Την Τετάρτη ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ, Πάνος Καμμένος παραχώρησε μια συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό Βεργίνα TV. Βασικά θέματα στα οποία αναφέρθηκε η ψήφος εμπιστοσύνης και η στάση βουλευτών του κόμματός του αλλά και η Συμφωνία των Πρεσπών. Αναμφίβολα, λίγες ώρες πριν την ψηφοφορία- και παρά το ότι δεν αναμένονταν εκπλήξεις- το ενδιαφέρον εστιάστηκε περισσότερο στην κοινοβουλευτική διαδικασία και στην αριθμητική.
Σε αυτή τη συνέντευξη όμως ο κ.Καμμένος έκανε κάποια σχόλια για τη Συμφωνία των Πρεσπών στα οποία αξίζει να σταθεί κανείς.
1.«Η συγκεκριμένη συμφωνία (σ.σ. των Πρεσπών) έχει και κάτι που δεν το έχει πει ποτέ κανείς. Ανατρέπει τη συμφωνία της Γιάλτας και αυτή η προσπάθεια ανατροπής της συμφωνία της Γιάλτας θα φέρει πολύ πόνο στα Βαλκάνια. Και αίμα».
Ο κ.Καμμένος προφανώς αναφέρεται στη Διάσκεψη της Γιάλτας, μια εκ των σημαντικότερων συναντήσεων εν μέσω του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, μεταξύ ηγετών των Συμμαχικών Δυνάμεων. Σε αυτές οι Τρεις Μεγάλοι (The big Three) δηλαδή Στάλιν, Τσώρτσιλ και Ρούσβελτ ηγέτες της ΕΣΣΔ, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ σχεδίαζαν-πέραν τον τρεχουσών κάθε φορά θεμάτων στρατηγικής για την τελική ήταν των δυνάμεων του Άξονα- και την επόμενη ημέρα του τέλους του Πολέμου, που θα ερχόταν οριστικά στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.
Επτά μήνες νωρίτερα λοιπόν και συγκεκριμένα το διάστημα μεταξύ 4 έως 11 Φεβρουαρίου 1945 οι τρεις ηγέτες, υπουργοί εξωτερικών, διπλωμάτες και σύμβουλοι, συνδιασκέπτονταν στη Γιάλτα της Κριμαίας και συγκεκριμένα στο κτίριο ”Λιβάντια” όπου έζησε ο Λάμπρος Κατσώνης τα τελευταία χρόνια της ζωής του με αποτέλεσμα το κατάλυμα να πάρει το όνομα της ιδιαίτερης πατρίδας του, δηλαδή Λιβαδιά.
Μεταξύ των βασικών θεμάτων συζήτησης ήταν ο χάρτης της νέας Ευρώπης που θα προέκυπτε μετά την ήττα του Γ′ Ράιχ- η οποία θεωρείτο πλέον δεδομένη- η τύχη των χωρών και ο ρόλος που θα διαδραμάτιζαν στο παρόν και στο μέλλον τους οι Δυτικές Δυνάμεις και η ΕΣΣΔ.
Το κείμενο της Συμφωνίας όμως αφορά κυρίως τη δημιουργία του ΟΗΕ, το μέλλον της Γερμανίας και της Πολωνίας ενώ υπάρχει και μια αναφορά στη Γιουγκοσλαβία για τα επόμενα βήματα μετά την πλήρη εκδίωξη των ναζιστικών δυνάμεων. Όχι όμως αναφορά στον διαμοιρασμό εδαφών σε σφαίρες επιρροής μεταξύ Δύσης και ΕΣΣΔ.
Πολλοί βέβαια όταν αναφέρονται σε αυτή τη διάσκεψη τη χαρακτηρίζουν ως «τη διάσκεψη που μοίρασε τον κόσμο» καθώς θεωρείται πως έγιναν τα πιο σημαντικά βήματα για να συμφωνήσουν αγγλο-αμερικανοί και σοβιετικοί στις σφαίρες επιρροής που θα διατηρούσαν σε συγκεκριμένες χώρες μεταπολεμικά.
Οι διεργασίες όμως, όπως αποκαλύπτει και ο ίδιος ο Τσώρτσιλ στην αυτοβιογραφία του, είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα και ο ευρωπαϊκός τουλάχιστον χάρτης χάρτης είχε διαμορφωθεί πια στο μεγαλύτερο μέρος του κατά την Τέταρτη Διάσκεψη της Μόσχας με την κωδική ονομασία «Τολστόι» (9 έως τις 19 Οκτωβρίου 1944). Σε αυτή όμως μετείχαν μόνο ο Τσώρτσιλ και ο Στάλιν σε επίπεδο ηγετών.
Σε κάθε περίπτωση, το παζάρι και η τελική συμφωνία μεταξύ Τσώρτσιλ και Στάλιν αποκαλείται συχνά και ως «Percentages agreement» (Συμφωνία των Ποσοστών») και αφορούσε τη διαίρεση της νοτιοανατολικής Ευρώπης σε σφαίρες επιρροής. Όπως υποστηρίζει δε στα απομνημονεύματα του Τσώρτσιλ τα ποσοστά επιρροής γράφτηκαν σε μια χαρτοπετσέτα.
Βάσει των διαπραγματεύσεων Τσώρτσιλ και Στάλιν η μοιρασιά είχε ως εξής:
Βουλγαρία: 75% ΕΣΣΔ, 25 Η.Β.
Ελλάδα: 10% ΕΣΣΔ, 90% Η.Β.
Ουγγαρία: 50% ΕΣΣΔ, 50% Η.Β.
Ρουμανία: 90% ΕΣΣΔ, 10% Η.Β.
Γιουγκοσλαβία: 50% ΕΣΣΔ, 50% Η.Β.
Όπως παρατηρεί ο Θάνος Βερέμης (ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας της Νεότερης Ελλάδας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ) σε άρθρο του στην «Καθημερινή» η συμφωνία του 1944 για τη Γιουγκοσλαβία (ομόσπονδο κράτος της οποίας ήταν η πΓΔΜ) τηρήθηκε. «Αν και η μοιρασιά επιρροής, όμως, ήταν 50-50, ο Τίτο είχε καταφέρει με τους παρτιζάνους του να απελευθερώσει τη χώρα του και να ελέγχει ουσιαστικά τις μεταπολεμικές εξελίξεις. Έτσι ο έκπτωτος μονάρχης Πέτρος περιθωριοποιήθηκε και ο εκπρόσωπός του στην πρώτη οικουμενική κυβέρνηση βρέθηκε σταδιακά εκτός εξουσίας».
Έτσι ενώ μεταπολεμικά η ΕΣΣΔ εδραίωσε στις χώρες τους πρώην ανατολικού μπλοκ ελεγχόμενες κυβερνήσεις, αυτή της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας της Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, ήταν ανεξάρτητη.
Μετά τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο η εικόνα της διαιρεμένης, εξαιτίας του Ψυχρού Πολέμου Ευρώπης, ήταν όπως τη βλέπετε στο χάρτη και η Γιουγκοσλαβία, όπως επισημαίνεται χαρακτηριζόταν ως Non-Aligned country. Δεν θα γινόταν ποτέ σύμμαχος των Δυτικών, ούτε μέλος του ΝΑΤΟ ούτε όμως ανήκε και στην σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ.
Ο κ..Καμμένος λοιπόν με την συγκεκριμένη αναφορά περί «ανατροπής της Συμφωνίας της Γιάλτας» από αυτή την Πρεσπών εννοεί προφανώς την δρομολογούμενη είσοδο της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και άρα το πέρασμά της σφαίρα επιρροής των δυτικών δυνάμεων.
Βέβαια θα πρέπει να παρατηρήσουμε πως δεν υπάρχει πια ούτε Γιουγκοσλαβία, ούτε Ψυχρός Πόλεμος αν και ο τέως ΥΕΘΑ που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ επιμένει σε ψυχροπολεμικές αναλύσεις.
Γνωρίζει όμως πολύ καλά ότι η Ρωσία αντιδρά σφόδρα στην γενικότερη επέκταση του ΝΑΤΟ σε χώρες της Ευρώπης αλλά και γενικότερα στην αυξανόμενη επιρροή της Δύσης σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ ή σε αυτές που επιθυμεί παραδοσιακά να έχει ισχυρή επιρροή. Σημειώνεται πως πέραν του πΓΔΜ εν αναμονή για να γίνει μέλος ΝΑΤΟ είναι και η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η Σερβία συνδέεται με ειδική συμφωνία ενώ άλλες χώρες της Βαλκανικής και αυξημένου ενδιαφέροντος για τη Ρωσία ή/και μέλη του πρώην ανατολικού μπλοκ είναι επίσης μέλη (Βουλγαρία, Ρουμανία κα). Η δε διείσδυση της ΕΕ όλο και ανατολικότερα, αυξάνει.
Σε κάθε περίπτωση μάλλον θα πρέπει να υποθέσουμε ότι ο κ.Καμμένος μεταφέροντας τους όρους των όποιων συμφωνιών Τσώρτσιλ – Στάλιν περί επιρροής στην Βαλκανική Χερσόνησο εννοεί πως παρά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η διάδοχος της ΕΣΣΔ, Ρωσική Δημοκρατία διατηρεί τα «δικαιώματά» της στην περιοχή (μιλώντας πάντα με όρους του 1945) και στην τήρηση αποστάσεων της Δύσης του και του ΝΑΤΟ από τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή και της πΓΔΜ.
2.Ιδιαίτερη αξία όμως έχει και μια σειρά αναφορών του κ.Καμμένου στη Συμφωνία των Πρεσπών. Στην επίμαχη συνέντευξη, αφού τη χαρακτήρισε «κουρελόχαρτο» πρόσθεσε πως ακόμη και αν περάσει από την Ελλάδα, θα «σταματήσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».
Αυτή λοιπόν είναι μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση απόψεων του κ.Καμμένου με τις θέσεις του Κρεμλίνου αφού το ρωσικό Υπ.Εξωτερικών στις 14 Ιανουαρίου 2019 σχετικά με τη Συμφωνία των Πρεσπών, άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να προσφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για το θέμα αυτό.
Υπάρχουν όμως και άλλες αξιοσημείωτες αναφορές στην ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ που συμπίπτουν με τις θέσεις και τη ρητορική του κ.Καμμένου και αντιστρόφως.
Συγκεκριμένα το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών:
-Θεωρείι την «ύπαρξη της εκρηκτικής κατάστασης που απειλεί να υπονομεύσει την σταθερότητα και την ασφάλεια στα Βαλκάνια, επιβεβαιώνουν επίσης εύγλωττα τα τελευταία γεγονότα στην Ελλάδα, όπως η αποχώρηση από τον κυβερνητικό συνασπισμό του αρχηγού του κόμματος ‘Ανεξάρτητοι Έλληνες’ Πάνου Καμένου, που τάσσεται κατά της συμφωνία των Πρεσπών, η έναρξη της διαδικασίας για την ψήφο εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση». Ο κ.Καμμένος όπως ήδη αναφέραμε προειδοποιεί για τις επιπτώσεις της Συμφωνίας με τη φράση: «Η συγκεκριμένη συμφωνία (σ.σ. των Πρεσπών)...ανατρέπει τη συμφωνία της Γιάλτας και αυτή η προσπάθεια ανατροπής της συμφωνία της Γιάλτας θα φέρει πολύ πόνο στα Βαλκάνια. Και αίμα», αναφερόμενος προφανώς γενικότερα στη διείσδυση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ σε χώρε της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
-Θέτουν θέμα δημοψηφίσματος αφού στην ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ αναφέρεται: «Αξίζει να επισημανθεί ότι στην Αθήνα τη συμφωνία των Πρεσπών προωθούν, αγνοώντας την γνώμη των πολιτών της χώρας, ενώ, για δημοψήφισμα στο ζήτημα αυτό που αφορά τα ριζικά εθνικά συμφέροντα, δεν γίνεται λόγος». Ο κ.Καμμένος πρότεινε στον πρωθυπουργό και από το βήμα της Βουλής κατά τη συζήτηση για την παροχή ψήφους εμπιστοσύνης, τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τη Συμφωνία.
-Περί αλλαγής της επιρροής στα Βαλκάνια το ρωσικό ΥΠΕΞ αναφέρει: «Στις 11 Ιανουαρίου η Βουλή της Δημοκρατίας της Μακεδονίας ψήφισε υπέρ των συνταγματικών τροπολογιών για την αλλαγή της ονομασίας της χώρας σε αντιστοιχία με την Συμφωνία των Πρεσπών. Είναι προφανής, η συνέχιση της έξωθεν επιβαλλόμενης διαδικασίας της αλλαγής με τεχνητό τρόπο της ονομασίας της χώρας με σκοπό τη βεβιασμένη ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ...». Ο κ.Καμμένος όπως ήδη αναφέραμε κάνει λόγο για αλλαγή των συσχετισμών στα Βαλκάνια.
-Και καταλήγει με αναφορά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όπως έκανε και ο κ.Καμμένος αλλά με διαφορετική διατύπωση. Συγκεκριμένα η Μόσχα αφήνει να εννοηθεί πως εξετάζει το ενδεχόμενο να φέρει το θέμα της συμφωνίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ προεξοφλεί «μποκάρισμα» της συμφωνίας από το Όργανο. Συγκεκριμένα η ανακοίνωση του Ρωσικού ΥΠΕΞ ανέφερε ότι το όλο θέμα «θα πρέπει να συζητηθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σύμφωνα με την παράγραφο 3 της απόφασης 845 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».