Ξεχνάτε ημερομηνίες, λεπτομέρειες και καθημερινές υποχρεώσεις τα τελευταία δύο χρόνια; Δεν είστε μόνο εσείς, λένε οι ειδικοί.
Δεν είναι τεμπελιά ούτε απώλεια της οξύνοιας - το να βρισκόμαστε σε μια παγκόσμια πανδημία τα τελευταία δύο χρόνια στην πραγματικότητα κάνει πιο δύσκολο για τον εγκέφαλό μας να δημιουργήσει και να ανακαλέσει αναμνήσεις, εξηγούν καθηγητές γνωστικής ψυχολογία και νευροεπιστήμης.
Τείνουμε να εξοικειωνόμαστε και να συνηθίζουμε σε καταστάσεις, λένε. Η κατάσταση τα τελευταία δύο χρόνια μας έχει ωθήσει να μην κάνουμε πολλά και να μην σχεδιάζουμε.
Και η υπερβολική εξοικείωση με αυτόν τον τρόπο ζωής αυτή την περίοδο μπορεί να προκαλέσει γνωστική βλάβη, διαταραχή της μνήμης και πρόβλημα διατήρησης της προσοχής.
Σε αντίθεση με το τι μπορεί να το φαντάζονται πολλοί άνθρωποι, η αποτύπωση μιας ανάμνησης δεν είναι σαν να τραβάμε φωτογραφία μιας στιγμής. Μπορεί συχνά να επηρεαστεί από το πλαίσιο της κατάστασης.
Η πανδημική ζωή μπορεί να κάνει πολύ πιο δύσκολο να σχηματίσουμε μνήμη, πόσο μάλλον να την ανακαλέσουμε όταν τη χρειαζόμαστε.
Μερικές φορές είμαστε λίγο πιο σκληροί με τους εαυτούς μας. Σκεφτόμαστε, «πώς το ξέχασα αυτό; Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε εύκολα να θυμάμαι». Αλλά αποδεικνύεται ότι κάτι συνέβη κατά τη διάρκεια της κωδικοποίησής του, που κατέστησε στην πραγματικότητα αδύνατο να το βάλουμε εξαρχής στη μνήμη μας.
Επομένως, εάν έχουμε έλλειψη ύπνου, αν είμαστε αγχωμένοι, αν έχουμε ένα εκατομμύριο πράγματα στο μυαλό μας, είναι πολύ πιο πιθανό να είμαστε απρόσεκτοι και μετά να το αποδώσουμε εσφαλμένα σε κάποιου είδους λήθη.
Για όσους έχουν κολλήσει Covid-19 ή ακόμη και για εκείνους που δεν έχουν, πολλές από τις πτυχές της ζωής κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί να αναστέλλουν τη μνήμη - αλλά μπορούν επίσης να λυθούν με αλλαγές που μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι.
Ενας ιός μπορεί να επιβραδύνει τη μνήμη μας
Ακόμη και χωρίς την θολούρα του μυαλού που προκαλεί η τη μόλυνση του ιού, η ομοιότητα των ημερών, η έλλειψη κοινωνικής αλληλεπίδρασης και η μειωμένη άσκηση μπορεί να κάνουν πολύ πιο δύσκολο να δημιουργήσουμε αναμνήσεις.
Ενώ βρισκόμαστε σε lockdown ή δεν κάνουμε τις προ-πανδημικές δραστηριότητές μας, κάθε μέρα μπορεί να μοιάζει ίδια. Αυτή η ομοιότητα αφαιρεί εν πολλοίς τη δυνατότητα να οργανώσουμε τις αναμνήσεις μας.
Πηγαίνετε σινεμά, πρότεινε οι ειδικοί. Αν κάνετε σχέδια να πάτε το Σάββατο να δείτε μια ταινία για την οποία είστε ενθουσιασμένοι, αυτομάτως δημιουργείται ένα ασυνήθιστο γεγονός με το οποίο μπορεί να σπάσει η ρουτίνα και η μονοτονία των ημερών. Ετσι μπορεί να θυμηθεί κανείς ότι μια αγχωτική συνάντηση που είχε έγινε τις ημέρες πριν από την ταινία ή ότι η αστεία συνομιλία με έναν δικό του άνθρωπο έγινε μετά.
Αλλά όταν είναι δύσκολο να βγούμε από το σπίτι και πολλοί από εμάς δεν πάμε καν στο γραφείο για να διαφοροποιήσουμε τις καθημερινές από τα Σαββατοκύριακα, ο εγκέφαλος έχει λιγότερα γεγονότα για να προσανατολίσει τις αναμνήσεις.
Μετά από εκείνη την ταινία του Σαββάτου, ας υποθέσουμε ότι συναντούσαμε έναν φίλο για μεσημεριανό γεύμα την Κυριακή. Αυτή η κυριακάτικη κοινωνική εκδήλωση θα μας έδινε την ευκαιρία να συζητήσουμε τις σκέψεις και τις αντιδράσεις μας για την ταινία, καθώς και οποιοδήποτε πλαίσιο από την εβδομάδα που προηγήθηκε. Αυτή η επανάληψη των πληροφοριών είναι σημαντική για να βοηθήσει τον εγκέφαλό μας να στερεοποιήσει αυτά τα γεγονότα.
Δυστυχώς, η πανδημία έχει περιορίσει την ικανότητά μας να συγκεντρωνόμαστε με αγαπημένα πρόσωπα πολλές φορές τα τελευταία δύο χρόνια, στερώντας μας σε μεγάλο βαθμό αυτή την πρακτική της επανάληψης.
Πώς να διορθώσουμε το πρόβλημα
Είτε η αιτία είναι ο ιός, η μονοτονία ή το άγχος, οι διαταραχές στη μνήμη μας μπορούν να αντιμετωπιστούν με μερικές απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας.
Οι λύσεις για να κρατήσουμε σε εγρήγορση τον εγκέφαλό μας είναι απλές, αλλά όχι πάντα εύκολες: ξεκούραση, διαχείριση του άγχους, κοινωνική αλληλεπίδραση, άσκηση, εκμάθηση νέων πραγμάτων και διατροφή.
Ο επαρκής ύπνος, η άσκηση για τουλάχιστον 20 λεπτά την ημέρα, η διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής και η διαχείριση του στρες με τεχνικές χαλάρωσης ή διαλογισμού είναι όλα σημαντικά για τη διατήρηση της ροής του αίματος και την ελαχιστοποίηση της φλεγμονής στον εγκέφαλο.
Μια επιπλέον καλή λύση είναι η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ (σ.σ. οι ειδικοί συνιστούν και την παύση χρήσης ναρκωτικών ουσιών - κάτι αυτονόητο, όχι μόνο για προβλήματα μνήμης).
Μπορεί να είναι δελεαστικό για να «διώξουμε» το άγχος ή την ομοιότητα των ημερών, αλλά είναι πιο σημαντικό να συνεχίσουμε τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα - διαβάζοντας ένα νέο βιβλίο, αποκτάς μια νέα δεξιότητα ή απλά περπατώντας στη γειτονιά και παρατηρώντας κάτι που δεν είχαμε προσέξει ποτέ πριν.
Αυτό εξυπηρετεί την κρίσιμη λειτουργία της διατήρησης του εγκεφάλου μας σε επαγρύπνηση, και ταυτόχρονα δημιουργήσει εκείνες τις προϋποθέσεις που χρειάζεται η μνήμη μας.
Παράλληλα, οι ειδικοί συνιστούν να προγραμματίζουμε πράγματα που ανυπομονούμε να κάνουμε και να βάζουμε σαφή όρια μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου (για όσους εργάζονται από το σπίτι).
Για όσους, τέλος, παλεύουν με το θόλωμα του εγκεφάλου μετά από μόλυνση Covid-19, είναι φυσιολογικό το σύμπτωμα να παραμένει για αρκετούς μήνες μετά τη μόλυνση. Ωστόσο, εάν η θολή μνήμη επιμένει μετά από ένα χρόνο, μπορεί να χρειάζεται μια επίσκεψη σε έναν νευρολόγο.