Ο πρώτος γύρος των πρόωρων γαλλικών βουλευτικών εκλογών, που χαρακτηρίστηκε από πρωτοφανή συμμετοχή (67% έναντι 48% το 2022) έδωσε το εξής αποτέλεσμα εθνικά σε ψήφους:
- Εθνική Συσπείρωση (Λεπέν/ακροδεξιά) 33%
- Νέο Λαϊκό Μέτωπο (Μελανσόν/αριστερά) 28%
- Μαζί (Μακρόν/κέντρο) 21%
- Ρεπουμπλικανοί (κεντροδεξιά) 10%
- Λοιπά 8%
Ωστόσο, τα ποσοστά αυτά έχουν σχετική αξία για τον τελικό συσχετισμό ισχύος στην Εθνοσυνέλευση.
Και αυτό εξαιτίας του πολύπλοκου γαλλικού εκλογικού συστήματος, που πρέπει να εξηγήσουμε.
Το γαλλικό εκλογικό σύστημα των βουλευτικών εκλογών
Η γαλλική Εθνοσυνέλευση έχει 577 έδρες. Η γαλλική επικράτεια διαιρείται σε 577 μονοεδρικές περιφέρειες. Σε καθεμιά από αυτές, την έδρα καταλαμβάνει ο 1ος σε ψήφους συνδυασμός, αν λάβει το 50% των ψήφων, που να αντιστοιχεί και στο 25% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.
Επειδή αυτό συμβαίνει σπάνια, η εκλογή καθορίζεται στο β′ γύρο, στον οποίο δεν προκρίνονται μόνον οι δύο πρώτοι του α′ γύρου, αλλά και όσοι άλλοι υποψήφιοι τυχόν ξεπέρασαν το 12,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Εν τέλει στο β′ γύρο είναι δυνατό να προκριθούν τρεις ή ακραία ακόμα και τέσσερεις υποψήφιοι. Στο β′ γύρο τελικά την έδρα καταλαμβάνει ο 1ος, ανεξαρτήτως ποσοστού.
Τι έγινε στον α′ γύρο με νούμερα
Στον α′ γύρο της προηγούμενης Κυριακής εκλέχτηκαν μόλις 76 βουλευτές:
Ακροδεξιά: 39
Αριστερά: 31
Κέντρο: 4
Κεντροδεξιά: 1
Λοιποί: 1
Οι υπόλοιποι 501 βουλευτές θα εκλεγούν στο β′ γύρο. Σε αυτές τις 501 μονοεδρικές, το προβάδισμα στον α′ γύρο είχαν:
Ακροδεξιά: 258
Αριστερά: 128
Κέντρο: 72
Κεντροδεξιά: 27
Λοιποί: 16
Το σκηνικό του β′ γύρου
Από τις 501 περιφέρειες του β′ γύρου:
Σε 191, αναμετρώνται 2 υποψήφιοι
Σε 305, αναμετρώνται 3 υποψήφιοι
Σε 5, αναμετρώνται 4 υποψήφιοι
Ο αριθμός των ”τριγωνικών” και ”τετραγωνικών” αναμετρήσεων είναι πρωτοφανής:
Αφενός λόγω της αυξημένης συμμετοχής, καθώς το πλαφόν του 12,5% για πρόκριση στο β γύρο υπολογίζεται όπως είπαμε επί των εγγεγραμμένων και όχι επί των ψηφισάντων.
Αφετέρου λόγω του ότι υπάρχει ισχυρό 3ο κόμμα (άνω του 20%).
Τόσο η αριστερά όσο και το κέντρο κάλεσαν, με διαφορετική σαφήνεια, σε απόσυρση των τρίτων στις τριγωνικές, όπου προβαδίζει η ακροδεξιά, με σκοπό να της ανακόψουν το δρόμο προς την απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών, υποστηρίζοντας οποιονδήποτε υποψήφιο εκτός της ακροδεξιάς απέμεινε στο β′ γύρο.
Αυτή η απόσυρση είναι δυνατή μέχρι την Τρίτη στις 6 μμ. Ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, περισσότεροι από 170 κεντρώοι και αριστεροί είχαν αποσυρθεί από την κούρσα. Και ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το τέλος της προθεσμίας.
Συνεπώς, σε περισσότερες από τις μισές εκ των περίπου 300 τριγωνικών η ακροδεξιά θα αναμετρηθεί με έναν υποψήφιο από το υπόλοιπο φάσμα. Αν σε αυτές προστεθούν οι ήδη 191 περιφέρειες με 2 υποψήφιους, αυτό σημαίνει ότι τελικά στα 2/3 των 501 περιφερειών που κρίνονται στο β’γύρο θα υπάρχουν μόνο 2 υποψήφιοι, ένας ακροδεξιός και ένας άλλος. Και οι πιθανότητες να επικρατήσει είναι προφανώς λιγότερες από το αν αντιμετώπιζε δύο αντιπάλους.
Για την αυτοδυναμία, η ακροδεξιά χρειάζεται 250 από τις 501 περιφέρειες που πάνε στο β′ γύρο. Αυτό φαίνεται να δυσκολεύει με τις αποσύρσεις. Δεν αποκλείεται η αυτοδυναμία της ακροδεξιάς, αλλά σίγουρα δυσκολεύει.
Και δεν αποκλείεται γιατί μπορεί οι πολιτικοί να τα βρίσκουν στην κορυφή, ωστόσο οι ψηφοφόροι τους δεν ακολουθούν αυτονόητα. Η δημοκρατική αντισυσπείρωση έναντι της ακροδεξιάς εξασθενίζει με τα χρόνια: το 2017, ο Μακρόν κέρδισε τη Λεπέν στο β′ γύρο των προεδρικών εκλογών με 66%-34%, ενώ το 2022 με 58%-42%. Ο μπαμπούλας της ακροδεξιάς φοβίζει ολοένα και λιγότερο.
Και καλά, αν η ακροδεξιά επιτύχει αυτοδυναμία, ο Πρόεδρος θα προτείνει για Πρωθυπουργό το παιδί-θαύμα Ζορντάν Μπαρντελά στην πρώτη κυβέρνηση της γαλλικής ακροδεξιάς μετά το Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν όμως δεν υπάρξει απόλυτη πλειοψηφία αλλά σχετική (δηλαδή πρωτιά της ακροδεξιάς σε έδρες αλλά με λιγότερες από 289 έδρες);
Τα τρία σενάρια της μη αυτοδυναμίας της ακροδεξιάς
1ο σενάριο: Η ακροδεξιά απέχει λίγο από την αυτοδυναμία και υποστηρίζεται από την κεντροδεξιά.
Η αποδεκατισμένη γαλλική κεντροδεξιά, ακόμα και με ένα χαμηλό τελικό σκορ εδρών κοντά στις 30, μπορεί να παραμείνει καθοριστικός παράγοντας (ήταν και στην απερχόμενη Εθνοσυνέλευση, ο Μακρόν δεν είχε απόλυτη πλειοψηφία και στηρίχθηκε στην ανοχή τους), αν με τις ψήφους της η ακροδεξιά ξεπερνά το 289. Επίσης, οι ψηφοφόροι της κεντροδεξιάς θα προτιμούσαν περισσότερο ακροδεξιούς παρά αριστερούς υποψήφιους στις πολλές περιφέρειες όπου θα υπάρξουν τέτοια δίπολα. Μολονότι ο Μπαρντελά έχει δηλώσει ότι θα αποδεχθεί την πρωθυπουργία μόνο σε περίπτωση απόλυτης πλειοψηφίας, αν υπολείπεται κατά τις ψήφους της κεντροδεξιάς μπορεί να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ τους. Σε αυτό κατατείνει και το ότι ήδη στους συνδυασμούς της ακροδεξιάς συμμετείχαν κεντροδεξιοί, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου των Ρεπουμπλικανών Έρικ Σιοτί.
2ο σενάριο: Το κέντρο και η αριστερά καταφέρνουν να ανακόψουν πολύ την επέλαση της ακροδεξιάς και η αντιακροδεξιά δημοκρατική συσπείρωση αποδίδει μια Εθνοσυνέλευση, όπου κέντρο και αριστερά αθροιστικά έχουν πλειοψηφία. Σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί μια κυβέρνηση με επικεφαλής σοσιαλιστή, κατά παρέκκλιση της τακτικής ο πρωθυπουργός να προέρχεται από το 1ο κόμμα.
3ο σενάριο: Ούτε η ακροδεξιά ούτε το κέντρο μαζί με την αριστερά επιτυγχάνουν πλειοψηφία, σε ένα σενάριο κοντά στις προβολές που έγιναν στον α′ γύρο. Σε αυτήν την περίπτωση, θα σχηματιστεί μια αδύναμη κυβέρνηση, περισσότερη εξουσία θα μείνει στον Πρόεδρο και η νομοθέτηση θεμάτων θα γίνεται απευθείας από την Κυβέρνηση, σύμφωνα με εξαιρετική διάταξη του Συντάγματος (κάτι σαν τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου ή τις Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου που μπορούμε να θυμηθούμε στην Ελλάδα, από τα μνημόνια και την πανδημία).
Σε κάθε περίπτωση, το σκορ εδρών του β’γύρου δεν μπορεί να προβλεφθεί, διότι οι αστάθμητοι παράγοντες είναι πολλοί:
° Η συμμετοχή•
° Ο τελικός αριθμός αποσύρσεων υποψηφίων στις τριγωνικές περιφέρειες•
° Ο βαθμός ανταπόκρισης των ψηφοφόρων στο αντιακροδεξιό μέτωπο.
Όπως και να έχει, η ακροδεξιά βγαίνει από αυτές τις εκλογές πρωτοφανώς ενισχυμένη και, αν ακόμα δεν επιτύχει την αυτοδυναμία, κανείς δεν εγγυάται ότι η Λεπέν δεν θα καταφέρει το 2027 να εκλεγεί Πρόεδρος της Γαλλίας.