Πάνω από ένα χρόνο σε αυτή την πανδημία, με αρκετά εμβόλια στην φαρέτρα της ανθρωπότητας για την αντιμετώπιση του ιού που έβαλε τις ζωές όλων μας στην αναμονή, ακόμα ψάχνουμε το φάρμακο για την αντιμετώπιση του ιού.
Ενώ υπάρχουν φάρμακα που μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από Covid-19, όπως η δεξαμεθαζόνη, χορηγούνται μόνο σε άτομα που νοσηλεύονται. Ακόμα δεν υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να ληφθούν στο σπίτι, σε μορφή χαπιού, ώστε να μην χρειάζονται νοσηλεία οι ασθενείς.
Συνήθως χρειάζονται χρόνια για να αναπτυχθούν και να εγκριθούν νέα αντιιικά φάρμακα επειδή η διαδικασία περιλαμβάνει μια επίπονη διαδικασία εντοπισμού χημικών ενώσεων που στοχεύουν στον ιό που στη συνέχεια πρέπει να δοκιμαστούν για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους. Για αυτόν τον λόγο, οι επιστήμονες εξετάζουν επίσης την επαναχρησιμοποίηση υπαρχόντων φαρμάκων που έχουν εγκριθεί για τη θεραπεία άλλων ιών ή ασθενειών.
Σε αντίθεση με τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων, φάρμακα που λειτουργούν σε ένα συγκεκριμένο είδος ιού, σπάνια λειτουργούν στη θεραπεία άλλων ιών. Για παράδειγμα, το remdesivir, που αναπτύχθηκε αρχικά για τη θεραπεία της ηπατίτιδας C, προτάθηκε ως θεραπεία για την Covid-19, αλλά οι κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι έχει μόνο περιορισμένη δράση έναντι αυτού του κορονοϊού.
Ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν λίγα αποτελεσματικά αντιιικά φάρμακα ευρέος φάσματος είναι ότι οι ιοί είναι πολύ διαφορετικοί σε σχέση με τα βακτήρια, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου που αποθηκεύουν τις γενετικές πληροφορίες (μερικοί με τη μορφή DNA και μερικοί ως RNA). Σε αντίθεση με τα βακτήρια, οι ιοί έχουν λιγότερα δομικά στοιχεία πρωτεϊνών που μπορούν να στοχευθούν με φάρμακα.
Για να λειτουργήσει ένα φάρμακο, πρέπει να επιτύχει τον στόχο του. Αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο με τους ιούς, διότι αναπαράγονται μέσα σε ανθρώπινα κύτταρα κάνοντας πειρατεία. Το φάρμακο πρέπει να μπει σε αυτά τα μολυσμένα κύτταρα και να δράσει πάνω σε διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου σώματος. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτό συχνά οδηγεί σε παράπλευρη βλάβη στα ανθρώπινα κύτταρα, που παρουσιάζονται ως παρενέργειες.
Η στόχευση των ιών εκτός κυττάρων -για να τους σταματήσουμε πριν αναπαραχθούν - είναι εφικτή, αλλά είναι επίσης δύσκολο λόγω του κελύφους του ιού. Το κέλυφος είναι εξαιρετικά ανθεκτικό, αντιστέκεται στα στοιχεία του περιβάλλοντος που θα βρει στο δρόμο του προς τον ξενιστή του. Μόνο όταν ο ιός φτάσει στον στόχο του, το κέλυφος του αποσυντίθεται ή εξαγάγει το περιεχόμενό του, το οποίο περιέχει τις γενετικές του πληροφορίες.
Έτσι, ενώ τα φάρμακα που στοχεύουν στο κέλυφος του ιού μπορεί να ακούγονται ως μια καλή ιδέα, ορισμένα μπορεί να είναι τοξικά για τον άνθρωπο.
Παρά τις δυσκολίες αυτές, έχουν αναπτυχθεί φάρμακα που αντιμετωπίζουν ιούς όπως για την γρίπη και τον HIV. Μερικά από αυτά τα φάρμακα στοχεύουν στις διαδικασίες αντιγραφής του ιού και στο κέλυφος. Έχουν επίσης βρεθεί φάρμακα για τους κορονοϊούς. Αλλά η ανάπτυξη νέων φαρμάκων απαιτεί πολύ χρόνο και οι ιοί μεταλλάσσονται γρήγορα. Έτσι, ακόμη και όταν βρεθεί ένα φάρμακο, ο συνεχώς εξελισσόμενος ιός μπορεί σύντομα να αναπτύξει αντίσταση απέναντί του.
Ένα άλλο πρόβλημα στην καταπολέμηση των ιών είναι ότι αρκετοί - όπως ο ιός του HIV, ο HPV και ο έρπης - μπορούν να βρεθούν σε ύπνωση. Σε αυτήν την κατάσταση, τα μολυσμένα κύτταρα δεν παράγουν νέους ιούς. Οι γενετικές πληροφορίες του ιού είναι το μόνο ιογενές στοιχείο που υπάρχει στα κύτταρα. Τα φάρμακα που παρεμβαίνουν στην αντιγραφή ή το κέλυφος του ιού, δεν έχουν τίποτα να χτυπήσουν επομένως ο ιός επιβιώνει.
Όταν ο ιός αυτός ενεργοποιηθεί ξανά, τα συμπτώματα είναι πιθανό να επανεμφανιστούν και τότε απαιτείται επιπλέον θεραπεία. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα αντοχής στα φάρμακα.
Παρόλο που μόλις έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε τον κύκλο ζωής των κορονοϊών, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα σε ασθενείς με χαμηλό ανοσοποιητικό, με αποτέλεσμα τη μετάλλαξη τους σε ένα πιο ανθεκτικό στέλεχος του ιού.
Η έρευνα για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας αυτού του κορονοϊού έχει προχωρήσει πολύ και γρήγορα, αλλά σε ότι αφορά την ανάπτυξη αντιικών φαρμάκων, υπάρχουν ακόμη πολλές ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν.
Πηγή: BBC