Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, βρίσκεται αντιμέτωπος με σφοδρές αντιδράσεις και αυξανόμενες πιέσεις, κάτι που τον οδήγησε να βάλει - προσωρινό τουλάχιστον - φρένο στην προσπάθεια της κυβέρνησής του να θεσπίσει σαρωτικές αλλαγές στο δικαστικό σύστημα, με εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές να βγαίνουν στους δρόμους.
Το σχέδιο αναδιαμόρφωσης των δικαστηρίων έχει πυροδοτήσει άνευ προηγουμένου δημόσια οργή από τότε που ο συνασπισμός σκληρών δεξιών και θρησκευτικών κομμάτων υπό τον Νετανιάχου ανέλαβε την εξουσία στα τέλη του περασμένου έτους, ενώ έχει προκαλέσει ανησυχία και στους δυτικούς συμμάχους του Ισραήλ.
Ποιο είναι το πρόβλημα της κυβέρνησης με το δικαστικό σώμα
Οι επικριτές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, συμπεριλαμβανομένων πολλών στην κυβέρνηση συνασπισμού, λένε ότι η σύνθεση «γέρνει» προς τα αριστερά και πως είναι ελιτιστικό, κατηγορώντας το ότι έχει γίνει υπερβολικά παρεμβατικό στην πολιτική σφαίρα και ότι συχνά βάζει τα δικαιώματα των μειονοτήτων πάνω από τα εθνικά συμφέροντα.
Τι θέλει ο συνασπισμός
Η κυβέρνηση επιδιώκει αλλαγές που θα περιόριζαν τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου να αποφαίνεται κατά της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, ενώ θα έδιναν στους βουλευτές του συνασπισμού μεγαλύτερη εξουσία στο διορισμό δικαστών.
Η επιτροπή επιλογής δικαστών απαιτεί επί του παρόντος από τους πολιτικούς και τους δικαστές που συμμετέχουν σε αυτήν να συμφωνήσουν για τους διορισμούς. Η παρούσα πρόταση θα το αλλάξει αυτό, παραχωρώντας αποφασιστική επιρροή στις κυβερνήσεις συνασπισμού.
Ο Νετανιάχου, στον οποίο απαγορεύεται επισήμως η ανάμειξη στην πρωτοβουλία καθώς δικάζεται για κατηγορίες διαφθοράς τις οποίες ο ίδιος αρνείται, έχει πει ότι τέτοιες αλλαγές στοχεύουν στην εξισσορόπηση και διαφοροποίηση της έδρας του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Κατηγόρησε επίσης τα μέσα ενημέρωσης ότι παραποιούν το σχέδιο και πως άναψαν τις φλόγες των διαμαρτυριών προκειμένου να ανατρέψουν την κυβέρνησή του.
Γιατί είναι τόσο μαζικές οι διαμαρτυρίες
Οι δημοκρατικοί «έλεγχοι και ισορροπίες» του Ισραήλ είναι σχετικά εύθραυστοι. Δεν έχει σύνταγμα, παρά μόνο «βασικούς νόμους» που προορίζονται να βοηθήσουν στη διασφάλιση των δημοκρατικών του θεμελίων. Στην Κνέσετ (κοινοβούλιο), η κυβέρνηση έχει πλειοψηφία 64-56 στις έδρες.
Οι επικριτές της λένε ότι οι αλλαγές θα αποδυναμώσουν τα δικαστήρια και θα παραδώσουν ανεξέλεγκτη εξουσία στην κυβέρνηση, θέτοντας σε κίνδυνο τα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες με καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία και τις σχέσεις με τους δυτικούς συμμάχους, οι οποίοι έχουν ήδη εκφράσει την ανησυχία τους.
Ενα δικαστικό σώμα που δεν θεωρείται πλέον ανεξάρτητο θα μπορούσε επίσης να αφαιρέσει από το Ισραήλ μία από τις κύριες άμυνές του σε πιθανές διεθνείς νομικές υποθέσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν ισχυρισμούς για εγκλήματα πολέμου στη μακροχρόνια σύγκρουσή του με τους Παλαιστίνιους.
Ο υπουργός Αμυνας, Γιοά Γκάλαντ, κάλεσε το Σάββατο την κυβέρνηση να αποσύρει την επίμαχη νομοθεσία, λέγοντας ότι οι διαφωνίες για τα μέτρα απειλούν την ασφάλεια του Ισραήλ, με χιλιάδες έφεδρους του στρατού να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις και να αρνούνται να κληθούν για εκπαίδευση. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να τον αποπέμψει ο Νετανιάχου.
Τι άλλο διακυβεύεται
Οι επικριτές φοβούνται ότι ο Νετανιάχου θέλει να αξιοποιήσει τη δικαστική ανατροπή για να ακυρώσει τη δίκη του για δωροδοκία ή να ασκήσει επιρροή σε οποιαδήποτε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ο ίδιος αρνήθηκε ότι είχε τέτοιες προθέσεις.
Η αντιπολίτευση λέει επίσης ότι οι εθνικιστές σύμμαχοι του Νετανιάχου θέλουν να αποδυναμώσουν το Ανώτατο Δικαστήριο για να επεκτείνουν τους εβραϊκούς οικισμούς στα εδάφη που ζουν οι Παλαιστίνιοι.
Τα υπερορθόδοξα εβραϊκά κόμματα του συνασπισμού θέλουν επίσης να περάσουν νόμο που να απαλλάσσει την κοινότητά τους από την θητεία στο στρατό - ένα βήμα που ανησυχούν ότι μπορεί να καταρριφθεί από το ανώτατο δικαστήριο, εάν δεν περικοπούν οι εξουσίες του. Ο υπερορθόδοξος πληθυσμός του Ισραήλ αισθάνεται εδώ και καιρό «καταδιωκόμενος» από το δικαστήριο όσον αφορά τη στρατιωτική θητεία.