Για όλα φταίνε οι Ιταλοί;

Συγνώμη που στο λέω, αλλά οι αγορές δεν ενδιαφέρονται για εμάς.

Ένα αφήγημα παίρνει σάρκα και οστά τις τελευταίες μέρες στο διαδίκτυο: Ότι η Ελλάδα ήταν έτοιμη για έξοδο στις αγορές, αλλά η Ιταλική κόντρα με τις Βρυξέλλες αυξάνει τα επιτόκια δανεισμού για τη χώρα μας. Το αφήγημα προωθείται από κυβερνητικούς κύκλους και από προσκείμενους στο Γ. Βαρουφάκη, ως μια ακόμα απόδειξη ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει (και όχι βεβαίως εμείς).

Βεβαίως τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

Ας ξεκινήσουμε με τα τεχνικά. Όταν το Μάιο ο Πρόεδρος Ματαρέλα απέρριψε την πρόταση της νέας κυβέρνησης για τη θέση του υπουργού των Οικονομικών, τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας εκτοξεύτηκαν, ενώ της Γερμανίας έπεσαν. Αυτή είναι μια περίπτωση συστημικού ρίσκου, όπου οι επενδυτές πωλούν συνολικά τις θέσεις με το μεγαλύτερο ρίσκο ενώ αγοράζουν τα πιο ασφαλή, Γερμανικά, ομόλογα.

Τις τελευταίες μέρες, όμως, η κατάσταση είναι διαφορετική. Τα επιτόκια δανεισμού ανέβηκαν μόνο για την Ελλάδα και την Ιταλία, ενώ έμειναν αμετάβλητα για τις υπόλοιπες χώρες. Συμπέρασμα; Το ρίσκο βρίσκεται μόνο στην Ιταλία και την Ελλάδα.

Στην Ελλάδα, η ιστορία είναι λόγο πολύ γνωστή σε όλους μας Ευκλείδη. Τα επιτόκια δανεισμού ανεβαίνουν γιατί υπάρχει αβεβαιότητα για το μέλλον των τραπεζών. Οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες αντιμετωπίζουν κοντά €89 δις «Κόκκινα Δάνεια», περίπου το μισό Ελληνικό ΑΕΠ. Με τον αριθμό να μεγαλώνει, καθώς οι τράπεζες βοηθούν καταναλωτές προκειμένου να μην κοκκινίσουν δάνεια, την ανάπτυξη αναιμική και το κράτος να πνίγει την οικονομία παρακρατώντας πάνω από €3δις σε ιδιώτες είναι σαφές ότι μόνη λύση θα είναι ένα bad bank όπου θα φορτωθούν αυτά τα δάνεια. Αυτό βέβαια θα απαιτήσει αρκετά χρήματα, θα έχει σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις, ενώ και οι τράπεζες που θα τα πουλήσουν θα ξαναχρειαστούν ακόμα περισσότερα κεφάλαια, και πιθανόν να συγχωνευτούν.

Κάθε επανεκκίνηση οικονομίας απαιτεί εκκαθάριση των «κόκκινων δανείων». Η τωρινή κυβέρνηση είναι ο τελευταίος και χειρότερος κρίκος σε μια σειρά κυβερνήσεων που απέφυγαν να λύσουν το πρόβλημα, από των φόβο των κοινωνικών αντιδράσεων. Σε αυτό το σημείο, το πρόβλημα δύσκολα λύνεται και απλώς όλοι περιμένουν το επόμενο χτύπημα.

Και τα πράγματα έξω δεν είναι καλύτερα Ευκλείδη: Στα άσχημα ελληνικά οικονομικά μεγέθη, έρχεται να προστεθεί και το αυξημένο ρίσκο της Ευρωζώνης. Στην Ιταλία, τα σχέδια της κυβέρνησης που μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλο έλλειμμα, για μια υπερδανεισμένη οικονομία συγκρούστηκαν με την επιθυμία των Βρυξελλών να δείξουν στους Ιταλούς «πιο είναι το αφεντικό».

Η θέση και των δύο είναι προβληματική. Η Ιταλική κυβέρνηση απαιτεί να ξοδέψει χρήματα που δεν έχει, και που η ΕΕ δεν μπορεί να καλύψει σε περίπτωση χρεοκοπίας. Αλλά και οι Βρυξέλλες, οι οποίες επέτρεψαν στην προηγούμενη κυβέρνηση να παρακάμψει όλους τους κανόνες τις Ευρωζώνης πέρυσι και να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες της από τον εσωτερικό προϋπολογισμό, με την κάλυψη της ΕΚΤ που αγόραζε αθρόα ιταλικό χρέος, ενώ τώρα απαιτεί «τήρηση των κανόνων». Η Ευρωζώνη πλησιάζει επικίνδυνα την επόμενη μεγάλη κρίση. Όμως το ξέραμε αυτό Ευκλείδη έτσι; Δεν υποθέταμε ότι ολόκληρη Ευρωζώνη είναι καλά και απλώς περιμένει την Ελλάδα για να… ολοκληρώσει.

Σαν να μην έφταναν αυτά, η παγκόσμια οικονομία πλέον χαμηλώνει ταχύτητες. Με τον Ντ. Τράμπ να εκμεταλλεύεται την παντοδυναμία του δολαρίου και την Αμερική να «κλέβει» ανάπτυξη από τις άλλες χώρες, τα παγκόσμια οικονομικά μεγέθη χειροτερεύουν, τη στιγμή μάλιστα που ο οικονομικός κύκλος κοντεύει να περάσει τη δεκαετία. Ο ΟΟΣΑ υπολόγισε ότι η ανάπτυξη θα είναι μειωμένη τα επόμενα χρόνια, ενώ και το ΔΝΤ μείωσε τις προβλέψεις του για το 2018 και το 2019.

Όσο λοιπόν η κυβέρνηση ξόδευε χρόνο για επαναστατική γυμναστική, τις αδειοδοτήσεις των καναλιών, τα νομοσχέδια του Γαβρόγλου και τη δημιουργία ενός συστήματος παρακολούθησης κυκλοφορίας των εφημερίδων αξίας €15εκ, η οικονομία χειροτέρευε, τα «κόκκινα δάνεια συσσωρεύονταν, οι παραγωγικοί νέοι έφευγαν, η νομισματική χαλάρωση τελείωνε, τα προβλήματα της Ευρωζώνης χειροτέρευαν και ο Ντ. Τράμπ απειλεί πλέον την παγκόσμια ανάπτυξη. Ά, και για να μην ξεχνιόμαστε, η Αμερική πλέον δανείζεται με 3%, με τα Αμερικανικά ομόλογα να αποτελούν τεράστιο πόλο έλξης για τους επενδυτές, οπότε γιατί κάποιος να πάει στα Ελληνικά;

Τι είναι νομίζεις οι αγορές Ευκλείδη; Κατά συντριπτική πλειοψηφία όχι κοράκια των hedge fund, υποψήφιοι κουτόφραγκοι για να τους ξεγελάσουμε, αλλά ευυπόληπτοι και όχι απαραίτητα καλοπληρωμένοι διαχειριστές, με νομικό και ηθικό καθήκον να μη χάσουν τα λεφτά των πελατών τους. Σε αυτό το περιβάλλον, ποιος διαχειριστής θα σταθεί μπροστά στους επενδυτές του και να πει «Έβαλα χρήματα στην Ελλάδα;». Ποιο μεγάλο pension fund, που διαχειρίζεται λεφτά συνταξιούχων, θα βάλει λεφτά στην Ελλάδα, με το υπερογκο επιτόκιο του 4,5%, όταν μπορεί να τα βάλει στην ασφαλή Αμερική με 3%;

Με άλλα λόγια, κατά τα άλλα συμπαθέστατε Ευκλείδη, το πλοίο για τις «αγορές» έχει σαλπάρει πολύ καιρό τώρα. Δεν μας φταίει η Ιταλία, δεν μας φταίει η Ευρωζώνη, δεν μας φταίει ο Τράμπ, αλλά το ότι δεν είχαμε ποτέ το μάτι στη μπάλα, παρά μόνο στα σχόλια της εξέδρας. Ποιό είναι το “story”της Ελλάδας, που λέτε και εκεί στο Eaton;

H τελευταία μας λύση, είναι η αλλαγή προπονητή και το rebranding της Ελλάδας. Όσο καθυστερεί, τόσο η ζωή του επόμενου θα γίνεται πιο δύσκολη. Αν βεβαίως θέλεις απλώς να τον δεις να αποτυγχάνει, ώστε να ξαναναλάβεις τα ηνία καλώς. Τι θα πεις όμως άραγε σε αυτές τις έρμες τις μανάδες που βλέπουν και τα τελευταία παιδιά τους να ξενιτεύονται; Τι θα πεις στους πελάτες σου, όταν το δημόσιο θα πληρώνεται με υποσχετικές; Τι θα πεις στους ψηφοφόρους σου όταν η bad bank θα απαιτεί τα σπίτια τους;

Ότι τάχα για όλα φταίνε οι Ιταλοί;