Γράφει ο ψυχίατρος και Ευρωβουλευτής Στέλιος Κυμπουρόπουλος
Η αποασυλοποίηση είναι αναγκαία, όχι μόνο γιατί το ορίζει ο νόμος, αλλά γιατί αυτό θα οδηγήσει σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής όλων των συμπολιτών μας που αντιμετωπίζουν κάποιο ψυχικό ή νοητικό πρόβλημα. Σκοπός της αποασυλοποίησης είναι να αφαιρέσει το στίγμα, και να βοηθήσει τον ψυχικά διαταραγμένο να έχει λειτουργικό ρόλο στην κοινωνία.
Πρέπει όλοι μας να καταλάβουμε ότι για να βοηθήσουμε πραγματικά τον ψυχικά νοσούντα δεν αρκεί απλά να του εξασφαλίζουμε τις φυσικές ανάγκες όπως το φαγητό, το σπίτι και τη θέρμανση. Η πραγματική πρόκληση είναι να καλύψουμε τις ανάγκες του να προσφέρει, να έχει υποχρεώσεις, την ανάγκη να κλάψει, να λυπηθεί, να χαρεί, να ζήσει..!
Η αποασυλοποίηση σαφώς έχει ως αυτοσκοπό την κατάργηση των ψυχιατρείων αλλά αυτό συνεπάγεται την οργάνωση υπηρεσιών που θα τα αντικαταστήσουν, παράσχοντας την αναγκαία φροντίδα. Μετά από χρόνιες συζητήσεις περί αποασυλοποίησης η κυβέρνηση Μητσοτάκη θέτει πλέον την ψυχική υγεία στο επίκεντρο με τη δημιουργία ειδικού του Χαρτοφυλακίου για την Ψυχική Υγεία και με την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία για το 2021-2030.
Το νέο νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία, όπως πρόσφατα παρουσιάστηκε από την κυβέρνησή μας, έχει ως στόχο τη ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με αυτό, θα καταργηθεί η υπάρχουσα δομή του συστήματος Ψυχικής Υγείας και θα δημιουργηθεί ένας ενιαίος φορέας, το Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ), που θα διαρθρώνεται σε περιφερειακά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.
Επίσης, θα συσταθεί ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ) που θα συνενώσει διοικητικά και οργανωτικά όλους τους εγκεκριμένους οργανισμούς και φορείς που λειτουργούν σήμερα για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων (ναρκωτικά, αλκοόλ και άλλου είδους εξαρτήσεις). Κάτω από αυτόν τον φορέα θα υπαχθούν όλοι οι υπάρχοντες οργανισμοί (ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, 18ΑΝΩ κ.ά.). Στόχος είναι η καθιέρωση ενός ενιαίου πλαισίου, στο κατακερματισμένο σήμερα τοπίο της αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, για την ολιστική αντιμετώπιση των εθισμών και των εξαρτητικών συμπεριφορών.
Κατά την αναδιάρθρωση αυτή, για να πετύχουμε την συμπερίληψη στην κοινωνία και να αποφύγουμε τυχόν ανισότητες, κρίσιμη θα είναι η ενημέρωση και εξειδίκευση των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την ψυχική και νοητική υγεία. Ακόμα σημαντική είναι η ενημέρωση της κοινότητας με εκπαιδευτικά προγράμματα. Πρέπει να ενθαρρύνουμε την ευαισθητοποίηση και την κατανόηση, ώστε να μειωθεί το στίγμα που συνδέεται με τις ψυχικές διαταραχές, και να αναζητείται εύκολα βοήθεια όταν αυτή είναι αναγκαία.
Ιδιαίτερα για τις νησιωτικές και άλλες απομακρυσμένες περιοχές κρίσιμη θα είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής και νοητικής υγείας. Μέσω της τηλεϊατρικής δε, ασθενείς που ζουν σε απομονωμένες περιοχές μπορούν να λάβουν φροντίδα χωρίς να χρειάζεται να ταξιδέψουν μεγάλες αποστάσεις. Ενώ διαδικτυακές πλατφόρμες υποστήριξης και τηλεφωνικά κέντρα μπορούν να προσφέρουν πληροφορίες, εκπαιδευτικό υλικό και υποστήριξη στους χρήστες όλο το 24ωρο με οδηγίες για τη διαχείριση άγχους, κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών. Έτσι οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας καθίστανται πιο προσιτές και αποτελεσματικές, εξαλείφοντας γεωγραφικά εμπόδια και μειώνοντας το κόστος.
Ως σκιώδης εισηγητής για το ΕΛΚ στην Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ψυχική υγεία τόνισα τα παραπάνω καθώς και την ανάγκη δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Ψυχική Υγεία, ώστε να ανταλλάξουμε βέλτιστες πρακτικές μεταξύ των κρατών μελών και να μειώσουμε τις ανισότητες. Η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και δεδομένων υγείας θα διευκολυνθεί με τη πρόσφατη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τον Ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων υγείας (EHDS). Επίσης, στην έκθεση του κοινοβουλίου, τόνισα την ανάγκη για ευαισθητοποίηση μέσω της αφιέρωσης ενός Ευρωπαϊκού έτους στην ψυχική υγεία. Στόχος μου είναι η δημιουργία μιας Ένωσης όπου η ψυχική υγεία δεν είναι προνόμιο λίγων, αλλά δικαίωμα όλων.