Αμφιβολίες για την εγκυρότητα των πληροφοριών και των ρεπορτάζ που προέρχονται από τη Συρία, σχετικά με τις θηριωδίες του καθεστώτος Άσαντ, εγείρει μια καταγγελία που αφορά ρεπορτάζ του CNN. Το ρεπορτάζ συνοδεύεται με βίντεο το οποίο είχε πρωταγωνιστή έναν κρατούμενο που φέρεται να απελευθερώθηκε από μια διαβόητη φυλακή.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η δημοσιογράφος Clarissa Ward μπήκε στη φυλακή μαζί με έναν ένοπλο Σύρο αντάρτη, ο οποίος ζήτησε από το συνεργείο να κλείσουν την κάμερα.
Τότε, σε ένα κελί υπήρχε μια κουβέρτα, που σημαίνει ότι από κάτω μπορεί να βρισκόταν το πτώμα ενός ανθρώπου. Εν τέλει, η Ward σήκωσε την κουβέρτα και είδε από κάτω έναν άνδρα, ο οποίος συστήθηκε ως Adel Gharbal από την πόλη Χομς, τονίζοντας ότι κρατείται στο κελί για τρεις μήνες, ενώ δεν γνώριζε για την πτώση του Άσαντ.
Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα της συριακής πλατφόρμας verify-sy.com, το όνομα «Adel Gharba» δεν εντοπίζεται σε κανένα δημόσιο αρχείο που εξετάστηκε για την επιβεβαίωση των συνθηκών και της διάρκειας της κράτησής του.
Επιπλέον, η ομάδα του verify-sy.com διαπίστωσε ότι το πραγματικό του όνομα είναι «Salama Mohammad Salama», γνωστός και ως «Abu Hamza». Ο εν λόγω άνδρας φέρεται να είναι ανθυπολοχαγός της συριακής αεροπορικής υπηρεσίας πληροφοριών, με διαβόητη δράση στη Χομς.
Η απάντηση του CNN αναφέρει ότι το ρεπορτάζ δεν ήταν στημένο και αποτύπωσε τα όσα γίνονται στις φυλακές της Συρίας.
«Κανείς άλλος εκτός από την ομάδα του CNN δεν γνώριζε τα σχέδιά μας να επισκεφθούμε το κτίριο της φυλακής που παρουσιάζεται στο ρεπορτάζ μας εκείνη την ημέρα», δήλωσε εκπρόσωπος του CNN στην Daily Beast.
«Τα γεγονότα συνέβησαν όπως εμφανίζονται. Η απόφαση να απελευθερωθεί ο κρατούμενος που παρουσιάζεται στο ρεπορτάζ μας ελήφθη από τον φύλακα - έναν Σύρο αντάρτη. Αναφέραμε τη σκηνή όπως εκτυλίχθηκε, συμπεριλαμβανομένων όσων μας είπε ο φυλακισμένος, με σαφή αναφορά».
Στη συνέχεια ο εκπρόσωπος παραδέχθηκε ότι ο άνδρας μπορεί να τους έδωσε ψεύτικη ταυτότητα: «Στη συνέχεια ερευνήσαμε το ιστορικό του και γνωρίζουμε ότι μπορεί να έχει δώσει ψευδή ταυτότητα. Συνεχίζουμε το ρεπορτάζ μας σχετικά με αυτό και την ευρύτερη ιστορία».
Το δημοσίευμα του verify-sy.com
«Στις 12 Δεκεμβρίου, το CNN δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του, στο YouTube και στο X (πρώην Twitter) ένα βίντεο-ρεπορτάζ με τίτλο « Δημοσιογράφος του CNN καταγράφει μια συγκλονιστική στιγμή της εύρεσης ενός κρατούμενου που κρατείται σε μια μυστική φυλακή της Συρίας, χωρίς να γνωρίζει την ανατροπή του Άσαντ».
Στα πλάνα, η ανταποκρίτρια του CNN Clarissa Ward φαίνεται να συνοδεύεται από ένα ένοπλο άτομο καθώς ανοίγουν ένα κελί σε μια φυλακή της Δαμασκού.
Στο ρεπορτάζ εμφανίζεται ένας άνδρας με το όνομα «Adel Gharbal» από τη Χομς, ο οποίος ισχυρίζεται ότι συνελήφθη τρεις μήνες νωρίτερα επειδή έψαξαν το τηλέφωνό του και μεταφέρθηκε στη Δαμασκό, όπου αρχικά κρατήθηκε σε μια ανώνυμη φυλακή πριν μεταφερθεί στην τοποθεσία που φαίνεται στο βίντεο. Σύμφωνα με την έκθεση, η μεταφορά αυτή έγινε τρεις ημέρες μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Ο άνδρας, κρυμμένος κάτω από μια κουβέρτα παρά τους πυροβολισμούς που χρησιμοποιήθηκαν για να σπάσει η κλειδαριά του κελιού του, ισχυρίστηκε ότι δεν είχε δει φως του ήλιου για τρεις μήνες. Ωστόσο, η αντίδρασή του στο φως δεν ανταποκρινόταν σε έναν τέτοιο ισχυρισμό – δεν τρεμόπαιξε ούτε ανοιγόκλεισε τα μάτια του ακόμη και όταν κοίταζε τον ουρανό, φαινομενικά χαρούμενος για τη νέα του «ελευθερία».
Παρά την υποτιθέμενη σκληρή μεταχείριση των κρατουμένων στις μυστικές φυλακές, ο Gharbal φαινόταν καθαρός, περιποιημένος και σωματικά υγιής, χωρίς ορατά τραύματα ή σημάδια βασανιστηρίων – μια αταίριαστη απεικόνιση για κάποιον που φέρεται να κρατούνταν στην απομόνωση στο σκοτάδι επί 90 ημέρες.
Η Clarissa Ward, η παρουσία της οποίας στη Δαμασκό φέρεται να συνδέεται με την αναζήτησή της για κάθε ίχνος του αγνοούμενου Αμερικανού δημοσιογράφου Austin Tice, δεν απάντησε πειστικά στο γιατί η φυλακή ήταν άδεια από άλλους κρατούμενους, αφήνοντας τον «Adel Gharbal» ως τον μοναδικό κρατούμενο. Ο Gharbal εναλλάσσονταν μεταξύ του να τρέμει από φόβο και να συμπεριφέρεται ήρεμα, εγείροντας περαιτέρω ερωτήματα σχετικά με τη γνησιότητα του ρεπορτάζ.
Η ομάδα Verify-Sy έψαξε στα δημόσια αρχεία για το όνομα «Adel Gharbal» για να επαληθεύσει τις συνθήκες και τη διάρκεια της κράτησής του, αλλά δεν βρήκε κανένα αποτέλεσμα. Ο Gharbal, ο οποίος ισχυριζόταν ότι κατάγεται από τη Χομς και η διάλεκτός του υποστήριζε αυτόν τον ισχυρισμό, προκάλεσε περαιτέρω έρευνες στην πόλη. Η ομάδα ανακάλυψε ότι το πραγματικό του όνομα είναι «Salama Mohammad Salama», μια αποκάλυψη που έφερε στο φως συγκλονιστικές λεπτομέρειες.
Ο Salama, γνωστός ως «Abu Hamza», είναι ανθυπολοχαγός της συριακής αεροπορικής υπηρεσίας πληροφοριών, διαβόητος για τις δραστηριότητές του στη Χομς. Οι κάτοικοι της γειτονιάς Al-Bayyada τον αναγνώρισαν ως συχνά τοποθετημένο σε ένα σημείο ελέγχου στη δυτική είσοδο της περιοχής, γνωστό για τις παραβιάσεις του.
Ο Abu Hamza φέρεται να διαχειριζόταν αρκετά σημεία ελέγχου ασφαλείας στη Χομς και εμπλεκόταν σε κλοπές, εκβιασμούς και εξαναγκασμό των κατοίκων να γίνουν πληροφοριοδότες. Σύμφωνα με τους ντόπιους, η πρόσφατη φυλάκισή του -που διήρκεσε λιγότερο από ένα μήνα- οφειλόταν σε μια διαφωνία σχετικά με τον επιμερισμό των κερδών από τα εκβιασθέντα κεφάλαια με έναν ανώτερο αξιωματικό. Αυτό οδήγησε στην κράτησή του σε ένα από τα κελιά της Δαμασκού, σύμφωνα με πηγές της γειτονιάς.
Παρά τη φαινομενικά αθώα και ψύχραιμη συμπεριφορά του στο ρεπορτάζ του CNN, ο Salama έχει ένα σκοτεινό παρελθόν. Συμμετείχε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις σε διάφορα μέτωπα στη Χομς το 2014, σκότωσε αμάχους και ήταν υπεύθυνος για τη σύλληψη και τον βασανισμό πολλών νέων ανδρών στην πόλη χωρίς λόγο ή με κατασκευασμένες κατηγορίες. Πολλοί στοχοποιήθηκαν απλώς επειδή αρνήθηκαν να πληρώσουν δωροδοκίες, αρνήθηκαν τη συνεργασία ή ακόμη και για αυθαίρετους λόγους όπως η εμφάνισή τους. Οι λεπτομέρειες αυτές επιβεβαιώθηκαν από οικογένειες θυμάτων και πρώην κρατούμενους που μίλησαν με το Verify-Sy.
Εκτός από το βίαιο παρελθόν του, οι κάτοικοι κατέθεσαν ότι ο Abu Hamza προσπαθεί να συγκεντρώσει συμπάθεια μετά την πτώση του καθεστώτος, ισχυριζόμενος ότι «αναγκάστηκε» να διαπράξει τα εγκλήματά του. Η ομάδα Verify-Sy έμαθε επίσης ότι απενεργοποίησε τους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλαξε τον αριθμό του τηλεφώνου του, προφανώς για να σβήσει τα στοιχεία που αποδεικνύουν την εμπλοκή του σε ένοπλες δραστηριότητες και εγκλήματα πολέμου.
Το ερώτημα παραμένει
Ως Σύριοι πρώτα και ως δημοσιογράφοι μετά, πρέπει να ρωτήσουμε: Το CNN παραπλάνησε σκόπιμα το κοινό του για να αποκαταστήσει την εικόνα του Αμπού Hamza ή έπεσε θύμα παραπληροφόρησης; Και αν ισχύει το δεύτερο, τι οδήγησε το δίκτυο σε αυτό το λάθος, ειδικά όταν οι Σύριοι έχουν καταφέρει να αποκαλύψουν εγκλήματα και παραβιάσεις που ο κόσμος στο σύνολό του απέτυχε να καταγράψει επί δεκαετίες;»