Μολονότι θεωρείται ως ένα ασυνήθιστο συστατικό στη δυτική κουζίνα, μια νέα μελέτη αποδεικνύει ότι το φύκι βρισκόταν συχνά στο... μενού των Ευρωπαίων για χιλιάδες χρόνια.
Οι ερευνητές εντόπισαν σε ανθρώπινες οδοντοστοιχίες, από την Ισπανία μέχρι τη Λιθουανία, ίχνη από φύκια πάνω σε μια περίοδο πολλών αιώνων: Από το 6.400 π.Χ. περίπου ως τον πρώιμο Μεσαιώνα.
Η ανακάλυψη αυτή συνιστά μια ανατροπή στα όσα ξέραμε για τις διατροφικές συνήθειες των Ευρωπαίων, καθώς η άνοδος της γεωργίας κατά τη νεολιθική περίοδο θεωρούνταν παραδοσιακά ότι είχε ως αποτέλεσμα να παραμεριστούν οι υδάτινοι πόροι. Τα φύκια μέχρι τον 18ο αιώνα θεωρούνταν τροφή έσχατης ανάγκης.
«Η ιδέα ότι τα φύκια αποτελούσαν τρόφιμο δεν υπήρχε καν στην Ευρώπη», λέει η Κάρεν Χάρντι , συν-συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια προϊστορικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.
Η αρχαιολογική ομάδα αναφέρει ότι ενώ έχουν βρεθεί και στο παρελθόν φύκια σε αρχαιολογικές τοποθεσίες, δεν ήταν σαφές για ποιο λόγο χρησιμοποιούνταν. Κάποιοι πίστευαν ότι αποτελούσαν καύσιμα, άλλοι λιπάσματα. Όμως η νέα μελέτη αποδεικνύει ότι τα φύκια καταναλώνονταν σε πολλές τοποθεσίες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
«Αυτοί οι βιοδείκτες προέρχονται από το εσωτερικό οδοντικής πέτρας. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι δεν τα μασούσαν».
Γράφοντας στο περιοδικό Nature Communications, η Χάρντι και οι συνεργάτες της αναφέρουν πώς ανέλυσαν δείγματα οδοντικής πέτρας ή πλάκας από τα λείψανα 74 ατόμων σε 28 διαφορετικές αρχαιολογικές τοποθεσίες σε όλη την Ευρώπη, από τη νότια Ισπανία έως τη βόρεια Σκωτία, που χρονολογούνται από το 6400 π.Χ. έως τον 12ο αιώνα μ.Χ. περίπου.
Συνολικά, βρέθηκε ότι 37 δείγματα από 33 από αυτά τα άτομα περιείχαν βιοδείκτες που επέτρεψαν στην ομάδα να διερευνήσει τι είχαν φάει, με 26 δείγματα να περιέχουν χημικές ουσίες που υποδεικνύουν την κατανάλωση τροφών όπως φύκια και λιμνοφύκια. Ένα δείγμα, προσθέτουν, υπέδειξε την κατανάλωση θαλασσοκράµβης, ένα φυτό που σημειώνεται από τον Πλίνιο ως φάρμακο των ναυτικών για το σκορβούτο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ομάδα μπόρεσε να αναγνωρίσει ακόμη και το χρώμα των φυκιών που καταναλώθηκαν: για παράδειγμα, φαίνεται ότι σε μια τοποθεσία της μέσης και ύστερης νεολιθικής εποχής (3200-2800 π.Χ.) στο Ορκνεϊ της Σκωτίας έτρωγαν κόκκινα φύκια.
Η ομάδα λέει ότι τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ενώ τέτοιου είδους φύκια τρώγονται σπάνια στην Ευρώπη σήμερα, αποτελούσαν, μέχρι σχετικά πρόσφατα, συνηθισμένο μέρος της διατροφής των Ευρωπαίων.
Δε γνωρίζουμε ακόμα πόσο σημαντικά ήταν τα φύκια ως τροφή, αλλά οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πιθανώς να συλλέγονταν τακτικά, όπως σήμερα τα μανιτάρια και τα οστρακοειδή για να συμπληρώνουν άλλες πηγές τροφής. Ωστόσο, σταδιακά αποσύρθηκαν από το μενού, καταλήγοντας ως μια έσχατη λύση τροφής ή ζωοτροφή.
Η Χάρντι δήλωσε ότι ελπίζει ότι η έρευνα της μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις για την κατανάλωση φυκιών αλλά και να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να τα δοκιμάσουν. Αλλωστε δεν είναι μόνο υγιεινά και νόστιμα, αλλά και άφθονα.
Πηγή: Guardian