Γιατί η Thomas Cook απέτυχε μετά από 178 χρόνια στην αγορά; Η εύκολη απάντηση είναι ότι δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει ένα σωσίβιο ύψους 200 εκατομμυρίων λιρών από τους πιστωτές της, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής Royal Bank of Scotland.
Στην πραγματικότητα, όμως, τα δεινά του διεθνούς τουριστικού πρακτορείου ξεκινούν πολύ πιο πίσω - η εταιρεία έπεσε θύμα μιας καταστροφικής συγχώνευσης το 2007, των χρεών που συνεχώς φούσκωναν και της διαδικτυακής επανάστασης στις κρατήσεις των διακοπών. Εαν σε όλα αυτά προστεθεί και η αβεβαιότητα του Brexit, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η κατάρρευση του κολοσσού της τουριστικής βιομηχανίας ήταν απλώς θέμα χρόνου.
Τον Μάιο, ο όμιλος κατέγραψε απώλειες ύψους 1,5 δις λιρών, με περισσότερα από 1 δισ. να έχουν διαγραφεί από τη συγχώνευση του 2007 με την MyTravel - γνωστότερη για τα εμπορικά σήματα Airtours και Going Places.
Η συμφωνία αυτή υποτίθεται ότι θα δημιουργούσε έναν ευρωπαϊκό γίγαντα και θα εξασφάλιζε εξοικονόμηση 75 εκατομμυρίων λιρών ετησίως ενώ θα αποτελούσε εφαλτήριο για να παραγκωνίσει τους αναδυόμενους ανταγωνιστές στο διαδίκτυο. Στην πραγματικότητα, η Thomas Cook συγχωνεύθηκε με μια εταιρεία που είχε καταγράψει κέρδη μόνο μία φορά τα προηγούμενα έξι χρόνια και η συμφωνία άφησε τον όμιλο με τεράστια χρέη.
Η κατάρρευση της Thomas Cook δεν οφείλεται στο γεγονός ότι οι Βρετανοί έχουν σταματήσει να κάνουν διακοπές. Το αντίθετο: το 60% του πληθυσμού της χώρας έκανε διακοπές στο εξωτερικό το 2018, από 57% το προηγούμενο έτος. Ο τρόπος με τον οποίον κάνουν διακοπές είναι που έχει αλλάξει, με τον αριθμό των ταξιδιών στις πόλεις να ξεπερνούν σημαντικά τις επισκέψεις σε μέρη με παραλίες.
Οι κερδισμένοι είναι οι Ryanair, ΕasyJet και Airbnb, με όλους τους πελάτες τους να κάνουν κράτηση μέσω διαδικτύου. Οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι εταιρίες πακέτων διακοπών που είναι συνδεδεμένες με ακριβές ξενοδοχειακές αλυσίδες. Η Thomas Cook διαθέτει περίπου 560 καταστήματα υψηλών προδιαγραφών.
Μόνο ένας στους επτά ταξιδιώτες απευθύνεται πλέον σε ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο υψηλού επιπέδου για να κλείσει τις διακοπές του, σύμφωνα με το γραφείο εμπορικών πρακτόρων Abta. Οσοι το κάνουν είναι άνω των 65 ετών, ενώ όσοι ανήκουν σε χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες έχουν λιγότερα χρήματα να δαπανήσουν.
Ο αγγλο-γερμανικός όμιλος Tui, ο μεγαλύτερος αντίπαλος της Thomas Cook, υπέφερε από το ίδιο φαινόμενο, εκδίδοντας αρκετές προειδοποιήσεις για τα κέρδη του 2019. Ωστόσο, έχει πολύ μικρότερα χρέη, έχει στην κατοχή πολλά ξενοδοχεία και κρουαζιερόπλοια και τώρα έχει την ευκαιρία να κερδίσει τους πελάτες της Thomas Cook.
Η κλιματική κρίση είχε επίσης αντίκτυπο. Το πανευρωπαϊκό κύμα καύσωνα τον Μάιο του 2018 μείωσε αισθητά τη ζήτηση των διακοπών, καθώς οι πελάτες καθυστέρησαν τις κρατήσεις τους, απολαμβάνοντας τις υψηλές θερμοκρασίες στις πατρίδες τους. Στη συνέχεια, το 2019, η Thomas Cook δήλωσε ότι οι Βρετανοί πελάτες ανέβαλαν τα σχέδια τους για καλοκαιρινά ταξίδια λόγω της αυξανόμενης αβεβαιότητας γύρω από το Brexit - και του συνεπακόλουθου πλήγματος στην αγοραστική δύναμη της στερλίνας στο εξωτερικό.
Η Thomas Cook είχε βρεθεί μια ανάσα από την πτώχευση και το 2011. Το χρέος της είχε ήδη φθάσει τα 1,1 δισ. λίρες. Και παρέμεινε ζωντανή μόνο μετά από μια έκτακτη ένεση ρευστότητας- αλλά αυτό σήμαινε ακόμα μεγαλύτερο χρέος στη συνέχεια.
Από το 2011, η Thomas Cook έχει καταβάλει τόκους ύψους 1,2 δισ. λίρες, που σημαίνει ότι περισσότερο από το ένα τέταρτο των κερδών από τα 11 εκατομμύρια πακέτα διακοπών που πωλούσε κάθε χρόνο κατέληγε στις τσέπες των δανειστών.
Τον περασμένο Αύγουστο η εταιρεία δημοσίευσε λεπτομέρειες σχετικά με μια προγραμματισμένη αναδιάρθρωση, η οποία περιελάμβανε νέα ένεση ρευστότητας ύψους 450 εκατομμυρίων λιρών από την κινεζική Fosun με αντάλλαγμα την πλειοψηφική συμμετοχή της στον όμιλο - η οποία απαίτησε επίσης από τις τράπεζες να διαγράψουν 1,7 δισ. χρέος και να εξαφανιστούν όλοι οι υφιστάμενοι μέτοχοι.
Ηταν αυτή η συμφωνία που απέτυχε το Σαββατοκύριακο. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το κανόνι έσκασε στα τέλη Σεπτεμβρίου. Οπως οι περισσότεροι τουριστικοί πράκτορες, έτσι και η Thomas Cook απολαμβάνει εισροές εσόδων κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι παραθεριστές κάνουν κράτηση για το καλοκαίρι, αλλά σημαντικές εκροές το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν πρέπει να πληρωθούν οι συμφωνίες με τις αεροπορικές εταιρείες και τα ξενοδοχεία.
Κάποιοι λαχταρούν την κρατικοποίησή της. Οι επικριτές αναφέρουν ότι σε μια τέτοια περίπτωση το κόστος μπορεί να ξεπεράσει τα 200 εκατομμύρια λίρες, που χρειάζεται η Thomas Cook για να επιβιώσει άλλη μια μέρα. Αλλά η κυβέρνηση αρνήθηκε να παρέμβει υποστηρίζοντας ότι, όπως και η αποτυχία της Air Monarch, είναι ένα καθαρά επιχειρηματικό ζήτημα που αφορά μια μεμονωμένη επιχείρηση.
Πόσο διαφορετικά όμως ήταν τα πράγματα πριν από 70 χρόνια. Η Thomas Cook θεωρείτο τόσο συνυφασμένη με τη βρετανική ζωή, που κρατικοποιήθηκε το 1948, όταν ήρθε αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία κατά τη διάρκεια του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου. Εμεινε σε δημόσια χέρια ως μέρος των Βρετανικών Σιδηροδρόμων μέχρι το 1972. Αλλά τώρα έχει καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό από το διαδίκτυο και την αλλαγή της μόδας...
Πηγή: Guardian