Ο μουσικοσυνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος νομίζω ότι δίκαια στην συνείδηση του ευρύτερου κοινού τοποθετείται στην ίδια σειρά προσφοράς και ταλέντου με τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Γιάννη Μαρκόπουλο και τον Διονύση Σαββόπουλο.
Ο ίδιος αν και διανύει την όγδοη δεκαετία της ζωής του, παραμένει ένας έφηβος δημιουργικός, καλλιτεχνικά δραστήριος, αχόρταγος θα έλεγε κανείς για live εμφανίσεις και για άμεση επαφή με τον κόσμο.
Ο Σταύρος Ξαρχάκος, με ευαισθησία και με μιαν ακαμάτη, ερευνητική διάθεση, προσπάθησε να ανανεώσει το λαϊκό τραγούδι, να το εμπλουτίσει ακόμα και με όργανα μιας συμφωνικής ορχήστρας. Όπως επίσης και να επιμείνει σε μίαν ελληνική μουσική που ωστόσο θα μπορούσε να ενδιαφέρει το παγκόσμιο κοινό.Τα κατάφερε; Απαντήστε εσείς...
Προσωπικά θυμάμαι πως μαθητής του Γυμνασίου ακόμα και παθιασμένος με την κλασική μουσική, μεσούσης της Χούντας, αγόρασα από το δισκοπωλείο της γειτονιάς αφενός τον Carl Boehm στην Deutsche Grammophon με τις κλασικές του ερμηνείες στον Μπετόβεν και τον Μότσαρτ και αφετέρου τα ”μπαρόκ” Χρώματα του Σταύρου Ξαρχάκου από την Columbia. Ήταν η δική του απάντηση στο Χαμόγελο της Τζοκόντας του Μάνου. Οι περισσότεροι προφανώς ξέρουν το Ρεμπέτικο, εγώ όμως συγκινούμαι σαν ακούω τον Θρήνο στον Ιγνάθιο Μεχίας, τον μελοποιημένο Λόρκα δηλαδή σε απόδοση Νίκου Γκάτσου με τον λυρικό μύθο Κωστή Πασχάλη και την μαγική απαγγελία του Μάνου Κατράκη: Πέντε ακριβώς την ώρα που βραδιάζει!
Ο Σταύρος Ξαρχάκος, ως γνωστόν, ανήκει ιδεολογικά στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Υπηρέτησε την ιδεολογία του κόμματος αυτού και ως αντιδήμαρχος πολιτισμού επί Έβερτ αλλά και ως ευρωβουλευτής στις Βρυξέλλες επί σειράν ετών. Έχω την εντύπωση πως το πολιτιστικό πρόγραμμα της Ν.Δ, από την δεκαετία του ’90 ακόμα, έχει ασφαλώς και τις προτάσεις του Σταύρου Ξαρχάκου. Τα τελευταία χρόνια ο Ξαρχάκος είναι μακριά από την πολιτική και κάνει σπάνια δηλώσεις οποιουδήποτε είδους. Προτιμάει να μιλάει με τη δουλειά του και αυτό εκτιμάται από όλους, είτε συμπαθούν τη μουσική του είτε όχι.
Άρα όταν σήμερα ο Σταύρος Ξαρχάκος προβαίνει σε μία δήλωση και ασκεί κριτική στην κυβέρνηση, νομίζω ότι όλοι θα έπρεπε να την ακούσουν πολύ προσεκτικά και με σεβασμό. Γιατί προφανώς ούτε δόλο υποκρύπτει, ούτε πολιτική φιλοδοξία. Δεν θέλει να γίνει υπουργός Πολιτισμού ο Ξαρχάκος. Αν ήθελε, θα το έχει επιτύχει από παλιά. Αυτό που θέλει είναι να υπάρξει μεγαλύτερος σεβασμός - τουλάχιστον - σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που προσπαθούν να σμιλέψουν το πρόσωπο της σύγχρονης τέχνης στη πατρίδα μας. Δημιουργούς ενός ευρέος φάσματος: από τη μουσική και το θέατρο ως τα εικαστικά και το χορό και από τις μπουάτ ή τα μουσικά καφενεία ως τις ορχήστρες και το Μέγαρο μουσικής. Για αυτό και ήταν ανεπίτρεπτη από την υπουργό Πολιτισμού η απαξίωση και των δηλώσεων αλλά και του προσώπου του ίδιου του δημοφιλούς μουσικοσυνθέτη.
Ήδη τα πράγματα στον πολιτισμό πάνε από το κακό στο χειρότερο. Ο Σταύρος είπε το αυτονόητο. Άνθρωποι υπερόπτες όσο και ανίδεοι ως προς τη σύγχρονη τέχνη, παίρνουν λανθασμένες ή κακές αποφάσεις ζημιώνοντας μακρόχρονα με τις επιλογές τους τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Νομίζω ότι ο πρωθυπουργός θα πρέπει να παρέμβει άμεσα. Επίσης κι ο ίδιος να μην ακούει μόνο τα χειροκροτήματα αλλά και την την κριτική, ιδιαίτερα όταν αυτή προέρχεται από επαΐοντες και πρόσωπα που έχουν γράψει ιστορία στον τόπο. Τότε θα είναι ουσιαστικά, κι όχι μόνο μηντιακά, επιτυχημένος.
Φωτογραφία: Σχέδιο του Θανάση Μακρή από την σειρά την αφιερωμένη στο ’21 και τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο, το πάθος και του Τεριάντ και του Ελύτη (αλλά και του Λάκη Παπαστάθη)! Αν υπάρχουν άγνωστα για εσάς ονόματα στο κείμενο κ. Πρωθυπουργέ, μάλλον δεν φταίει ο συγγραφέας του. Η συγκεκριμένη σειρά σχεδίων, πάνω από διακόσια, θα φιλοξενηθεί το 2021 στο Ίδρυμα Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος.
Κατά την γνώμη μου πρόκειται για έναν άκρως ευαίσθητο συνδυασμό δεξιοτεχνίας, προσωπικού οράματος αλλά και γοητευτικής σύζευξης της παράδοσης με τη σύγχρονη τέχνη. Για αυτό και το διάλεξα ώστε να εικονογραφήσει το ανωτέρω άρθρο.