Παρά τις συνεχείς πιέσεις ΗΠΑ και λοιπών συμμάχων του να λάβει άμεσα μέτρα ώστε να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και να επιτρέψει την αθρόα είσοδο βοήθειας η Κνεσέτ, το ισραηλινό κοινοβούλιο, πέρασε νόμο που απαγορεύει στην Υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες (UNRWA) να δραστηριοποιείται όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και σε κατεχόμενα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
Η απόφαση προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις και τεράστια ανησυχία για τις συνέπειες αυτής της απόφασης, δεδομένου του μείζονα ρόλου που διαδραματίζει η υπηρεσία για την ίδια την επιβίωση των αμάχων στην Γάζα αλλά και για την υποστήριξη των κατοίκων στην Δυτική Όχθη. Σημειώνεται πως η είσοδος στα εδάφη αυτά γίνεται κατά κύριο λόγο από το Ισραήλ ελέγχει την διέλευση φορτίων και εκδίδει σχετικές άδειες και για το προσωπικό υπηρεσιών, ΜΚΟ κλπ
Ο ρόλος της UNRWA
Η UNRWA, δημιουργήθηκε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1949 προς υποστήριξη των Παλαιστινίων που εκδιώχθηκαν από τα πάτρια εδάφη τους, και έγιναν πρόσφυγες. Διαχειρίζεται κυρίως τα κέντρα υγείας στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Όχθη.
Καθώς παρέχει καταφύγιο, τροφή και βασικές ιατρικές υπηρεσίες, θεωρείται η ”σπονδυλική στήλη” της διεθνούς βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας, που βιώνει μια απερίγραπτη ανθρωπιστική καταστροφή από την έναρξη του πολέμου πριν 13 μήνες.
Απασχολεί 30.000 Παλαιστινίους και παρέχει βοήθεια σε περίπου 6 εκατ. πρόσφυγες. Μεταξύ αυτών είναι 1,4εκατ. παλαιστίνιοι εγγεγραμμένοι πρόσφυγες στη Γάζα σε αρκετούς καταυλισμούς και άλλοι 800.000 στην Δυτική Όχθη. Βέβαια από την έναρξη του πολέμου στην Γάζα το έργο της Υπηρεσίας έχει διευρυνθεί και έχει γίνει σαφώς πιο απαιτητικό αλλά και κρίσιμης σημασίας για την ίδια την επιβίωση των αμάχων.
Η υπηρεσία χρηματοδοτείται σε σημαντικό βαθμό από κονδύλια που διαθέτουν εθελοντικά κράτη μέλη του ΟΗΕ ενώ λαμβάνει και μια μόνιμη χρηματοδότηση από τον ίδιο τον Οργανισμό.
Περίπου 200 υπάλληλοι της UNRWA έχουν σκοτωθεί σε ισραηλινές επιθέσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Η κόντρα του Ισραήλ με την UNRWA
Λίγους μήνες μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, η κυβέρνηση κατηγόρησε την Υπηρεσία πως 12 εργαζόμενοι σε αυτή ήταν μέλη της Χαμάς και είχαν λάβει με διάφορους τρόπους μέρος στα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου.
Αμέσως πολλές χώρες ”πάγωσαν” την οικονομική ενίσχυση προς την Υπηρεσία ενώ το Ισραήλ συνέχισε να στοχοποιεί συνολικά την UNRWA και να απειλεί με απαγόρευση της άδειας δραστηριοποίησης της σε εδάφη υπό ισραηλινό έλεγχο και φυσικά στο Ισραήλ.
Ακολούθησε έρευνα από τον ΟΗΕ, τα άτομα για τα οποία βρέθηκαν ενοποιητικά στοιχεία απολύθηκαν αλλά το Ισραήλ συνέχισε τις επιθέσεις. Ο Οργανισμός όμως τόνισε πως δεν το Ισραήλ δεν του παρείχε στοιχεία σχετικά με τις καταγγελίες που διατύπωνε.
Με την ολοκλήρωση της έρευνας οι χώρες που είχαν διακόψει την χρηματοδότηση άρχισαν ξανά να χρηματοδοτούν την Υπηρεσία ωστόσο το Ισραήλ επέμεινε.
Η απόφαση
Έτσι, παρά την εναντίωση των ΗΠΑ και την προειδοποίηση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Κνέσετ ενέκρινε τώρα με συντριπτική πλειοψηφία (92 ψήφοι υπέρ, 10 κατά) νόμο που απαγορεύει ”τις δραστηριότητες της [σ.σ UNRWA] σε ισραηλινό έδαφος”, συμπεριλαμβανομένης της ανατολικής Ιερουσαλήμ, του τομέα της ιερής πόλης που καταλήφθηκε από το Ισραήλ το 1967 και προσαρτήθηκε αργότερα.
Δεύτερο κείμενο, που εγκρίθηκε επίσης με μεγάλη πλειοψηφία (89-7), απαγορεύει σε ισραηλινούς δημόσιους λειτουργούς να συνεργάζονται με την UNRWA ή υπαλλήλους της, κάτι που θα δυσκολέψει σε καθοριστικό βαθμό τη δραστηριότητα της υπηρεσίας, καθώς το Ισραήλ ελέγχει αυστηρά όλες τις εισόδους για τα φορτία ανθρωπιστικής βοήθειας με προορισμό τη Λωρίδα της Γάζας.
Οι δύο νόμοι θα τεθούν σε ισχύ 90 ημέρες.
″Υπάρχει βαθιά σύνδεση ανάμεσα στην τρομοκρατική οργάνωση (σ.σ. τη Χαμάς) και την UNRWA και το Ισραήλ δεν μπορεί να το ανεχθεί” αυτό, δήλωσε ο Γιούλι Εντελστάιν, εκ των εισηγητών των νόμων.
Διεθνείς αντιδράσεις
Πρώτες οι ΗΠΑ αντέδρασαν στην απόφαση του Ισραήλ με τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ να δηλώνει πως η Ουάσιγκτον έχει καταστήσει σαφές στο Ισραήλ ότι ανησυχεί βαθιά για το ενδεχόμενο να απαγορευτεί η δραστηριότητα της υπηρεσίας βοήθειας του ΟΗΕ στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς διαδραματίζει αναντικατάστατο ρόλο στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στον θύλακα. Ήδη πριν από την ψηφοφορία, οι ΗΠΑ δήλωσαν «πολύ ανήσυχες» και «παρότρυναν την κυβέρνηση να μην εγκρίνει» το κείμενο.
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας δήλωσε ”σοβαρά ανήσυχος”, ενώ η Γερμανία ”επέκρινε έντονα” την απόφαση ενώ Ιρλανδία, Νορβηγία, Σλοβενία και Ισπανία- όλες αναγνώρισαν πρόσφατα το κράτος της Παλαιστίνης- ”καταδίκασαν” με κοινή ανακοίνωσή την ισραηλινή απόφαση αναφερόμενοι στο ”απαραίτητο και αναντικατάστατο” το έργο της UNRWA.
Ο δε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τόνισε πως δεν υπάρχει ”εναλλακτική” για αυτή την υπηρεσία. Η εφαρμογή της απόφασης ”θα ήταν επιζήμια για την επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης και την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή συνολικά. Όπως έχω πει στο παρελθόν, η UNRWA είναι εκ των ων ουκ άνευ”. Η εφαρμογή του νόμου, σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες, θα είχε ”καταστροφικές συνέπειες για τους παλαιστίνιους πρόσφυγες στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, κάτι που είναι απαράδεκτο”.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ θέτει το ζήτημα στη Γενική Συνέλευση του διεθνούς οργανισμού.
Ο επικεφαλής της UNRWA, ο Φιλίπ Λαζαρινί, καταδίκασε την απαγόρευση, που ″δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο” και θα ”επιδεινώσει τα δεινά των Παλαιστινίων”. Το ίδιο το Γραφείο Αρωγής κάνει λόγο για ”σκανδαλώδη” σε βάρος του νόμο αθώς είναι ο σημαντικότερος παράγοντας όσον αφορά τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας.
Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, κατήγγειλε την «αφόρητη» απόφαση που θα έχει «καταστροφικές συνέπειες».
Από παλαιστινιακής πλευράς, η Χαμάς έκανε λόγο για νέα ”σιωνιστική επίθεση”, ενώ ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ κατήγγειλε την ”κλιμάκωση στη γενοκτονία” των Παλαιστινίων. Και η προεδρία της Παλαιστινιακής Αρχής έκρινε πως ο νόμος επιβεβαιώνει ”τη μεταμόρφωση του Ισραήλ σε φασιστικό κράτος”.
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου διαβεβαίωσε ότι το Ισραήλ είναι ”έτοιμο” να ”συνεργαστεί με διεθνείς εταίρους (του)” για να συνεχίσει να ”διευκολύνει” τις παραδόσεις ”ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας κατά τρόπο που δεν θα απειλεί την ασφάλειά (του)”.
Πηγές: BBC, Reuters, ΑFP