα είναι απαραίτητη στην επικοινωνία μας, αλλά είναι οι λέξεις που έχουν σημασία ή πρόκειται για κάτι βαθύτερο, πιο θεμελιώδες και πιο συναισθηματικό; Και θέλω να χρησιμοποιήσω και σ′ αυτήν την ταινία τον χορό, για να εκφράσω όλα αυτά που δεν μπορούν να εκφραστούν με λέξεις.»