Ο Μπασάρ αλ Άσαντ είναι δημοφιλής. Ίσως όχι τόσο πολύ στην χώρα μας, αλλά αν πάτε στη Συρία, τότε είναι πράγματι πολύ δημοφιλής. Τουλάχιστον, αυτό μας λένε οι δημοσκοπήσεις.
Το 2021, ο Άσαντ επανεξελέγη για τέταρτη φορά με το επιβλητικό 95% των ψήφων. Μπράβο στον Άσαντ που βελτίωσε το 89% που πήρε το 2014 χωρίς τίποτα να έχει συμβεί κάτι στη Συρία που να μειώσει τη δημοτικότητά του. Πιστεύεται ότι κατά τη διάρκεια του δείπνου μιας οικογένειας στη Συρία, διαφωνούν για τις αρετές του Άσαντ;
Πιθανώς όχι. Ένας ανεξάρτητος παρατηρητής θα κάνει τα στραβά μάτια σε εκλογές που γίνονται σε χώρες απολυταρχικές.
Οι εκλογές σε ολοκληρωτικά καθεστώτα δεν έχουν καμία σχέση με την ελευθερία του λόγου, την εκπροσώπηση και τη δημοκρατική νομιμότητα.
Μη ρεαλιστικά αποτελέσματα
Το περίεργο με τα πλαστά εκλογικά δεδομένα είναι ότι οι περισσότεροι δικτάτορες αισθάνονται την ανάγκη να εφεύρουν αστεία απίθανα στοιχεία. Το 1989, ο Ρουμάνος δικτάτορας Νικολάε Τσαουσέσκου ισχυρίστηκε ότι το 98,8% των ψηφοφόρων είχε εγκρίνει την παραμονή του στην εξουσία. Το 1995 και το 2002, ο Σαντάμ Χουσεΐν κέρδισε τις εκλογές του με ποσοστό 99%. Το 2014, το 96,77% της Κριμαίας ψήφισε για ένταξη στη Ρωσική Ομοσπονδία. Και το 2019, ο Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας κέρδισε το 100% των ψήφων, με ποσοστό συμμετοχής 99,9%. (Πιθανώς το 0,1% πέθαινε, διαφορετικά θα ήταν στις κάλπες.)
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, έχουμε να κάνουμε με την προπαγάνδα των κρατικών θεσμών. Άλλες φορές, όπως συμβαίνει με τον Άσαντ και την Κριμαία, όσοι επιτρέπεται να ψηφίσουν ή όσοι επιλέγουν να ψηφίσουν, πρόκειται να ψηφίσουν μόνο με έναν τρόπο.
Στη Ρωσία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν λαμβάνει υψηλά ποσοστά αποδοχής - πάνω από 70% το 2020. Η αποδοχή του έφτασε στο 80% τον Δεκέμβριο του 2022.
Αυτά τα αποτελέσματα έγιναν από την Levada Centre, μια ανεξάρτητη ΜΚΟ δημοσκοπήσεων. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι το πρώτο πράγμα που χρειάζεται κάθε δίκαιη δημοσκόπηση είναι η ελευθερία του λόγου. Και για να είναι πραγματικά ελεύθερος ο λόγος, πρέπει να έχεις ένα δεύτερο πράγμα: την προστασία των εναλλακτικών απόψεων. Καμία από τις δύο δεν είναι διαθέσιμη σε ολοκληρωτικές κυβερνήσεις όπως η Ρωσία. Ψηφίζετε τον τρόπο που θα κρατήσει εσάς και την οικογένειά σας ασφαλή.
Η απόλυτη εξουσία δεν είναι τόσο απόλυτη
Γιατί όμως οι δικτάτορες και οι αυταρχικοί Πρόεδροι αισθάνονται την ανάγκη να διεξάγουν εκλογές; Συνοψίζεται κυρίως σε δύο πράγματα: ασφάλεια και νομιμότητα.
Στο βιβλίο τους, The Dictator’s Handbook, ο Μπρους Μπουένο ντε Μησκίτα και ο Αλαστάιρ Σμιθ επισημαίνουν ότι όταν βρίσκεσαι στην κορυφή ενός απολυταρχικού συστήματος , πρέπει να καταβάλεις μια υπερβολική και εξαντλητική προσπάθεια για να διατηρήσεις τον εαυτό σου στην κορυφή. Οι δικτάτορες πρέπει να υποστηρίξουν ότι όλοι γύρω τους είναι αντικαταστάσιμοι. Εάν μπορείτε να πείσετε τους ανθρώπους ότι μεταξύ 70% και 99,9% του πληθυσμού πιστεύει ότι είστε υπέροχοι, τότε οι αντίπαλοι σας δεν μπορούν να σας ξεφορτωθούν χωρίς να διακινδυνεύσουν έναν εμφύλιο πόλεμο.
Ο άλλος λόγος για τις διογκωμένες δημοσκοπήσεις είναι ότι νομιμοποιεί τον δικτάτορα, τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς. Για παράδειγμα, αν κάποιος προτείνει αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, του ταιριάζει πολύ να πει: «Ο Πούτιν είναι ο δημοκρατικά εκλεγμένος και ευρέως συμπαθής πρόεδρος». Εάν ο Άσαντ βασανίζει τον λαό του, μπορεί να γυρίσει και να πει: «Αυτό θέλει ο λαός μου, γι′ αυτό ασχοληθείτε με τη δική σας δουλειά». Οι δικτάτορες αγαπούν τις δημοσκοπήσεις. Δημιουργούν την ψευδαίσθηση της νομιμότητας, της σταθερότητας και της δημοτικότητας.
Το πρόβλημα με τέτοια πλαστά ή παραποιημένα δεδομένα δημοσκοπήσεων είναι ότι λειτουργεί. Η λήψη αυτών των δεδομένων δημιουργεί ένα είδος θορύβου ή «ομίχλη δεδομένων» όπου αρχίζετε να αμφισβητείτε τα πάντα ή να αποδέχεστε οτιδήποτε. Σε μια εποχή που οι άνθρωποι διαβάζουν μόνο τους τίτλους, το μόνο που έχει σημασία είναι να πάρουμε κάποιο στατιστικό στοιχείο ή «γεγονός» στην κορυφή μιας σελίδας.
Αυτή η (παρα)πληροφόρηση εξηγεί εν μέρει τη δυσκολία της συζήτησης για το αυταρχικό σκέλος ενός καθεστώτος. Αν πείτε, για παράδειγμα, ότι ο Πρόεδρος Μαδούρο μετατρέπει τη Βενεζουέλα σε ολοκληρωτικό καθεστώς, ένας υποστηρικτής του Μαδούρο μπορεί να απαντήσει: «Αλλά η Βενεζουέλα είναι δημοκρατία - ο Μαδούρο κέρδισε το 68% των ψήφων!». Λοιπόν, ναι, το έκανε. Αλλά αυτό αποσιωπά το γεγονός ότι οι εκλογές δεν ήταν ελεύθερες ή δίκαιες. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι αυτή η ανάλυση ελέγχου δεδομένων είναι δύσκολο να εξηγηθεί. Δεν είναι πολλοί οι καθηγητές διεθνών σχέσεων, ικανοί να αναλυσουν μια τέτοια απάτη.
Εδώ μπαίνει στο παιχνίδι ο νόμος του Μπραντολίνι. Πήρε το όνομά του από τον Ιταλό προγραμματιστή Αλμπέρτο Μπραντολίνι, ο οποίος δήλωσε: «Η ποσότητα της ενέργειας που απαιτείται για την αποδόμηση ανοησιών, είναι τουλάχιστον κατά μια τάξη μεγέθους μεγαλύτερη απ′ αυτήν που απαιτείται για να διατυπωθούν” . Ένα ψέμα κάνει τον γύρο του κόσμου πριν η αλήθεια λάμψει. Για να αμφισβητηθεί η ακρίβεια και η νομιμότητα μιας εκλογής ή ενός εκλογικού οργάνου απαιτεί πολύ περισσότερες γνώσεις. Γι′ αυτό είναι τόσο δύσκολο να συζητάμε για τα μέσα προπαγάνδας. Λένε ένα «γεγονός». Αμφισβητείτε τη νομιμότητά του. Απαιτούν να προσκομίσετε αποδείξεις όπου η «απόδειξη» σκόπιμα αποκρύπτεται.
«Μπορείς να μου αποδείξεις, αυτή τη στιγμή, ότι ο Κιμ Γιονγκ Ουν δεν πήρε το 100% των ψήφων; Όχι, ξέρω ότι κέρδισε».
Πηγή: Big Think