«Μήπως ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να κοιτάμε έργα του Γκωγκέν τελείως;», είναι η ερώτηση που ακουν οι επισκέπτες στα ακουστικά, καθώς εισέρχονται στην έκθεση “Gauguin Portraits” («Πορτρέτα του Γκωγκέν», στην Εθνική Πινακοθήκη στο Λονδίνο.
Η έκθεση, που εγκαινιάστηκε στις 7 Οκτωβρίου 2019 και θα διαρκέσει ως τις 26 Ιανουαρίου 2020, εστιάζει στο έργο του Πωλ Γκωγκέν και πιο συγκεκριμένα τα πορτρέτα του εαυτού του, των φίλων και συναδέρφων, των παιδιών του και των εφήβων κοριτσιών με τις οποίες ζούσε στην Ταϊτή.
Ομως ο πίνακας που ξεχωρίζει ονομάζεται “Tehamana Has Many Parents” («Η Τεχαμάνα Εχει Πολλούς Γονείς»), προέρχεται από το 1893 και απεικονίζει την έφηβη Τεχαμάνα, με την οποία ο Γκωγκέν είχε ερωτική σχέση, να κρατάει μια βεντάλια.
Ο διάσημος ζωγράφος «εμπλέκονταν συνέχεια σε ερωτικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, ”παντρεύτηκε” δυο από αυτά και έγινε πατέρας”, γράφει η λεζάντα στον τοίχο. «Ο Γκωγκέν αναμφισβήτητα εκμεταλλεύτηκε τη θέση του ως προνομιούχος άνθρωπος της Δύσης για να είναι σεξουαλικά ελεύθερος».
Στα μουσεία ανά τον κόσμο, οι εκθέσεις με έργα του Γκωγκέν έχουν μεγάλη επιτυχία και τα τελευταία χρόνια έχουν διοργανωθεί σημαντικά show σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Σικάγο και το Σαν Φρανσίσκο. Ωστόσο, σε μια εποχή, ευαίσθητη σε θέματα φύλου, φυλής και αποικιοκρατίας, τα μουσεία θα πρέπει να επανεξετάσουν την κληρονομιά του.
«Ο Γκωγκέν ήταν ένας πολύπλοκος, δυναμικός και πολύ σκληρός άνθρωπος. Επίσης ήταν απογοητευμένος με το γεγονός ότι η ανάγκη του να δημιουργήσει τέχνη τον οδηγούσε στην εκμετάλλευση και τον πόνο τόσων ανθρώπων», δήλωσε ο Κρίστοφερ Ρίοπελ, συνεπιμελητής του show στην Εθνική Πινακοθήκη.
Η έκθεση, μια συμπαραγωγή με την Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά στην Οττάβα, εγκαινιάστηκε στην Οττάβα τον περασμένο Μάϊο. Λίγες ημέρες πριν, η διεύθυνση και οι επιμελητές, αποφάσισαν να επεξεργαστούν μερικά από τα κείμενα στους τοίχους ανάμεσα στους πίνακες, ώστε να αποφευχθεί η ”σκληρή” γλώσσα και η προσβολή προς τους θεατές. Η διευθύντρια του μουσείου της Οττάβα κ.Σάσα Σούντα είπε ότι από τις 2.313 κάρτες με σχόλια των επισκεπτών, οι 50 ήταν παράπονα για τον Γκωγκέν και τον προγραμματισμό του μουσείου. «Η έκθεση έπρεπε να αντιμετωπίσει αυτά τα θέματα με έναν περισσότερο ανοιχτό και διαφανή τρόπο που να συνδέεται με το σύγχρονο κοινό», είπε η κ.Σούντα.
Φυσικά, σε τέτοιες περιπτώσεις πάντα υπάρχει συζήτηση γύρω από την διαχώρηση του έργου από την προσωπική ζωή του καλλιτέχνη. «Μπορώ να μισώ το άτομο, αλλά η δουλειά είναι δουλειά. Οταν ένας καλλιτέχνης δημιουργεί, το έργο δεν ανήκει σε αυτόν πια, ανήκει στον κόσμο», είπε ο Βισέντε Τοντόλι, πρώην διευθυντής της Tate Modern. «Ηταν ένας υπερόπτης, υπερεκτιμημένος, χειραγωγικός παιδόφιλος. Αν οι πίνακές του ήταν φωτογραφίες, το περιεχόμενο θα χαρακτηρίζονταν περισσότερο σκανδαλώδες και δεν θα τις αποδεχόμασταν», συμπλήρωσε η Ασλεϊ Ράμερ, επιμελήτρια έκθεσης και ιδρύτρια του μουσείου-ιστότοπου Girl Museum, ενός διαδικτυακού μουσείου που εστιάζει στην εκπροσώπηση νεαρών κοριτσιών στην ιστορία και την κουλτούρα.
«Για να σιγουρευτούμε ότι η καλλιτεχνική κληρονομιά του Γκωγκέν δεν αμαυρώνεται από τους γάμους του με έφηβες, αυτές οι σχέσεις θα πρέπει να καλύπτονται στις εκθέσεις», είπε η Λάιν Κλόσεν Πέντερσεν, Δανέζα επιμελήτρια που έχει διοργανώσει πολλές εκθέσεις του Γκωγκέν.
Πηγή: New York Times