Αν έχουμε αγοράσει ή δεχτεί ποτέ ένα κόσμημα που συνοδεύεται από μια προειδοποίηση να το αποθηκεύσουμε ξεχωριστά από άλλα περιδέραια, βραχιόλια και σκουλαρίκια και σκεφτήκαμε: «Ποιο είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί;» — η απάντηση είναι: Χαρακιές και οξείδωση.
«Το θέμα είναι αν βάλεις δύο μέταλλα μαζί, δημιουργείς, βασικά, μια μπαταρία. ένα γαλβανικό στοιχείο όπου αυτά τα ιόντα θα μεταφέρονται το ένα πάνω στο άλλο και αυτό θα οδηγήσει σε διάβρωση», λέει στη HuffPost ο Μάρκους Γιανγκ, αναπληρωτής καθηγητής επιστημών υλικών και μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Βόρειου Τέξας.
Ένα γαλβανικό κύτταρο προκαλεί αυτόματες αντιδράσεις οξείδωσης-μείωσης που έχουν ως αποτέλεσμα το άνοιγμα και τον αποχρωματισμό του κοσμήματος, εξηγεί ο Γιανγκ. «Αυτές οι [αντιδράσεις] σχηματίζονται σε αυτή την επιφάνεια και την κάνουν να μην είναι πλέον γυαλιστερό, ωραίο μέταλλο», συμπληρώνει.
Τα κοσμήματα που έχουν ως βάση τον χαλκό είναι πιο «επιρρεπή» σε αυτούς τους τύπους αντιδράσεων και το ασήμι είναι άλλη μια περίπτωση - η αποθήκευση του αργύρου μαζί με άλλα μέταλλα μπορεί να τον κάνει να οξειδωθεί πιο γρήγορα.
Το πόσο γρήγορα οξειδώνεται ένα κομμάτι εξαρτάται από το ποσοστό του κράματός του ή από το πόσο κάθε μέταλλο αποτελεί το τελικό προϊόν. Η Τζούντιθ Αντερσον, επαγγελματίας εκτιμήτρια κοσμημάτων, λέει στη HuffPost ότι η πλατίνα δεν θα αμαυρώσει επειδή δεν έχει βασικά μέταλλα, αλλά διαφορετικοί τύποι χρυσού έχουν διαφορετική σύνθεση.
«Αν κοιτάμε ένα κόσμημα14 καρατίων, αποτελείται μόνο 58,5% από καθαρό χρυσό», λέει η Άντερσον. «Τα υπόλοιπα συστατικά είναι συνήθως ένας συνδυασμός αργύρου και χαλκού σε ποικίλες αναλογίες, ανάλογα με το χρώμα. Οσο για τον λευκό χρυσό, είτε έχει νικέλιο ως κράμα είτε θα μπορούσε επίσης να έχει ιρίδιο, το οποίο ανήκει στην ομάδα της πλατίνας».
Άλλες παραλλαγές χρυσού, όπως το ροζ χρυσό, συνήθως δεν αποτελούνται από νικέλιο, αλλά έχουν περισσότερο χαλκό από το ασήμι, ενώ ο πράσινος χρυσός έχει μεγαλύτερη ποσότητα αργύρου από τον χαλκό.
Ωστόσο, η βιομηχανία κοσμημάτων δεν χρησιμοποιεί μια τυπική αναλογία για τη δημιουργία χρυσού. «Διαφορετικοί τεχνίτες έχουν τις δικές τους συνταγές όταν δημιουργούν το κράμα του χρυσού τους», λέει η Αντερσον. «Οι μεγάλες εταιρείες που πωλούν χρυσό έχουν μια συγκεκριμένη φόρμουλα που χρησιμοποιούν για την παραγωγή τους. Αυτό που προκαλεί το χρώμα είναι η διακύμανση της αναλογίας μεταξύ της περιεκτικότητας σε χαλκό και ασήμι».
Ακόμα και το ασήμι στερλίνα ( κράμα αργύρου που περιέχει 92,5% κατά βάρος ασήμι και 7,5% κατά βάρος άλλα μέταλλα, συνήθως χαλκό) «δεν είναι ”καθαρό», λέει η Αντερσον. Είναι κράμα μετάλλων και θα συνεχίσει να αμαυρώνει.
Το ξύσιμο μεταξύ ανόμοιων μετάλλων συμβαίνει λόγω των διαφορετικών επιπέδων σκληρότητάς τους. Για παράδειγμα, «η πλατίνα δεν οξειδώνεται, αλλά μπορεί να γρατσουνιστεί επειδή είναι στην πραγματικότητα λίγο πιο μαλακή από τον χρυσό», είπε ο Άντερσον. «Επομένως, αν αποθηκεύουμε πλατίνα και χρυσά κοσμήματα μαζί, ο χρυσός μπορεί να χαράξει το πλατινένιο κομμάτι και θα αρχίσει να δημιουργείται ένα πιο θαμπό φινίρισμα».
Ποιος είναι, λοιπόν, ο καλύτερος τρόπος να αποθηκεύσουμε τα κοσμήματά μας;
Η έκθεση στον αέρα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην οξείδωση, γι′ αυτό και οι ειδικοί συμφωνούν ότι η αποθήκευση αντικειμένων (όπως τα κοσμήματά μας) μεμονωμένα σε καθαρό, στεγνό περιβάλλον παραμένει η βέλτιστη μέθοδος για τη διατήρηση όλων των κοσμημάτων χωρίς γρατσουνιές και αμαύρωση.
«Αυτή είναι η νούμερο ένα συμβουλή, ανεξάρτητα από το πρόκειται για ασήμι, χρυσό ή πλατίνα», δηλώνει η Αμάντα Γκίζι από το Jewelers of America. «Το να τα αποθηκεύουμε ξεχωριστά θα τα κάνει να φαίνονται καλύτερα».
Για το ασήμι, η Γκίζι συμβουλεύει να χρησιμοποιήσουμε κουτιά αποθήκευσης χωρίς αμαύρωση ειδικά σχεδιασμένα για το μέταλλο. Και προειδοποιεί να μην συσσωρεύονται κοσμήματα σε ένα κουτί όπου καταλήγουν να «κάθονται» το ένα πάνω στο άλλο και να μπερδεύονται. Αντίθετα, προτείνει την τοποθέτηση διαχωριστικών σε μια μεγάλη κοσμηματοθήκη ή την αποθήκευση αντικειμένων σε μεμονωμένες πλαστικές σακούλες.
«Έτσι αποθηκεύουν τα πάντα σχεδόν όλα τα κοσμηματοπωλεία», αναφέρει η ίδια σχετικά με την τελευταία επιλογή. Για τα περιδέραια, η ίδια προτείνει να αφήσουμε το κούμπωμα να κρέμεται έξω από την τσάντα για να μην μπερδευτεί.
Η Άντερσον φτάνει στο σημείο να αποθηκεύει κάθε σκουλαρίκι σε μια ατομική σακουλίτσα και στη συνέχεια να βάζει τις δύο σακουλίτσες σε μια μεγαλύτερη για να κρατήσει το ζευγάρι μαζί. «Εάν φροντίζουμε πραγματικά πολύ καλά τα κοσμήματά μας, δεν χρειάζεται να τα επισκευάζουμε και να τα γυαλίζουμε τόσο συχνά», λέει.
Ο Γιάνγκ σημειώνει ότι ένα κουτί κοσμημάτων με επένδυση από ύφασμα θα βοηθήσει να κρατήσει την υγρασία από το να καταστρέψει το περιεχόμενό του.
Για όποιον θέλει να απολαμβάνει τη θέα των κοσμημάτων του, η Άντερσον προτείνει ... για αλυσίδες να προσθέσουμε γάντζους σε επιφάνειες (χρησιμοποιούν οι κοσμηματοπώλες όταν έχουν υπερβολικό απόθεμα και θέλουν να αποθηκεύσουν τεμάχια επί μακρόν) τοποθετώντας ένα πλαίσιο γύρω του.
Τι να κάνουμε αν εντοπίσουμε χαρακιές ή φθορά
Ακόμα κι αν έχουμε τις καλύτερες προθέσεις, η φυσιολογική φθορά των αγαπημένων μας κοσμημάτων είναι κάτι που συμβαίνει. Η Άντερσον αναφέρει ότι στα ασημένια κοσμήματα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα καθαριστικό ασημικών του εμπορίου, αλλά για το χρυσό, θα πρέπει να απευθυνθούμε στο κοσμηματοπωλείο μας για να γυαλιστεί όπως πρέπει.
«Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να πάμε αυτά τα κομμάτια στον τοπικό κοσμηματοπώλη», συμφωνεί η ίδια. «Είτε να το γυαλίσουμε ή τουλάχιστον να το καθαρίσουμε. Αυτή η γενική συντήρηση θα πρέπει να γίνεται περίπου μία φορά το χρόνο ούτως ή άλλως».
Αλλά η πατίνα, η γυαλάδα στην επιφάνεια ενός κοσμήματος λόγω ηλικίας ή γυαλίσματος, μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί.
«Υπάρχει κάποια ομορφιά στη διαδικασία διάβρωσης», λέει ο Γιάνγκ. «Η πατίνα είναι φυσική. Υπάρχει ένα ερώτημα, εάν ήταν γυαλιστερό, θέλετε να το επαναφέρετε ή θέλετε να έχετε κάποιο είδος φυσικής γοητείας στο κόσμημα; Γενικά θέλουμε να είναι λαμπερά, αλλά δεν θα θέλαμε να αστράφτουν υπερβολικά τα κοσμήματα, γιατί δεν θέλαμε να αφαιρέσουμε την επιφάνεια».
Βλέπετε, το πολύ καθάρισμα μπορεί να είναι κακό.