Τα μανιφέστα που παρουσίασαν τα κόμματα που θα αγωνιστούν για να σχηματίσουν την επόμενη κυβέρνηση της Γερμανίας θέτουν πολύ διαφορετικά οράματα για το μέλλον της χώρας, αλλά και για την Ευρώπη, μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Διακυβεύεται η κατεύθυνση που η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, θα ακολουθήσει μετά την αποχώρηση της Άγκελα Μέρκελ ως καγκελαρίου. Έχοντας παραμείνει στην εξουσία από το 2005, σκοπεύει πλέον να παραιτηθεί μετά τις εκλογές στις 26 Σεπτεμβρίου.
Οι συντηρητικοί υπόσχονται στους ψηφοφόρους «σταθερότητα και ανανέωση» στο πρόγραμμά τους. Οι κύριοι αντίπαλοί τους είναι οι Πράσινοι, ακολουθούμενοι από τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και τους υποστηρικτές της επιχειρηματικότητας Ελεύθερους Δημοκρατικούς (FDP).
Τα μεγάλα ζητήματα της προεκλογικής περιόδου
Εμπιστοσύνη, πάνω από όλα. Σε ποιον μπορούν να βασίζονται οι Γερμανοί για να αντικαταστήσουν τη Μέρκελ, η οποία τους έχει οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση της ευρωζώνης, στην κρίση του μεταναστευτικού του 2015 και τώρα στην πανδημία του κορονοϊού;
Ο συντηρητικός υποψήφιος για την καγκελαρία, Άρμιν Λάτσετ, υπογραμμίζει την εμπειρία του στη διοίκηση του πολυπληθέστερου κρατιδίου της Γερμανίας, της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας.
Η υποψήφια των Πρασίνων, Αναλένα Μπέρμποκ, απάντησε με την υπόσχεση για «νέα αρχή».
Ο ηγέτης του FDP Κρίστιαν Λίντνερ λέει, ότι η Γερμανία δεν μπορεί να στηριχθεί στις δάφνες της και πρέπει να προσαρμοστεί σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο.
Ο Όλαφ Σολτς του SPD, υπουργός Οικονομικών στον «μεγάλο συνασπισμό» της Μέρκελ, παρουσιάζεται ως μία ασφαλής επιλογή για το τιμόνι της Γερμανίας.
Σε τι διαφέρουν οι πολιτικές που προτείνουν
Μεγάλο μέρος της αντιπαράθεσης επικεντρώθηκε στην απόφαση που εξέδωσε ένα ανώτατο δικαστήριο, όταν αποφάσισε στα τέλη Απριλίου ότι η Γερμανία πρέπει να επικαιροποιήσει τον νόμο για το κλίμα μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, ώστε να καθορίσει πώς θα μειώσει τις εκπομπές άνθρακα σε σχεδόν μηδενικές έως το 2050.
Οι συντηρητικοί θέλουν να επιτύχουν μηδενικές εκπομπές αερίων που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου εως το 2045, όπως και το SPD. Οι Πράσινοι είναι πιο φιλόδοξοι και θέλουν να επιτύχουν τον ίδιο στόχο μέσα σε 20 χρόνια μέσω «μαζικής επιθετικής πολιτικής μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». Το FDP αναφέρεται στον στόχο της Γερμανίας για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Η πολιτική για το κλίμα και οι επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την προσαρμογή σε ένα καθαρότερο περιβάλλον, συνδέονται στενά με τις διαφορές στα δημόσια οικονομικά και τη φορολογία, και καθορίζουν την πολιτική της Γερμανίας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πως θα βγει ο λογαριασμός
Οι συντηρητικοί υπόσχονται σταδιακή ελάφρυνση της φορολογίας και δέσμευση για το συνταγματικά κατοχυρωμένο χρέος της Γερμανίας, το οποίο περιορίζει τον νέο δανεισμό σε ένα μικρό κλάσμα της οικονομικής παραγωγής. Κάτι που έχει ανασταλεί κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού. Δεν είναι σαφές με ποιό τρόπο θα περιορίσουν τη φορολογική επιβάρυνση - μια δέσμευση που τους ευθυγραμμίζει με το FDP σε σχέση με το χρέος.
Οι Πράσινοι θέλουν να μειώσουν το κατώτατο όριο για όσους πληρώνουν τον υψηλότερο φορολογικό συντελεστή 45% και να εισαγάγουν μια ζώνη 48% για άτομα εξαιρετικά υψηλού εισοδήματος. Θέλουν επίσης να μεταρρυθμίσουν το μοντέλο διαχείρισης του χρέους, ώστε να επιτύχουν την προώθηση των δημοσίων επενδύσεων.
Το SPD θέλει να βοηθήσει όσους έχουν μικρά και μεσαία εισοδήματα και να αυξήσει τους φόρους για την υψηλότερο κλίμακα κατά 5%.
Και τί γίνεται με την Ευρώπη;
Τόσο οι συντηρητικοί όσο και το FDP απορρίπτουν μια «ένωση χρέους» και θέλουν να διασφαλίσουν ότι ο κοινός δανεισμός της ΕΕ για τη χρηματοδότηση του πακέτου ανάκαμψης του κορονoϊού παραμένει φόρμουλα που αξιοποιείται εφάπαξ.
Οι Πράσινοι, αντίθετα, ευνοούν μια κοινή ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική για τη στήριξη των επενδύσεων στο περιβάλλον, την έρευνα, τις υποδομές και την εκπαίδευση.
Το SPD βλέπει το πακέτο ανάκαμψης ως τη βάση για την οικοδόμηση νέας εμπιστοσύνης στην Ευρώπη και έχει μιλήσει για τη λήψη μέτρων στην κατεύθυνση μιας φορολογικής ένωσης.
Ποιός είναι πιθανότερο να κυβερνήσει
Κανένα κόμμα δεν βρίσκεται καθ′ οδόν προς την αυτοδυναμία. Αυτό σημαίνει ότι στην Γερμανία θα κυβερνήσει ένας συνασπισμός μετά τις εκλογές, αν και το SPD δεν θέλει να παίξει πάλι το ρόλο του ”μικρού” κυβερνητικού εταίρου των συντηρητικών.
Οι συντηρητικοί και το FDP, εταίροι στο παρελθόν και ευθυγραμμισμένοι σε σημαντικά ζητήματα, θα ήθελαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι αριθμοί δεν θα τους επιτρέψουν να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Οι συντηρητικοί και οι Πράσινοι ίσως να συγκεντρώσουν αρκετή υποστήριξη από το εκλογικό σώμα ώστε να κυβερνήσουν, αλλά διαφωνούν σε μια σειρά θεμάτων. Ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ - Βάλτερ Στάινμαγερ ίσως χρειαστεί να τους πιέσει για να επιλύσουν τις διαφορές τους.
Οι Πράσινοι θα προτιμούσαν να ηγηθούν σε μια κυβέρνηση με το SPD και το FDP. Το FDP αντιμετωπίζει ψύχραιμα αυτήν την ιδέα.
Είναι επίσης δυνατή μία συνεργασία συντηρητικών-Πρασίνων-FDP, αν και οι συνομιλίες για έναν τέτοιο συνασπισμό κατέρρευσαν μετά τις τελευταίες εκλογές το 2017.
Εάν οι συντηρητικοί κερδίσουν τις περισσότερες ψήφους, ο Λάτσετ είναι πιθανό να γίνει καγκελάριος - συμμαχώντας με τους Πράσινους, ή με το FDP, ή και με τα δύο αυτά κομματα να δίνουν στήριξη στην επόμενη κυβέρνηση.