Γράμμα στην Μελίνα: Τέταρτο μπλά - μπλά

Τέταρτη επιστολή από τον παππού της Ροβήρο Μανθούλη
bauhaus1000 via Getty Images

Κάθε τόσο εκεί που μιλάμε, βγαίνει στην μέση και κάποιος αρχαίος Έλληνας, ή Αιγύπτιος ή Ρωμαίος ή Εβραίος. Γιά να μιλήσουμε λίγο και γι΄αυτούς τους λαούς.

Η Ιστορία του Δυτικού κόσμου αρχίζει εκεί που έζησαν αυτοί οι λαοί. Η Ιστορία τους είναι και δικιά μας. Ο πολιτισμός τους είναι και δικός μας. Τους οφείλουμε τις γλώσσες μας, τις γνώσεις μας, τις θρησκείες μας, τους νόμους μας, την παιδεία μας, την ποίηση, τη μουσική, το χορό, την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, τη γλυπτική και φυσικά το θέατρο. Αυτοί οι λαοί υπάρχουν ακόμα ! Κατοικούν στις όχθες της Ανατολικής Μεσογείου. Μεσόγειος σημαίνει «ανάμεσα στις γέες». Στην ουσία ανάμεσα σε τρεις ηπείρους : την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Η Αίγυπτος είναι στην Αφρική, η Παλαιστίνη στην Ασία, η Ελλάδα και η Ιταλία των Ρωμαίων στην Ευρώπη.

Οι άνθρωποι, πριν γνωρίσουν την αγροτική καλλιέργεια, ήταν νομάδες. Μετακινούνταν συνέχεια. Από τη μια περιοχή στην άλλη. Στην αρχή ήταν κυνηγοί, ύστερα έγιναν κτηνοτρόφοι. Και πήγαιναν εκεί που είχε πολύ και καλό χόρτο. Αυτοί που έζησαν κοντά σε μεγάλα ποτάμια ανακάλυψαν πρώτοι την αγροτική καλλιέργεια. Γιατί χρειάζεται νερό. Και καλλιεργούσαν κυρίως στάρι και άλλα σιτηρά, γιατί το άλεθαν και έκαναν ψωμί. Από τότε το ψωμί είναι η πρωταρχική τροφή του ανθρώπου. Έτσι, σταμάτησαν να είναι νομάδες κι΄ εγκαταστάθηκαν σε χωριά. Τα χωριά έγιναν πόλεις, με τον καιρό. Έτσι γεννήθηκαν οι πολιτισμοί. Πόλη-πολιτισμός. Ο Αιγυπτιακός, κατά μήκος ενός μεγάλου ποταμού, του Νείλου. Χάρη στο στάρι, η Αίγυπτος έγινε μια χώρα πλούσια που γέμισε ναούς και αγάλματα. Και τεράστιες Πυραμίδες που μέσα τους έθαβαν τους Φαραώ. Του βασιλιάδες τους. Σήμερα ούτε η αιγυπτιακή θρησκεία υπάρχει, ούτε η αιγυπτιακή γλώσσα. Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλαβε την Αίγυπτο και έχτισε την Αλεξάνδρεια, η Αίγυπτος έγινε ελληνική, οι Αιγύπτιοι ξέχασαν τη γλώσσα τους γιατί μιλούσαν ελληνικά. Αργότερα, ήρθαν οι Άραβες κι έγινε αραβική. Από τότε μιλούν αραβικά. Αλλά δεν είναι όλοι μουσουλμάνοι. Οι απόγονοι των αρχαίων Αιγυπτίων είναι Χριστιανοί και στις εκκλησίες τους η λειτουργία γίνεται και στα ελληνικά. Γιατί τα θυμούνται ακόμα!

Δίπλα στην Αίγυπτο είναι η Παλαιστίνη. Εκεί ζούσαν δύο λαοί, οι Εβραίοι και οι Φιλιστίνοι. (Φιλισταίοι τους λένε μερικοί, αλλά εγώ θεωρώ πιο σωστό το Φιλιστίνοι). Νομάδες στην αρχή, αλλά κάποτε εγκαταστάθηκαν κι΄αυτοί σε χωριά και πόλεις, όπως η Ιερουσαλήμ. Την οποία τη θέλουν σήμερα και οι Εβραίοι, γιατί εκεί ήταν το πρώτο τους βασίλειο, και οι Χριστιανοί γιατί λένε «εδώ σταυρώθηκε ο Χριστός», αλλά τη θέλουν και οι Παλαιστίνιοι. Είναι οι παλιοί Φιλιστίνοι που έδωσαν το όνομα στην Παλαιστίνη και λέγονται σήμερα Παλαιστίνιοι γιατί οι Εβραίοι είχαν εξοριστεί από τους Ρωμαίους αλλά οι Αραβικής και Ελληνικής καταγωγής Παλαιστίνιοι ζουν εκεί μόνιμα εδώ και 2.000 χρόνια. Ξαναγύρισαν όμως οι Εβραίοι (ύστερα από 2.000 χρόνια !) κι΄ έδιωξαν τους Παλαιστίνιους. Τέλος πάντων, δεν βλέπω να κερδίζει αυτός που έχει περισσότερο δίκιο, αλλά αυτός που έχει περισσότερα όπλα. Και να σκεφτείς ότι και οι τρεις έχουν την ίδια Βίβλο και τον ίδιο θεό ! Εκτός αν οι θεοί είναι τρεις και δεν το ξέρουμε.

Αν και λαοί Μεσογειακοί, οι Αιγύπτιοι και οι Εβραίοι δεν ήταν σπουδαίοι ναυτικοί. Οι μεγάλοι ναυτικοί ήταν οι Φοίνικες και οι Έλληνες. (Οι Φοίνικες είναι οι αρχαίοι Λιβανέζοι). Οι Έλληνες ταξίδευαν σ΄όλες τις θάλασσες και έκαναν παντού αποικίες. Οι Φοίνικες ταξίδευαν στη Μεσόγειο κι΄έκαναν τη μεγάλη τους αποικία εκεί που είναι η Τυνησία. Οι Έλληνες ίδρυσαν αποικίες, όχι μόνο στη Μαύρη Θάλασσα, στην Μικρά Ασία και στην Αίγυπτο, άλλά σ΄όλη τη Μεσόγειο. Στη Λιβύη, στην Ιταλία, στην Σικελία, στις ακτές της Γαλλίας και της Ισπανίας και στην Κορσική ακόμα. Υπολογίζονται πάνω από 2.000 οι ελληνικές αποικίες, κατά τον Αριστοφάνη τουλάχιστο. Δεν είναι τυχαίο που έχουμε μια Οδύσσεια και μια Αργοναυτική Εκστρατεία, από εκείνα τα πρώτα χρόνια του ελληνικού πολιτισμού και μεγάλους ποιητές σαν τον Όμηρο.

Χάρη στη ναυσιπλοΐα, οι Έλληνες ασχολήθηκαν με το εμπόριο κι΄έγιναν ένας λαός πλούσιος. Ανέπτυξαν την παιδεία, τη φιλοσοφία, τις τέχνες και τα γράμματα. Χάρη στο αλφάβητο που ολοκλήρωσαν, προσθέτοντας φωνήεντα, όλοι μπορούσαν να διαβάζουν και να μορφώνονται. Ενώ οι άλλοι λαοί της Μεσογείου είχαν αλφάβητα που μόνο το ιερατείο μπορούσε να διαβάσει και να καταλάβει. Ο κόσμος θαύμαζε τους Έλληνες για τον πολιτισμό τους, για τους ναούς τους, για τα αγάλματά τους, για το θέατρό τους, για τα σπουδαία σχολεία που είχαν. Όπως η Ακαδημία του Πλάτωνα και το Λύκειο του Αριστοτέλη, για παράδειγμα. Αλλά τους θαύμαζαν και γιατί ήταν καλοί αθλητές και καλοί πολεμιστές. Και νικούσαν εισβολείς πολύ πιο δυνατούς και πιο πολυάριθμους, όπως οι Πέρσες. Είναι πασίγνωστες μέχρι σήμερα και η Μάχη του Μαραθώνα και η Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Στο μεταξύ όμως, γίνεται ένα καινούριο μεγάλο κράτος στην Ιταλία. Όπως οι Έλληνες είχαν δανειστεί τις γνώσεις και τις τεχνικές των Αιγυπτίων, οι Λατίνοι, που θα τους λέμε κι΄εμείς Ρωμαίους όπως όλοι, πήραν ολόκληρο τον ελληνικό πολιτισμό, ακόμα και τη γλώσσα, εξέλιξαν τη στρατιωτική τέχνη και σιγά-σιγά κατέλαβαν όλον το κόσμο ! Φυσικά, τη Μέση Ανατολή (Ελλάδα, Αίγυπτο, Περσία) και τη Γαλλία, ακόμα και την Αγγλία. Έγιναν πάμπλουτοι κι΄έκαναν ένα τεράστιο στρατό από μισθοφόρους, Τις περίφημες Ρωμαϊκές Λεγεώνες.

Είναι περίπου η εποχή που γεννιέται ο Ιησούς Χριστός και που οι Ρωμαίοι τον σταύρωσαν όταν μεγάλωσε. Αυτά βέβαια μας τα λένε οι μαθητές του. Δεν μας τα λένε οι Ρωμαίοι ιστορικοί και μου φαίνεται πολύ περίεργο. Γιατί ούτε οι Έλληνες ιστορικοί μας τα λένε. Ή το θεωρήσανε ασήμαντο γεγονός ή μπορεί και να μην έγινε. Και να το μηχανεύτηκαν οι Απόστολοι. Που ήταν Εβραίοι. Για να φέρουν μια καινούρια θρησκεία, που να μη λέει «Οφθαλμόν αντί οφθαλμού» αλλά «Αγάπα τον πλησίον σου». Το επίσης περίεργο είναι ότι αυτή η καινούρια θρησκεία, που την κυνηγούσαν άγρια οι Ρωμαίοι (οι οποίοι είχαν ασπασθεί την ελληνική θρησκεία των 12 θεών) ο Χριστιανισμός όπως ονομάστηκε άρχισε να ξαπλώνεται σιγά-σιγά, στην αρχή με 12, ύστερα μα 40 ύστερα με μερικές χιλιάδες πιστούς και σε τρεις αιώνες, κατάφερε να κάνει Χριστιανό και τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα τον ίδιο ! Και τούτο έτυχε στον Κωνσταντίνο, Ίσως για δικούς του λόγους, πολιτικούς, ποιος ξέρει, λέει αυτή θα είναι από κι’ εμπρός η θρησκεία των Ρωμαίων. Και για να είναι ίσως σίγουρος ότι δεν θα τον δολοφονήσουν οι αντίπαλοί του, άφησε τη Ρώμη, έχτισε μια καινούρια πρωτεύουσα στο Βόσπορο, εκεί που ήταν το Βυζάντιο, και την ονόμασε Κωνσταντινούπολη. Έτσι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άρχισε να εξελληνίζεται. Να εγκαταλείπει δηλαδή τους Λατίνους υπαλλήλους και τη γλώσσα τους και να χρησιμοποιεί Έλληνες και την ελληνική γλώσσα. Η Ρώμη βέβαια αποσχίστηκε κάποτε και στη Ανατολή έμεινε με το όνομα Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μάλιστα διασπάστηκε και η Εκκλησία, για πολιτικούς στην ουσία λόγους, βέβαια, σε Ορθόδοξη και Καθολική.

Χάρη στο Βυζάντιο που έκανε επίσημη γλώσσα του τα ελληνικά, μιλάμε ακόμα τη γλώσσα των προγόνων μας, πράγμα σπάνιο στον κόσμο. Το Βυζάντιο ήταν ο συνδετικός κρίκος, αυτός που ένωσε την αρχαία Ελλάδα με τη σημερινή.

Εντάξει, αρκετά κουραστικά είπαμε, ώρα για μπάνιο και ύπνο. Καλή σου νύχτα, γλυκιά μου.

Δημοφιλή