Η παγκόσμια υπερδύναμη Γερμανία, η μεγαλύτερη και άλλοτε πανίσχυρη οικονομία της Ευρώπης, έχει μπει για τα καλά σε περιπέτειες από τις οποίες δεν δείχνει ικανή να ξεφύγει καθόλου εύκολα, αυξάνοντας τον κίνδυνο οικονομικής συρρίκνωσης στην ευρύτερη ζώνη του ευρώ.
Η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε 0,3% πέρυσι, δεχόμενη ισχυρά πλήγματα από την ακριβότερη ενέργεια, τα υψηλότερα επιτόκια, την έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και την εγχώρια δημοσιονομική κρίση.
Η μέχρι πρότινος «ατμομηχανή» της Ευρώπης έχει περιέλθει σε τέλμα από τους τελευταίους μήνες του 2022 εν μέσω αυτών των πολλαπλών προκλήσεων. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε εκτιμήσει ότι η Γερμανία θα ήταν η μεγαλύτερη ανεπτυγμένη οικονομία με τις χειρότερες επιδόσεις το 2023 - μια στροφή 180 μοιρών από τη θέση της ως χώρα-πρότυπο ανάπτυξη, την ώρα που πολλά άλλα έθνη δυσκολεύονταν να σταθούν στα πόδια τους.
Η οικονομία της Γερμανίας συρρικνώθηκε κατά 0,3% το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους μετά από ένα στάσιμο τρίτο τρίμηνο, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία σε μια αρχική εκτίμηση. Τα επίσημα στοιχεία για τους τελευταίους τρεις μήνες του 2023 αναμένεται να ανακοινωθούν στις 30 Ιανουαρίου.
Εν τω μεταξύ, υπάρχει μια συνεχής συζήτηση σχετικά με τους λόγους που η Γερμανία έχει βρεθεί σε αυτή την κατάσταση. Οι βιομηχανίες καλούνται να πληρώσουν υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου αφού έχασαν τη φθηνή προμήθεια της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία και η έκρηξη του πληθωρισμού έχει μειώσει αισθητά τις καταναλωτικές δαπάνες.
Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες παραπονιούνται ότι δεν μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης και μια παγκόσμια επιβράδυνση της παραγωγής έχει γίνει αισθητή στον μεγάλο εργοστασιακό τομέα της χώρας. Επίσης, τα υψηλότερα επιτόκια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με στόχο την καταστολή του πληθωρισμού έχουν φρενάρει την κατασκευή νέων διαμερισμάτων και γραφείων.
Η κυβέρνηση αντιμετώπισε, μέσα σε όλα, και μια δημοσιονομική κρίση μετά την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της Γερμανίας, σύμφωνα με την οποία δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ, που αρχικά προορίζονταν να μετριάσουν τις επιπτώσεις από την πανδημία του κορονοϊού, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Οι προϋπολογισμοί του 2023 και του 2024 έπρεπε να αναθεωρηθούν μετά από αυτό.
Αλλοι επισημαίνουν τη μακροπρόθεσμη έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές, όπως τα σιδηροδρομικά δίκτυα και το διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας, καθώς η κυβέρνηση επικεντρώθηκε στην εξισορρόπηση του προϋπολογισμού, βάσει συνταγματικής τροποποίησης του 2009, που περιορίζει τις ελλειμματικές δαπάνες.
Η Γερμανία βρίσκεται πλέον σε τροχιά για την πρώτη διετή ύφεση από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Εκτός από την κακή περσινή χρονιά, αναμένεται να έχει μία από τις πιο αδύναμες επιδόσεις και το 2024, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΕ που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο. Οι ειδικοί λένε ότι η οικονομία της χώρας βρίσκεται τώρα σε «μόνιμη κατάσταση κρίσης».
Τα δεδομένα προμηνύονται άσχημα για ολόκληρη την περιοχή που χρησιμοποιεί το ευρώ, επειδή η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη από τις 20 οικονομίες της. Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για να συμπέσει με την ετήσια συνεδρίασή του στο Νταβός της Ελβετίας, έδειξε ότι περισσότερα από τα τρία τέταρτα των οικονομολόγων αναμένουν «ασθενή ή πολύ ασθενή ανάπτυξη» στην Ευρώπη το 2024.
Κακή αρχή και φέτος, με την κοινωνία σε αναβρασμό
Αφού ολοκλήρωσε το 2023 με βήματα προς τα πίσω, η χρονιά ξεκίνησε ανώμαλα και φέτος για τη Γερμανία με την κοινωνία της σε αναβρασμό. Μια τριήμερη απεργία των εθνικών σιδηροδρόμων για τους μισθούς και τις ώρες εργασίας προκάλεσε ταξιδιωτικό χάος την περασμένη εβδομάδα.
Η αναστάτωση επιδεινώθηκε από τους αγρότες, οι οποίοι απέκλεισαν αυτοκινητόδρομους και άλλους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τα σχέδια της κυβέρνησης να περικόψει τις επιδοτήσεις καυσίμων και τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τη γεωργία.
Οι αγρότες κορύφωσαν τις διαμαρτυρίες τους με ένα μεγάλο συλλαλητήριο στο Βερολίνο, παρατάσσοντας χιλιάδες τρακτέρ μπροστά στην Πύλη του Βραδεμβούργου τη Δευτέρα (15/1).
Οι περικοπές των κρατικών δαπανών θα επιβαρύνουν την οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας και φέτος, σύμφωνα με τον Αντριου Κένινχαμ, επικεφαλής οικονομολόγο για την Ευρώπη στην Capital Economics.
Παραμονεύει η ακροδεξιά
Πολλοί προειδοποιούν ότι το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κεφαλαιοποιεί το χάος για δικό του πολιτικό όφελος. Το AfD έκανε όλο και περισσότερο αισθητή την παρουσία του στις διαδηλώσεις αυτής της εβδομάδας.
Μερικά από τα τρακτέρ είχαν στολιστεί με αφίσες του κόμματος, που έγραφαν «Πρώτα οι αγρότες μας» και «Η Γερμανία χρειάζεται νέες εκλογές». Ακροδεξιοί υποστηρικτές που φορούσαν γιλέκα του AfD καταγράφηκαν επίσης να στέκονται δίπλα στα οχήματα.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η επίσημη σελίδα του AfD στο Facebook αναδημοσίευσε εικόνες από τις διαδηλώσεις και έγραφε μηνύματα αλληλεγγύης στους διαδηλωτές.
Αλλες εικόνες που κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν μέλη δεξιών εξτρεμιστικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των The Homeland και Third Way, καθώς και του AfD, να παρευρίσκονται στη μεγάλη συγκέντρωση στο Βερολίνο. Στη Δρέσδη, βίντεο κατέγραψε ανθρώπους με σημαίες από το αποσχιστικό κόμμα της Ελεύθερης Σαξονίας να συγκρούονται με την αστυνομία.
Το AfD, το οποίο πρόσφατα είδε τα ποσοστά του να εκτοξεύονται στις δημοσκοπήσεις σε επίπεδα εκόρ, ελπίζει σε σημαντικά κέρδη στις εκλογές σε τρεις ανατολικές περιφέρειες φέτος – τη Θουριγγία, τη Σαξονία και το Βρανδεμβούργο. Στοιχεία δημοσκοπήσεων που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη δίνουν στο κόμμα άνετο προβάδισμα έναντι των αντιπάλων του και στις τρεις πολιτείες.
Και παρόλο που οι περιφερειακές εκλογές δεν επηρεάζουν άμεσα την ομοσπονδιακή πολιτική, θα μπορούσαν να στείλουν ένα ανησυχητικό μήνυμα στην κυβέρνηση του Σολτς και το Σοσιαλδημοκρατικό SPD ενόψει των εθνικών εκλογών του επόμενου έτους.
Εξάλλου, Γερμανοί υπουργοί και ένας επικεφαλής των εγχώριων μυστικών υπηρεσιών έχουν προειδοποιήσει πώς οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τις διαμαρτυρίες των αγροτών.
Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο οποίος βίωσε από πρώτο χέρι την οργή των αγροτών όταν μια ομάδα διαδηλωτών προσπάθησε να εισβάλει στο φέρι από το οποίο αποβιβαζόταν την περασμένη εβδομάδα, μίλησε για τις «φαντασιώσεις πραξικοπήματος» της ακροδεξιάς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
(με πληροφορίες από Associated Press, Guardian, CNN