Γνωρίζουμε το πραγματικό κόστος της κρίσης;

Πάνω από το 40% η πραγματική επίπτωση της κρίσης στο εισόδημα των Ελλήνων
ASSOCIATED PRESS

Η ελληνική κρίση χρέους είχε ως αποτέλεσμα την μείωση του ΑΕΠ της χώρας σε σταθερές τιμές, δηλαδή αν συνυπολογίσουμε την επίδραση του πληθωρισμού, κατά 26,5%. Χάσαμε, δηλαδή εξ αιτίας τις κρίσης το ένα τέταρτο του ΑΕΠ και κατ’ επέκταση του εισοδήματός μας. Η κρίση αυτή, με την τόσο μεγάλη πτώση του ΑΕΠ, είναι από τις μεγαλύτερες που έχει δει η παγκόσμια οικονομία. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά την περίοδο του Great Depression (Μεγάλη Ύφεση) έπεσε κατά 25% με 30%. Η κρίση εκείνη ήταν τόσο σημαντική που επικράτησε να καταγράφεται ως κύριο όνομα (γι’ αυτό και τα κεφαλαία αρχικά γράμματα). Η κρίση στις ΗΠΑ διήρκεσε 4 χρόνια από το 1929 έως και το 1933. Η ελληνική πρόσφατη κρίση, από την οποία προσπαθεί η χώρα μας να ανακάμψει, είναι λοιπόν μια από τις σημαντικότερες παγκόσμια, όχι μόνο για το μέγεθος της πτώσης του ΑΕΠ αλλά και για την μεγάλη της χρονική διάρκεια, πολύ μεγαλύτερη αυτής των ΗΠΑ, που φτάνει τα 8 σχεδόν χρόνια.

Βέβαια το να πούμε ότι χάσαμε το 26,5% του εισοδήματός μας δεν δείχνει την πραγματική συνολική εικόνα. Αυτό γιατί συγκρίνουμε το ΑΕΠ του 2009 με το ΑΕΠ μας μέσα στην κρίση. Όμως, κάθε οικονομία στον κόσμο, αναπτύσσεται διαχρονικά. Αυτό είναι αποτέλεσμα της διαρκούς αύξησης των συντελεστών της παραγωγής, το ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο. Η διαθέσιμη ποσότητα εργασίας αυξάνει λόγω της αύξησης του πληθυσμού και η ποσότητα του κεφαλαίου αυξάνει επίσης λόγω των επενδύσεων σε πάγιο κεφάλαιο. Επιπλέον, ένας τρίτος πολύ σημαντικός παράγοντας της αέναης ανάπτυξης είναι η βελτίωση της τεχνολογίας η οποία πολλαπλασιάζει το αποτέλεσμα του ανθρώπινου και φυσικού κεφαλαίου.

Έτσι, όπως βλέπουμε στο παρακάτω Διάγραμμα 1, το πραγματικό ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας αυξανόταν, εξαιτίας των παραπάνω παραγόντων, σταθερά κατά τις τελευταίες δεκαετίες με ένα μέσο ρυθμό περίπου 3%. Σε πραγματικό ΑΕΠ έφτασε στις 64.000 μονάδες λίγο πριν την κρίση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Fed (κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ). Μετά την κρίση έπεσε στις 47.000 μονάδες, μια πτώση που αντιστοιχεί σε 26,5%. Για να δούμε όμως το πραγματικό κόστος της κρίσης στο ΑΕΠ μας αλλά και στο εισόδημά μας θα πρέπει να συγκρίνουμε τις 47.000 του πραγματικού ΑΕΠ μετά την κρίση με το πραγματικό ΑΕΠ που θα είχαμε αν δεν είχε μεσολαβήσει η μεγάλη πτώση του 26,5% και συνέχιζε να αναπτύσσεται η οικονομίας μας με μέσο ρυθμό 3%. Αυτή η προβολή της προηγούμενης τάσης δείχνει ότι σήμερα το ΑΕΠ μας θα έφτανε τις 80.000 περίπου μονάδες πραγματικού ΑΕΠ. Άρα στην πραγματικότητα έχουμε υποστεί μία μείωση από τις 80.000 μονάδες στις 47.000 που είναι ίση με 41.25% του εισοδήματός μας! Η μείωση λοιπόν είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που δείχνει μια απλή επισκόπηση των αριθμών του πριν και του τώρα.

Διάγραμμα 1. Το πραγματικό ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 30 χρόνια.
Διάγραμμα 1. Το πραγματικό ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 30 χρόνια.

Ακόμα δε περισσότερο σημαντική είναι αυτή η επίπτωση στην σχέση χρέους ως προς το ΑΕΠ. Με απλούς υπολογισμούς μπορούμε να δούμε ότι σήμερα το ΑΕΠ μας θα έφτανε τα €363 δις. Αντίστοιχα, το χρέος μας σήμερα φτάνει τα €345 δις. Η σχέση χρέους λοιπόν σε σχέση με το ΑΕΠ μας θα ήταν στο 95%. Θα ήμασταν δηλαδή κοντά στον μέσο όρο χρέους των υπόλοιπων χωρών της Ευρωζώνης όπως βλέπουμε στο Διάγραμμα 2.

Η σχέση χρέους ως προς το ΑΕΠ της Ελλάδας και του μέσου όρου των χωρών της Ευρωζώνης.
Η σχέση χρέους ως προς το ΑΕΠ της Ελλάδας και του μέσου όρου των χωρών της Ευρωζώνης.

Διάγραμμα 2. Η σχέση χρέους ως προς το ΑΕΠ της Ελλάδας και του μέσου όρου των χωρών της Ευρωζώνης.

Σήμερα το ΑΕΠ μας είναι στα €200 δις περίπου και η σχέση χρέους προς ΑΕΠ φτάνει στο 172,5%! Η Ελλάδα έχει σήμερα τον δεύτερο υψηλότερο λόγο χρέους ως προς το ΑΕΠ στον κόσμο μετά την Ιαπωνία που φτάνει στο 253% όπως φαίνεται παρακάτω στο Διάγραμμα 3.

Δημοφιλή