Οι κάτοικοι στο κέντρο της Χερσώνας υποδέχθηκαν ενθουσιασμένοι τα ουκρανικά στρατεύματα την Παρασκευή, αφού η Ρωσία εγκατέλειψε τη μοναδική περιφερειακή πρωτεύουσα που είχε καταλάβει από την εισβολή της τον περασμένο Φεβρουάριο, με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να κάνει λόγο για ιστορική μέρα.
Η Ρωσία υποστήριξε ότι ολοκλήρωσε την αποχώρηση πέρα από τον ποταμό Δνείπερο χωρίς να χάσει ούτε έναν στρατιώτη, αλλά οι Ουκρανοί περιέγραψαν μια χαοτική υποχώρηση, με τα ρωσικά στρατεύματα να βγάζουν τις στολές τους ή να πνίγονται προσπαθώντας να διαφύγουν.
Γιατί, όμως, η περιοχή είναι στρατηγικής σημασίας για την πορεία του πολέμου;
Πόλη-κλειδί
Η Χερσώνα, η οποία είχε πληθυσμό 280.000 προπολεμικά, ήταν η μόνη περιφερειακή πρωτεύουσα που είχε καταληφθεί από τις ρωσικές δυνάμεις από την έναρξη του πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου. Η πόλη και οι γύρω περιοχές έπεσαν στα χέρια της Μόσχας τις πρώτες ημέρες της εισβολής, καθώς τα ρωσικά στρατεύματα ξεδίπλωσαν ραγδαία την επίθεσή τους βόρεια από τη χερσόνησο της Κριμαίας - την περιοχή που προσαρτήθηκε παράνομα από το Κρεμλίνο το 2014.
Η απώλειά της ήταν ένα σημαντικό πλήγμα για την Ουκρανία λόγω της θέσης της στον ποταμό Δνείπερο, κοντά στις εκβολές της Μαύρης Θάλασσας, και του ρόλου της ως μεγάλου βιομηχανικού κέντρου. Οι Ουκρανοί μαχητές αντιστάθηκαν και αμφισβήτησαν την ρωσική κυριαρχία εκεί όλο αυτό το διάστημα, με πράξεις δολιοφθοράς και δολοφονίες αξιωματούχων που είχαν διοριστεί από τη Μόσχα.
Η Χερσώνα βρίσκεται, επίσης, σε ένα σημείο όπου η Ουκρανία μπορεί να κόψει το πόσιμο νερό από τον Δνείπερο στην Κριμαία. Το Κίεβο είχε μπλοκάρει αυτές τις ζωτικής σημασίας προμήθειες νερού μετά την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας και ο Πούτιν είχε επισημάνει την ανάγκη αποκατάστασής τους ως έναν λόγο πίσω από την απόφασή του να εισβάλει στην Ουκρανία.
Τι συμβαίνει τώρα
Τις τελευταίες 24 ώρες, τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν σημειώσει κέρδη βορειοδυτικά, δυτικά και βορειοανατολικά της πόλης. Το βράδυ της Παρασκευής ο Ζελένσκι γνωστοποίησε ότι ειδικές μονάδες των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας βρίσκονται ήδη εντός της πόλης μετά την αποχώρηση των εισβολέων, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Χερσώνα είναι δική μας».
«Οι Ρώσοι έχουν μετακινηθεί σε θέσεις που ελπίζουν ότι θα είναι ευκολότερο να υπερασπιστούν. Η Ουκρανία θα πρέπει να αποφασίσει εάν, πότε και πώς θα συνεχίσει να πιέζει», εξηγεί η Ολγα Ολικερ, διευθύντρια για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία στο International Crisis Group. «Αλλά η Ουκρανία φαίνεται στα πρόθυρα να την πάρει πίσω… και αυτά είναι πολύ καλά νέα για το Μικολάιβ, το οποίο η Ρωσία θα είναι τώρα πολύ πιο δύσκολο να βομβαρδίσει. Είναι μια σοβαρή ουκρανική πρόοδος».
Τι βρήκαν οι Ουκρανοί
Ο διορισμένος από την Ουκρανία περιφερειακός αξιωματούχος της Χερσώνας, Σέρχιι Κλαν είπε ότι καθώς η Ρωσία απέσυρε τα στρατεύματά της από τη δυτική όχθη του ποταμού που χωρίζει την περιοχή, οι δυνάμεις της έχουν αφήσει συντρίμμια στο πέρασμά τους, καταστρέφοντας βασικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων ηλεκτροδότησης και γεφυρών.
«Θα πρέπει όλα να ανακατασκευαστούν», είπε τόνισε. «Κατά τη φυγή τους, ανατίναζαν τα πάντα, ό,τι μπορούσε να αποτρέψει την (ουκρανική) προέλαση». Ο Κλαν συμβούλεψε τους αμάχους να μείνουν στα σπίτια τους και είπε ότι η ανθρωπιστική κατάσταση ήταν πραγματικά περίπλοκη, με την παροχή ρεύματος να έχει διακοπεί και τις επικοινωνίες να είναι πολύ περιορισμένες.
Τι λέει το Κρεμλίνο
Το Κρεμλίνο την Παρασκευή επέμενε ότι οι εξελίξεις στο πεδίο της μάχης στην περιοχή της Χερσώνας σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν μια ντροπιαστική ήττα για τον Πούτιν. Φοβούμενη, πάντως, μια τόσο μεγάλη ουκρανική αντεπίθεση, η περιφερειακή διοίκηση που είχε τοποθετήσει το Κρεμλίνο στην Χερσώνα φέρεται να μετακίνησε τουλάχιστον 70.000 κατοίκους νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Τι σημαίνει για τη Ρωσία η απώλεια της Χερσώνας
Μια οριστική υποχώρηση από τη Χερσώνα και άλλες περιοχές στη δυτική όχθη του Δνείπερου θα διέλυε τις ελπίδες των Ρώσων να συνεχίσουν την επίθεση δυτικά προς το Μικολάιβ και την Οδησσό για να αποκόψουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. Η Μόσχα ήλπιζε, επίσης, να δημιουργήσει έναν χερσαίο διάδρομο προς την αυτονομιστική περιοχή της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία, όπου βρίσκεται μια σημαντική ρωσική στρατιωτική βάση.
«Η απώλεια της Χερσώνας θα μετατρέψει όλα αυτά τα όνειρα του Κρεμλίνου σε σκόνη», εκτιμά ο Ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής Ολεχ Ζντάνοφ. «Η Χερσώνα είναι ένα ″κλειδί″ για ολόκληρη τη νότια περιοχή, που επιτρέπει στην Ουκρανία να στοχεύσει βασικές οδούς ανεφοδιασμού των ρωσικών δυνάμων. Οι Ρώσοι θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν τον έλεγχό τους χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα», υπογραμμίζει.
Τι σημαίνει για την Ουκρανία η ανακατάληψη της Χερσώνας
Για την Ουκρανία, η κατάληψη της Χερσώνας θέτει τις βάσεις για την ανάκτηση του κατεχόμενου από τη Ρωσία τμήματος της Ζαπορίζια και άλλων περιοχών στο νότο, και εν τέλει για την προέλαση προς την Κριμαία. Η ανάκτηση του ελέγχου της Χερσώνας σημαίνει, επίσης, ότι το Κίεβο μπορεί να διακόψει ξανά το νερό στην Κριμαία. «Μετά την ανακατάληψη της Χερσώνας, οι Ρώσοι θα έχουν ξανά προβλήματα με το πόσιμο νερό στην Κριμαία», τονίζει ο Ζντάνοφ.
Οδυνηρές συνέπειες για τον Πούτιν εντός και εκτός συνόρων
Ο επικεφαλής της ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης Penta Center με έδρα το Κίεβο, Βολοντίμιρ Φεσένκο, σημειώνει ότι ο έλεγχος της Χερσώνας και άλλων νότιων περιοχών ήταν ένα μεγάλο έπαθλο για τη Ρωσία και η απώλειά τους θα είχε οδυνηρές συνέπειες για τον Πούτιν στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
«Εάν οι Ρώσοι εγκαταλείψουν τη Χερσώνα, το Κρεμλίνο θα αντιμετωπίσει άλλο ένα κύμα σφοδρής κριτικής προς τη στρατιωτική διοίκηση και τις αρχές γενικά από υπερπατριωτικούς κύκλους», επισημαίνει ο Φεσένκο, προσθέτοντας ότι η πτώση της πόλης θα αποθαρρύνει περαιτέρω τις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας και πιθανώς θα γιγαντώσει την αντίθεση των Ρώσων στην προσπάθεια επιστράτευσης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μάλιστα, χώρες-σύμμαχοι του Πούτιν, όπως η Κίνα και η Ινδία, θα δουν την ήττα στη Χερσώνα ως ένδειξη αδυναμίας του Κρεμλίνου. «Ο Πούτιν θα αντιμετωπίσει πλήγμα στη φήμη του όχι μόνο εντός της χώρας, αλλά και στα μάτια της Κίνας, και αυτό θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για το Κρεμλίνο», καταλήγει ο Φεσένκο.