Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές αυξάνεται η πίεση προς όσους δυσκολεύονται να αποφασίσουν τι να ψηφίσουν. Ένα σταθερό εύρημα των τελευταίων ετών είναι ότι αυτοί συνεχώς γίνονται περισσότεροι.
Η απαξίωση της πολιτικής στην χώρα μας έχει προκαλέσει υπαρξιακό αδιέξοδο σε μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας οι οποίοι νοιώθουν πολιτικά άστεγοι. Σε αυτούς υπερεκπροσωπούνται οι νέοι, αφού δεν έχουν προλάβει να σχηματίσουν ψυχολογικές αγκυλώσεις και προσκολλήσεις σε κάποιο κόμμα, όπως εμείς οι μεγαλύτεροι. Αλλά και επειδή αυτή κυρίως η γενιά υπέστη και υφίσταται την μεγαλύτερη πίεση.
Με την προσοχή μας να απορροφάται από τα συγκυριακά προβλήματα και από τον πολιτικό μηδενισμό των νέων κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε τις χρόνιες ενδημικές αναπηρίες της κοινωνίας και του κράτους. Θα συνοψίσω σήμερα, λοιπόν, τι θα περίμενα από τα κόμματα αλλά δεν τό βλέπω.
Με τις εκλογές να πλησιάζουν δεν έχω αντιληφθεί, από κανένα από τα κόμματα που ζητούν την ψήφο μας, να έχει διατυπωθεί κάποιο σχέδιο για τα ακόλουθα προβλήματα:
- Ανομία της ελληνικής κοινωνίας.
Ζούμε σε μια χώρα όπου βανδαλίζονται προτομές, καταλαμβάνονται σχολεία και δημόσιοι χώροι, εκφοβίζονται πανεπιστημιακοί, διακόπτονται συνεδριάσεις τους, λεηλατείται σιδηροδρομικό υλικό, κ.ά. Θεωρώ βέβαιο ότι σε κανένα άλλο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν συμβαίνουν αυτά.
Γιατί τό ανεχόμαστε; Γιατί τα κόμματα δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε μέτρα τα οποία θα έχουν την καθολική στήριξη της κοινωνίας; Γιατί δεν μπαίνουν κανόνες στις διαδηλώσεις οι οποίες διακόπτουν κάθε τόσο την κυκλοφορία; Γιατί τα πανεπιστήμιά μας να εμπνέουν φόβο; Πώς γίνεται η παρακώλυση συγκοινωνιών να αποτελεί κακούργημα και η παρεμπόδιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας από μια παρέα μαθητών Λυκείου να αντιμετωπίζεται αδιάφορα σαν ρουτίνα;
Μήπως δεν υπάρχει η βούληση να λυθούν όλα αυτά; Όλοι ξέρουμε πως η αριστερά ψαρεύει στα θολά νερά των αναταραχών, ενώ η δεξιά τρέμει στο ενδεχόμενο να υπάρξει νεκρός εξαιτίας της επιβολής της τάξης. Επιπλέον, κακά τα ψέματα, δεν διαθέτουμε αστυνομία με κουλτούρα δικαίου, κάτι που θα εγγυάτο την κοινωνική ευνομία. Αλλά έως πότε;
-Απίστευτες καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης – Άθλια κατάσταση των φυλακών.
Δεν χρειάζονται επιχειρήματα γιατί η δικαιοσύνη πρέπει να απονέμεται γρήγορα. Ούτε γιατί οι φυλακές οφείλουν να πάψουν να είναι αποθήκες ανθρώπων τους οποίους το δημόσιο τρέφει για να παραμένουν αργοί, κάποιοι μάλιστα ‘εκπαιδευόμενοι’ για πιο ”αναβαθμισμένη” δράση όταν αποφυλακισθούν. Πού εφαρμόζεται ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας; Τόσες προτάσεις, επίσης, έχουν κατατεθεί για βελτίωση της δικονομίας ώστε να μην χάνει η δικαιοσύνη το νόημά της. Γιατί τα κόμματα δεν προβαίνουν σε συγκεκριμένες υλοποιήσιμες προτάσεις;
Οι ζημιές είναι πολλαπλές: καθήλωση της οικονομίας, αύξηση της εγκληματικότητας, εμπέδωση διάχυτης απαισιοδοξίας η οποία αυξάνει τον κοινωνικό θυμό.
-Παρακμή της εκπαίδευσης
Είμαι βέβαιος ότι από τα γραφεία οι αρμόδιοι σχηματίζουν άλλη εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει στα σχολεία. Απορροφημένοι από την λογιστική των μεταθέσεων, αποσπάσεων, και αναπληρωτών, αλλά και σχεδιάζοντας δράσεις επί χάρτου, δεν θέλουν να ξέρουν για το πραγματικό περιεχόμενο της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Τίτλοι σπουδών χωρίς αντίκρισμα (όπως δείχνει το χαμηλό επίπεδο των επιδόσεων στους σχετικούς πανευρωπαϊκούς διαγωνισμούς, αλλά και όπως μπορεί να βεβαιώσει κάθε πανεπιστημιακός που πιάνει γραπτό στα χέρια του), άκοπη προαγωγή όλων των μαθητών, απίστευτα ανιστόρητοι απόφοιτοι, μόνιμη απέχθεια προς το διάβασμα, εικονικές δράσεις που χρησιμεύουν μόνο για την αξιολόγηση, παραπτωματικότητα στα επαγγελματικά λύκεια, δάσκαλοι και καθηγητές ανίκανοι να σταθούν μέσα σε τάξη αφού δεν ελέγχθηκε με κάποιο τρόπο η προσωπικότητά τους παρά μόνο το πτυχίο, αναξιοκρατία στα πανεπιστήμια, όλα αυτά είναι η καθημερινή εμπειρία.
Στην εκπαίδευσή μας κάποιοι κάνουν ότι δουλεύουν, ενώ οι ευσυνείδητοι αποθαρρύνονται και σωπαίνουν, αφήνοντας τα σχολεία ως λάφυρα στα χέρια των φανατισμένων ή ανεπαρκών. Ο ιμάντας της εξαπάτησης εξακολουθεί διαχρονικά: οι υπουργοί πείθονται (;) ότι τα πράγματα λειτουργούν όπως εκφράζουν οι λέξεις και οι ονομασίες, και στην συνέχεια πείθουν και τους πρωθυπουργούς ότι έτσι είναι. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα απαιτεί ολοκληρωτικό ανασχεδιασμό, κάτι ανέφικτο χωρίς διακομματική συνεργασία και μακρόχρονη προοπτική. Είδατε πουθενά να διαφαίνεται κάτι τέτοιο;
- Διαχείριση απορριμμάτων
Ναι, αυτό το τόσο πεζό πρόβλημα, συνεχίζει να αποτελεί ευάλωτο σημείο στην Ελλάδα, εν μέσω της τεχνολογίας του 21ου αιώνα. Ενόσω υπάρχουν χώρες όπου στο τέλος της αλυσίδας ανακύκλωσης λυμάτων πχ προκύπτει καθαρό νερό, εμείς εξακολουθούμε να διατηρούμε χώρους υγειονομικής ταφής, ενίοτε δε και χωματερές.
- Κοινωνική αφομοίωση των Ρομά
Ίσως κάποιοι να παραξενευτούν που επέλεξα να περιλάβω και αυτό στα χρόνια προβλήματα. Και όμως, πορευόμαστε σαν να μην υπάρχουν, αλλά όταν κάνουν αισθητή την παρουσία τους με την παραβατικότητα διαμαρτυρόμαστε.
Ίσως να μην υφίστανται τέλειες λύσεις εδώ, αλλά είναι βέβαιο ότι κάποτε πρέπει να ενσωματωθεί τουλάχιστον το ποσοστό το οποίο θέλει. Μιλάμε για ολοκλήρωση της σχολικής φοίτησης η οποία θα μειώσει τους πρώιμους γάμους και θα καταστήσει την επαγγελματική τους απασχόληση λιγότερο ανεξέλεγκτη. Εκτός από συμβολή στην κοινωνική ειρήνη, η διάνοιξη δυνατοτήτων θα αποτελέσει και πράξη δικαιοσύνης απέναντι σε Έλληνες πολίτες, τουλάχιστον όσους έχουν πιο ανοιχτούς ορίζοντες και τώρα εγκλωβίζονται μέσα στην κοινότητά τους, ανίκανοι να αυτονομηθούν.
*
Αυτά, και άλλα βέβαια, θα περίμενα να ακούσω από τα κόμματα. Κάπως δύσκολο για τις νοοτροπίες στις οποίες έχουν εθιστεί από δεκαετίες, ότι το καθένα εκπροσωπεί την σωτηρία και οι αντίπαλοι τον όλεθρο. Στην Φινλανδία, όμως, με το σπουδαίο εκπαιδευτικό σύστημα, κυβερνά ένας συνασπισμός 5 κομμάτων (!) που όλα έχουν αρχηγό γυναίκα!
Τα κόμματά μας, παρά το γεγονός ότι όλα επαγγέλλονται εκσυγχρονισμό, είναι βουλιαγμένα μέσα στην βαλκανική τους μιζέρια. Οι καλές προθέσεις των εκάστοτε πρωθυπουργών ακυρώνονται επειδή δεν μπορούν να ελέγξουν το ίδιο το κόμμα τους. Το βαθύ κράτος αρχίζει από τα εσωτερικά των κομμάτων.
Τα παραδείγματα αυτού του κειμένου θίγουν ζητήματα στάσεων και κουλτούρας της κοινωνίας. Οπωσδήποτε δεν περιμένει κανείς από τις κυβερνήσεις να μεταβάλουν μια κουλτούρα άνωθεν και γρήγορα. Αλλά δεν βλέπουμε ούτε τα σημάδια προσπάθειας να αλλάξει η χώρα. Ολόκληρη την ενέργεια των κομματικών επιτελείων απορροφούν συνήθως ιδιοτελείς έγνοιες όπως: πώς θα αξιοποιήσουμε τα λάθη του αντίπαλου, με ποια μέτρα θα ξανακερδίσουμε την τάδε κοινωνική ομάδα στην οποία χάσαμε την επιρροή, ποια είναι η κατάλληλη στιγμή να ζητήσουμε πρόωρες εκλογές κ.ο.κ.
Το μέλλον ανήκει σε όσους τό προετοιμάζουν. Αλλά εδώ δεν φαίνονται σημάδια ότι τό προετοιμάζουμε. Μια επανεκκίνηση της πολιτικής θα σήμαινε ανάμιξη νέων προσώπων και αλλαγή νοοτροπιών, κυρίως ως προς τον τρόπο λειτουργίας των κομμάτων. Δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης, τόσο σοβαρής που άλλαξε τον κοινωνικό χάρτη, δεν κατάφεραν να οδηγήσουν στη δημιουργία νέων κομμάτων και την είσοδο νέων προσώπων στην πολιτική! Και αυτό κάτι λέει.
Κατ’ εμέ αυτό που λέει είναι μια διπλή οδυνηρή αλήθεια: α) η πολιτική, και γενικά η δημόσια ζωή μας, είναι άρρωστη, ήτοι βαθιά τοξική, γι’ αυτό και ελάχιστοι υγιείς θέλουν να μπλέξουν, β) τα κόμματα έχουν αναπτύξει ένστικτο αυτοσυντήρησης ισχυρότερο από την φιλοπατρία τους.