Στα όνειρά μας βλέπουμε αγαπημένα μας πρόσωπα να πετούν ή να μας εγκαταλείπουν. Ορισμένες φορές βλέπουμε ότι αργούμε στο σχολείο ή τη δουλειά μας. Αυτοί δεν είναι εφιάλτες και συνήθως δε συμβαίνουν μία φορά. Είναι μερικά από τα πιο κοινά επαναλαμβανόμενα όνειρα.
«Τα επαναλαμβανόμενα όνειρα είναι πιθανότερο να αφορούν πολύ βαθιές εμπειρίες, ή απλά να αποτελούν είναι ζητήματα λογικής κάποιου, που κατά κάποιο τρόπο είναι εγγυημένο ότι θα συμβούν στην πραγματική ζωή, επειδή είναι μέρος του εαυτού σου και όχι ένα μεμονωμένο γεγονός», λέει στο CNN η Ντίαρντρι Μπάρετ, λέκτορας ψυχολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Συνήθως τα όνειρά μας δεν επαναλαμβάνονται. Έτσι, αν κάποιος δει το ίδιο δύο ή περισσότερες φορές, τότε θεωρείται επαναλαμβανόμενο, σημειώνει. Αυτό είναι πιο συχνό στην παιδική ηλικία, λέει η Μπάρετ, αλλά μπορεί να συμβεί σε ενήλικες.
Τα όνειρα αυτά δεν επαναλαμβάνονται πάντα σε μικρό χρονικό διάστημα. Μπορεί να τα δούμε πολλές φορές τον μήνα, ή σε διάστημα χρόνων. Μπορεί να είναι τα ίδια κάθε φορά, ή απλά να ανακυκλώνουν τα παρόμοια σενάρια ή ανησυχίες, λένε ειδικοί.
«Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η συχνότητα των επαναλαμβανόμενων ονείρων, επειδή δεν είναι κάτι που συμβαίνει σε τακτική βάση στους περισσότερους», επισημαίνει η Δρ. Νίριτ Σόφερ- Ντούντεκ, λέκτορας του τμήματος Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Μπεν- Γκουριόν του Ισραήλ.
«Και όταν οι άνθρωποι ερωτώνται για παλιά όνειρα, μπορεί να τους επηρεάσει η μνήμη, το ενδιαφέρον ή για τα όνειρα και άλλοι παράγοντες», συμπληρώνει.
Ανεξάρτητα από αυτό, οτιδήποτε γίνεται επανειλημμένα αξίζει να διερευνηθεί, είπε ο ειδικός στην ιατρική του ύπνου Δρ. Άλεξ Ντιμίτριου, ιδρυτής ενός ιατρείου ψυχιατρικής και ιατρικής ύπνου στην Καλιφόρνια.
«Οι άνθρωποι έχουν αυτό το είδος προσέγγισης με πράγματα που είναι άβολα ή προκαλούν φόβο, και νομίζω ότι και με τα όνειρα συμβαίνει το ίδιο» συμπλήρωσε.
«Ως ψυχίατρος, τείνω να πω ότι υπάρχει κάποιο μήνυμα που μπορεί να προσπαθεί να σας μεταδοθεί. Και η απάντηση, λοιπόν, μπορεί να είναι να καταλάβουμε τι είναι αυτό. Μόνο τότε μπορεί να ηρεμήσει κάπως το πράγμα» σημείωσε ο Ντιμίτριου.
Τι υπάρχει σε ένα όνειρο;
Για ορισμένα επαναλαμβανόμενα όνειρα, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο - εάν ονειρεύεστε επανειλημμένα ότι καθυστερείτε στο σχολείο ή στη δουλειά, πιθανότατα συχνά νιώθετε άγχος επειδή δεν είστε προετοιμασμένοι για αυτά τα πράγματα.
Αλλά μπορεί να μην έχουν μια καθολική σημασία, με αποτέλεσμα να απαιτούν από εσάς να κάνετε λίγη αναζήτηση ψυχής για να μάθετε περισσότερα.
«Στην ερμηνεία, δεν πιστεύουμε ότι υπάρχουν καθολικά σύμβολα. Αλλά, ότι πρόκειται για το προσωπικό σύστημα συμβόλων κάποιου και τους συσχετισμούς του με κάποιο πράγμα», επισημαίνει η Μπάρετ.
Άλλα συχνά επαναλαμβανόμενα όνειρα περιλαμβάνουν καταστάσεις αμηχανίας σε κοινωνικές περιστάσεις, να νιώθει κάποιος ανεπαρκής σε σύγκριση με άλλους ή να αφορούν τον κίνδυνο, για παράδειγμα με τη μορφή τροχαίου ατυχήματος ή φυσικής καταστροφής, λένε οι Μπάρετ και Ντιμιτρίου.
Κάποιοι βλέπουν όνειρα που αφορούν το άγχος για ένα τεστ, ακόμη κι αν έχουν αποφοιτήσει χρόνια από το σχολείο. Αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει έναν γενικό φόβο για την αποτυχία ή την αίσθηση ότι κρίνονται από πρόσωπα εξουσίας.
Όνειρα με δόντια που πέφτουν ή χαλάνε μπορεί να έχουν να κάνουν με μια απώλεια στη ζωή κάποιου, το αίσθημα της απελπισίας ή προβλήματα υγείας.
Όταν βλέπετε ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο, αναρωτηθείτε ποιο μπορεί να είναι το μήνυμα, λέει ο Ντιμιτρίου. Ποια είναι η σχέση σας με τα πράγματα ή τους ανθρώπους στο όνειρο; Ποιοι είναι οι φόβοι σας ή οι απόψεις για αυτά τα πράγματα; Ποια είναι τα πέντε πράγματα στη ζωή σας που μπορεί να το προκαλούν ή να σχετίζονται με αυτό; Για τι ανησυχείτε πραγματικά;
«Σίγουρα πιστεύω ότι είναι καλό να κάνεις άτυπη ερμηνεία ονείρου, είτε μόνος σου είτε με ένα στενό, έμπιστο άτομο που μπορεί να δει πράγματα που πρέπει να αμφισβητήσουν σε αυτό που δεν βλέπεις εσύ», είπε ο Μπάρετ.
Οι άνθρωποι με διαταραχή μετατραυματικού στρες ή άγχος είναι πιο πιθανό να βλέπουν επαναλαμβανόμενα όνειρα, σημειώνει ο Ντιμιτρίου. Κάποιες φορές, τα επαναλαμβανόμενα όνειρα μπορεί να έχουν άλλη πηγή.
Μερικές φορές τα επαναλαμβανόμενα όνειρα μπορούν επίσης να παραπέμπουν σε βιολογικές πηγές.
«Οι άνθρωποι με υπνική άπνοια αναφέρουν όνειρα στα οποία πνίγονται, ασφυκτιούν, υπάρχουν τεράστια κύματα και πασχίζουν να πάρουν ανάσα ή είναι κάτω από το νερό», συμπληρώνει. Αλλά, προσθέτει, στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουν ζητήματα με την αναπνοή τους, λόγω της υπνικής άπνοιας.
Επίσης, ερεθίσματα από το περιβάλλον μπορεί να αποτελέσουν έναυσμα για κάποιο όνειρο, για παράδειγμα ένας συναγερμός αυτοκινήτου που ακούγεται από τον δρόμο, ή μια βρύση που στάζει.
Πώς να αντιμετωπίσετε
Μόλις κατανοήσετε καλύτερα ποιες είναι οι ανησυχίες σας, το να τις γράψετε προτού ξαπλώσετε μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των αρνητικών επαναλαμβανόμενων ονείρων και του στρες γενικότερα.
«Για τους ασθενείς μου και τον εαυτό μου, το ημερολόγιο είναι ένα τόσο ισχυρό εργαλείο», είπε ο Ντιμιτρίου. Ο διαλογισμός θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει.
Όταν ξέρετε ποιος είναι ο φόβος πίσω από το όνειρο, ο Ντιμιτρίου προτείνει να τον επεξεργαστείτε με την μέθοδο των τριών στηλών. Ποια είναι η αυτόματη σκέψη, ποιο είναι το αυτόματο συναίσθημα και ποια είναι η σκέψη που βασίζεται περισσότερο στην πραγματικότητα. Μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματικό να γράψετε λεπτομερώς ένα όνειρο και μετά να το ξαναγράψετε, με ένα θετικό τέλος.
Προτού πέσετε για ύπνο, πείτε δυνατά «Αν και όταν δω την αρχή του ίδιου κακού ονείρου, θα μπορέσω να δω αυτό το πολύ καλύτερο όνειρο, με θετική κατάληξη», συμβουλεύει.
Αν το επαναλαμβανόμενο όνειρο σας αγχώνει ή σας στεναχωρεί, προκαλώντας άλλα συμπτώματα, ή επηρεάζοντας τη δυνατότητά σας να λειτουργήσετε σε τακτική βάση, είναι ώρα να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια, λένε οι ειδικοί.
Τέλος, επισημαίνουν πως τα επαναλαμβανόμενα όνειρα μπορεί να προέρχονται από κακές συνήθειες σε ό,τι αφορά στον ύπνο. Για παράδειγμα αν κάποιος κοιμάται λίγο, πίνει καφέ ή αλκοόλ πριν κοιμηθεί, ή δουλεύει μέχρι αργά.
Μπορεί να υπάρχει άλλος λόγος
«Πολλά άβολα πράγματα συμβαίνουν τη νύχτα όταν οι άνθρωποι είναι άυπνοι, πίνουν καφεΐνη πολύ αργά, πίνουν αλκοόλ πολύ αργά, δούλευαν πολλές ώρες ή κοιμήθηκαν τέσσερις ώρες το προηγούμενο είπε» είπε ο Ντιμίτριου. «Η βάση μιας υγιούς ζωής, ξεκινά με τον υγιή ύπνο».
Ο Ντιμίτριου συστήνει περιορισμό όσο είναι δυνατό, τυχόν περιττών δραστηριοτήτων για τις οποίες καταναλώνεται ενέργεια και χρόνος, όπως τα περιττά τηλεφωνήματα.
Όταν το μυαλό μας είναι πάντα απασχολημένο, οι απαραίτητες επεξεργασίες του εγκεφάλου «πρέπει να γίνει κάπου», είπε. «Έτσι υπάρχει μεγαλύτερη πίεση η οποία συχνά διοχετέυεται άθελά μας στην ώρα του ύπνου».