Η πλούσια σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο χώρα του Κατάρ έχει καταστεί βασικός διαμεσολαβητής για την τύχη περίπου 200 ομήρων που κρατούνται από μαχητές της Χαμάς μετά την πρωτοφανή επίθεσή της ισλαμικής οργάνωσης στο Ισραήλ, θέτοντας για άλλη μια φορά τη μικρή χώρα της Αραβικής Χερσονήσου στο επίκεντρο της διεθνούς σκηνής.
Οι διαπραγματεύσεις έχουν ωθήσει το Κατάρ να ακροβατεί σε μια λεπτή γραμμή ισορροπίας, καθώς έχει ιδιαίτερες σχέσεις με τη Χαμάς που θεωρείται από τη Δύση ως τρομοκρατική οργάνωση, ενώ παράλληλα διατηρεί στενούς δεσμούς ασφαλείας και με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο πλαίσιο των διακανονισμών που απορρέουν από παλαιότερες συμφωνίες για την κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, το εμιράτο του Κατάρ κατέβαλε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων στη Λωρίδα της Γάζας, παρείχε άμεσες μεταφορές μετρητών σε φτωχές οικογένειες και προσέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστίνιους στη Γάζα.
Το Κατάρ επίσης φιλοξενεί το πολιτικό γραφείο της Χαμάς στην πρωτεύουσά του, τη Ντόχα, για πάνω από μια δεκαετία τώρα. Μεταξύ των αξιωματούχων που εδρεύουν εκεί είναι και ο Χάλεντ Μασάλ, εξόριστο μέλος της Χαμάς, ο οποίος επέζησε από μια ισραηλινή απόπειρα δολοφονίας το 1997 στην Ιορδανία, η οποία λίγο έλειψε να εκτροχιάσει την ειρηνευτική συμφωνία της χώρας αυτής με το Ισραήλ. Εκεί εδρεύει επίσης ο Ισμαήλ Χανίγια, ο ανώτατος ηγέτης της Χαμάς.
Οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στον Mασάλ το 2003 επειδή ήταν ”υπεύθυνος για την επίβλεψη δολοφονικών επιχειρήσεων, βομβιστικών επιθέσεων και τη δολοφονία ισραηλινών εποίκων”. Η Ουάσινγκτον επέβαλε κυρώσεις στον Χανίγια το 2018, λέγοντας ότι είχε ”στενούς δεσμούς με τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς και ήταν υπέρμαχος του ένοπλου αγώνα, μεταξύ άλλων και εναντίον αμάχων”.
Ο Μασάλ, σε συνέντευξή του στο Sky News αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ότι οι όμηροι που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου θα μπορούσαν να απελευθερωθούν εάν το Ισραήλ σταματήσει τις αεροπορικές επιδρομές του - κάτι εξαιρετικά απίθανο, καθώς το Ισραήλ προετοιμάζεται για χερσαία επίθεση στο εσωτερικό της Λωρίδας της Γάζας.
Ο στρατός του Ισραήλ αναφέρει ότι 222 άτομα, συμπεριλαμβανομένων αλλοδαπών, πιστεύεται ότι αιχμαλωτίστηκαν από τη Χαμάς κατά τη διάρκεια της εισβολής και μεταφέρθηκαν στη Γάζα. Τέσσερις από αυτούς απελευθερώθηκαν, μια μητέρα και μια κόρη την Παρασκευή και άλλοι δύο τη Δευτέρα.
″Αφήστε τους να σταματήσουν αυτή την επίθεση και θα δείτε ότι οι μεσολαβητές όπως το Κατάρ και η Αίγυπτος και κάποιες άλλες αραβικές χώρες θα βρουν τρόπο να τους απελευθερώσουν και θα τους στείλουμε στα σπίτια τους”, δήλωσε ο Μασάλ για τους ομήρους.
Tην Τρίτη, κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος του Συμβουλίου Ασφαλείας στον ΟΗΕ, ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Eλι Κοέν, εμφανίστηκε μαζί με τις οικογένειες των ισραηλινών ομήρων της Χαμάς πριν από τη συνέντευξη Τύπου. Ο ίδιος πίεσε το Κατάρ, όπου διαμένουν τουλάχιστον εν μέρει πολλοί από τους πολιτικούς ηγέτες της Χαμάς, να αναλάβει την ευθύνη για την απελευθέρωση των ομήρων της. ”Είναι ευθύνη του εμίρη του Κατάρ, είναι στα χέρια του”, δήλωσε ο Κοέν.
Η φιλοξενία των ηγετών της Χαμάς έχει προκαλέσει επικρίσεις εις βάρος του Κατάρ, τόσο στο παρελθόν όσο και μετά την επίθεση της Χαμάς πριν από δύο εβδομάδες που είχε ως αποτέλεσμα περισσότερους από 1.400 νεκρούς στο Ισραήλ.
Ωστόσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επανειλημμένα επαινέσει το Κατάρ για τις προσπάθειές του να εργαστεί για την απελευθέρωση των ομήρων και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν επισκέφθηκε τη Ντόχα κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού του.
″Το Κατάρ είναι ένας μακροχρόνιος εταίρος μας που ανταποκρίνεται στο αίτημά μας, επειδή πιστεύει ότι οι αθώοι πολίτες πρέπει να απελευθερωθούν”, δήλωσε τη Δευτέρα ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ.
Εν τω μεταξύ, ο εμίρης του Κατάρ, σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θανί, ασπάστηκε εν μέρει την ευρύτερη οργή στον αραβικό κόσμο για τις αδιάκοπες αεροπορικές επιδρομές και την πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ. Το ελεγχόμενο από τη Χαμάς υπουργείο Υγείας αναφέρει ότι τα πλήγματα έχουν σκοτώσει μέχρι στιγμής πάνω από 5.700 Παλαιστίνιους.
Κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης του Μουντιάλ στο Κατάρ πέρυσι, οι παλαιστινιακές σημαίες ανέμιζαν σε περίοπτη θέση και οι ισραηλινοί δημοσιογράφοι σε κάποιες περιπτώσεις ενοχλήθηκαν.
«Δεν δεχόμαστε να δίνεται στο Ισραήλ άνευ όρων πράσινο φως και ελεύθερη άδεια να σκοτώνει, ούτε είναι ανεκτό να συνεχίσουμε να αγνοούμε την πραγματικότητα της κατοχής, της πολιορκίας και του εποικισμού», δήλωσε ο Σεΐχης Ταμίμ την Τρίτη σε ομιλία του στο Συμβούλιο Σούρα της χώρας.
Κατακεραύνωσε την πολιορκία του Ισραήλ, λέγοντας ότι «δεν πρέπει να επιτραπεί στην εποχή μας» (σ.σ το Ισραήλ) να χρησιμοποιεί ως όπλα την διακοπή της υδροδότησης και την παρεμπόδιση της παροχής φαρμάκων και τροφίμων σε έναν ολόκληρο πληθυσμό».
Ο καλύτερος εκτός ΝΑΤΟ σύμμαχος των ΗΠΑ
Το Κατάρ, μια χερσόνησος που προεξέχει σαν αντίχειρας στον Περσικό Κόλπο, με μικρό πληθυσμό και στρατό, διατηρεί πάντα μια επιφυλακτική στάση στους μεγαλύτερους γείτονές του, τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν. Αντιμετώπισε ένα πολυετές μποϊκοτάζ από τέσσερα αραβικά έθνη, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, λόγω μιας πολιτικής διαμάχης, για την οποία ο τότε κυβερνήτης του Κουβέιτ προειδοποίησε ότι θα μπορούσε να προκαλέσει πόλεμο.
Δέχθηκε επίσης σκληρή κριτική από τις ΗΠΑ και άλλους για το παναραβικό δορυφορικό ειδησεογραφικό δίκτυο Al Jazeera το οποίο πρόβαλε δηλώσεις του εκλιπόντος εγκέφαλου της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν και παρέχει ασταμάτητα κάλυψη των τιμωρητικών αεροπορικών επιδρομών του Ισραήλ σε αυτόν τον πόλεμο με τη Χαμάς, συχνά με σκληρές εικόνες των θυμάτων.
Ωστόσο το Κατάρ εξισορροπεί αυτούς τους κινδύνους μέσω της διπλωματίας του αλλά και της φιλοξενίας του προωθημένου στρατηγείου της Κεντρικής Διοίκησης του αμερικανικού στρατού στην εκτεταμένη αεροπορική βάση Al-Udeid. Οι ΗΠΑ θεωρούν το Κατάρ ως σημαντικό σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ και η Ντόχα έχει διευρυνόμενη αμυντική εμπορική συνεργασία και συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας με την Αμερική, συμπεριλαμβανομένης της προτεραιότητας παράδοσης για ορισμένες στρατιωτικές πωλήσεις.
Η βάση Al-Udeid χρησίμευσε ως βασικός κόμβος στη χαοτική αποχώρηση της Αμερικής από το Αφγανιστάν, ενώ το Κατάρ φιλοξένησε επίσης τους αξιωματούχους των Ταλιμπάν με τους οποίους η Ουάσινγκτον διαπραγματεύτηκε νωρίτερα για τον τερματισμό του μακροβιότερου αμερικανικού πολέμου.
Αλλά οι διαπραγματεύσεις του Κατάρ έχουν οδηγήσει σε αρκετούς πονοκεφάλους στο παρελθόν.
Πιο πρόσφατα, το Κατάρ συμφώνησε να μεταφερθούν στη Ντόχα ιρανικά περιουσιακά στοιχεία ύψους μόλις 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που είχαν δεσμευτεί στη Νότια Κορέα, στο πλαίσιο της ανταλλαγής κρατουμένων μεταξύ της Τεχεράνης και των ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο. Μετά την επίθεση της Χαμάς, το Κατάρ και οι ΗΠΑ συμφώνησαν να μην ικανοποιήσουν οποιοδήποτε αίτημα της Τεχεράνης για πρόσβαση στα κεφάλαια αυτά για ανθρωπιστικά αγαθά, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί - τουλάχιστον προς το παρόν.
Αυτό εξόργισε το Ιράν το πνιγμένο από κυρώσεις και άφησε το Κατάρ ”να περπατάει στο τεντωμένο σχοινί των διεθνών σχέσεων”, δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπ. Ρόμπερτς, ο οποίος μελετά εδώ και καιρό το Κατάρ ως αναπληρωτής καθηγητής στο King’s College του Λονδίνου.
«Είναι αρκετά απλό το γεγονός ότι τόσοι πολλοί ανώτεροι κυβερνητικοί άνθρωποι στο Ισραήλ και την Αμερική θέλουν το Κατάρ να έχει αυτόν τον ρόλο και ... το Κατάρ τελικά θα φανεί σε ένα ευρέως θετικό φως στην προσπάθειά του να απελευθερώσει αυτούς τους ομήρους», δήλωσε ο Ρόμπερτς.
«Αν όντως θέλει αυτή τη μοναδική θέση», πρόσθεσε, «τότε γνωρίζει ότι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα».