Μετά από πάνω από 4 μήνες σκληρών μαχών, η Ρωσία κήρυξε μια σημαντική νίκη: Τον πλήρη έλεγχο της μίας από τις δύο επαρχίες του Ντονμπάς, στην ανατολική Ουκρανία.
Ωστόσο η κατάληψη του τελευταίου μεγάλου προπυργίου της ουκρανικής αντίστασης στο Λουχάνσκ έγινε με μεγάλο κόστος. Το κρίσιμο ερώτημα τώρα είναι εάν η Ρωσία μπορεί να συγκεντρώσει επαρκή ισχύ για μια νέα επίθεση προκειμένου να ολοκληρώσει την κατάληψη του Ντονμπάς και να σημειώσει εδαφικά κέρδη αλλού στην Ουκρανία.
«Ναι, οι Ρώσοι κατέλαβαν το Λουχάνσκ, μα με τι τίμημα;» ρωτά ο Όλεχ Ζντάνοφ, στρατιωτικός αναλυτής στην Ουκρανία, σημειώνοντας πως κάποιες ρωσικές μονάδες που ενεπλάκησαν στις μάχες έχασαν μέχρι και περίπου τους μισούς τους στρατιώτες.
Ακόμα και ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν αναγνώρισε τη Δευτέρα πως οι ρωσικές δυνάμεις που συμμετείχαν στις επιχειρήσεις στο Λουχάνσκ χρειαζόταν να «ξεκουραστούν και να ενισχύσουν τις μαχητικές τους δυνατότητες».
Αυτό θέτει ερωτήματα ως προς το κατά πόσον οι δυνάμεις της Μόσχας και οι αυτονομιστές σύμμαχοί τους είναι έτοιμοι να εισχωρήσουν βαθύτερα στο Ντονέτσκ- την άλλη επαρχία του Ντονμπάς. Παρατηρητές εκτιμούσαν τις τελευταίες εβδομάδες πως η Ρωσία είχε υπό τον έλεγχό της περίπου το ήμισυ του Ντονέτσκ, και το μέτωπο είχε αλλάξει ελάχιστα έκτοτε. Σε κάθε περίπτωση, την Τρίτη οι ρωσικές δυνάμεις έπληξαν στόχους ανά το Ντονέτσκ, κάτι που εκλαμβάνεται ως προετοιμασία για μια επίθεση με δυνάμεις τεθωρακισμένων.
Παράλληλα οι ουκρανικές δυνάμεις που υποχώρησαν από το Λισιτσάνσκ το Σαββατοκύριακο έπαιρναν νέες αμυντικές θέσεις στο Ντονέτσκ, σύμφωνα με τον Ουκρανό κυβερνήτη του Λουχάνσκ, Σέρχιι Γκαϊντάι. Από πλευράς του ο Ολέξι Αρέστοβιτς, σύμβουλος του προέδρου Ζελένσκι, δήλωσε πως «αυτή είναι η τελευταία νίκη της Ρωσίας στην ουκρανική επικράτεια...αυτές ήταν μεσαίου μεγέθους πόλεις. Και πήρε από τις 4 Απριλίου μέχρι τις 4 Ιουλίου. 90 ημέρες. Τόσες απώλειες». Επίσης, πρόσθεσε πως, πέρα από τη μάχη του Ντονέτσκ, η Ουκρανία ελπίζει να εξαπολύσει αντεπιθέσεις στο νότιο τμήμα της χώρας.
Η μάχη του Ντονμπάς και η αντεπίθεση στα νότια
Αυτό που θα συμβεί στο Ντονμπάς θα μπορούσε να καθορίσει την έκβαση του πολέμου. Αν η Ρωσία επιτύχει εκεί, αυτό θα αποδέσμευε τις δυνάμεις της προκειμένου να καταλάβουν ακόμα περισσότερα εδάφη και να υπαγορεύσει η Μόσχα τους όρους οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας. Αν η Ουκρανία, από την άλλη πλευρά, καταφέρει να καθηλώσει τους Ρώσους για παρατεταμένη περίοδο, θα μπορούσε να συγκεντρώσει τις δυνάμεις που χρειάζονται για μια αντεπίθεση.
Η εξάντληση των Ρώσων ήταν εδώ και καιρό στόχος των Ουκρανών, που άρχισαν τον πόλεμο υστερώντας σε εξοπλισμό- μα ήλπιζαν πως τα δυτικά όπλα θα άλλαζαν την πορεία του πολέμου. Ήδη χρησιμοποιούν βαριά πυροβόλα και προηγμένα συστήματα πυραύλων που έχουν αποσταλεί από τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους, και αναμένονται περισσότερα. Ωστόσο οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν πει ότι εξακολουθούν να υστερούν: Η Ουκρανή υπουργός Άμυνας Χάνα Μαλιάρ είπε πρόσφατα πως οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποιούσαν 10 φορές περισσότερα πυρομαχικά από τις ουκρανικές.
Αν και Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν παραδεχτεί ότι τα στρατεύματά τους αποσύρθηκαν από την πόλη του Λισιτσάνσκ, το τελευταίο προπύργιο της αντίστασής τους στο Λουχάνσκ, το προεδρικό γραφείο είπε την Τρίτη πως οι ουκρανικές δυνάμεις συνεχίζουν να υπερασπίζονται μικρές περιοχές στην επαρχία.
Ο Ζντάνοφ προέβλεψε ότι οι Ρώσοι πιθανότατα θα βασίζονταν στην υπεροχή που έχουν στην ισχύ πυρός για να «εφαρμόσουν τις ίδιες τακτικές καμμένης γης και να καταστρέψουν ολόκληρες πόλεις» στο Ντονέτσκ. Την ίδια ημέρα που η Ρωσία ανακοίνωσε ότι είχε καταλάβει το Λισιτσάνσκ, νέες επιθέσεις πυροβολικού αναφέρονταν στο Ντονέτσκ.
Ωστόσο η ρωσική στρατηγική έχει και αυτή μειονεκτήματα: Η Μόσχα δεν έχει δώσει αριθμούς απωλειών από τότε που που ανακοίνωσε ότι είχε περίπου 1.300 νεκρούς τον πρώτο μήνα των μαχών, μα δυτικοί αναλυτές λένε ότι αυτό είναι μόνο κλάσμα των πραγματικών απωλειών. Έκτοτε δυτικοί παρατηρητές έχουν σημειώσει πως οι ρωσικές δυνάμεις που εμπλέκονται στις μάχες στην Ουκρανία έχουν μειωθεί, κάτι που φαίνεται να υποδεικνύει τόσο μεγάλη φθορά όσο και αποτυχία του Κρεμλίνου να αναπληρώσει τις απώλειες.
Το περιορισμένο έμψυχο δυναμικό έχει αναγκάσει τους Ρώσους διοικητές να αποφεύγουν φιλόδοξες προσπάθειες περικύκλωσης μεγάλων περιοχών στο Ντονμπάς, προτιμώντας μικρότερους ελιγμούς και βασιζόμενοι σε σφοδρούς βομβαρδισμούς πυροβολικού για να αναγκάζουν τους Ουκρανούς να υποχωρούν σταδιακά.
Επίσης, οι ρωσικές δυνάμεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στους αυτονομιστές, που έχουν προβεί σε πολλαπλούς γύρους κινητοποίησης/ επιστράτευσης, και δυτικοί αξιωματούχοι και αναλυτές λένε ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες (μισθοφόρους). Ακόμη, έχει προσπαθήσει να προτρέψει Ρώσους πολίτες που έχουν κάνει τη θητεία τους να καταταχτούν ξανά- δεν είναι γνωστό πόσο επιτυχείς είναι αυτές οι προσπάθειες.
Ο Πούτιν μέχρι τώρα έχει αποφύγει να κηρύξει ευρεία κινητοποίηση, που θα μπορούσε να προκαλέσει δυσαρέσκεια στην κοινή γνώμη, ωστόσο νομοθεσία που προτάθηκε πρόσφατα υποδεικνύει πως η Μόσχα ψάχνει άλλους τρόπους να αναπληρώσει τις απώλειές της. Ο νέος νόμος θα επέτρεπε σε νεαρούς κληρωτούς που υπηρετούν έναν χρόνο και απαγορεύεται να σταλούν σε μάχες, να αλλάξουν άμεσα το καθεστώς τους και να υπογράψουν συμβόλαια για να γίνουν επαγγελματίες στρατιώτες. Το νομοσχέδιο αποσύρθηκε εν μέσω έντονων αντιδράσεων.
Κάποιοι δυτικοί αξιωματούχοι και αναλυτές έχουν υποστηρίξει πως η φθορά είναι τόσο μεγάλη που θα μπορούσε να αναγκάσει τη Μόσχα να «παγώσει» την επίθεσή της κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι, μα το Πεντάγωνο έχει προειδοποιήσει πως ακόμα και αν η Ρωσία ξοδεύει στρατεύματα και εφόδια με ταχείς ρυθμούς, εξακολουθεί να έχει άφθονους πόρους.
Η Άβριλ Χέινς, διευθύντρια των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, είπε ότι ο Πούτιν φαινόταν να αποδέχεται τους αργούς ρυθμούς προέλασης στο Ντονμπάς και να ελπίζει πλέον ότι θα νικήσει συντρίβοντας τις πιο εμπειροπόλεμες δυνάμεις της Ουκρανίας.
«Πιστεύουμε ότι η Ρωσία θεωρεί πως αν είναι σε θέση να συντρίψει μια από τις πραγματικά πιο ικανές και καλά εξοπλισμένες δυνάμεις στην ανατολική Ουκρανία...αυτό θα οδηγούσε σε μια κατάπτωση της ουκρανικής αντίστασης και θα έγινε μεγαλύτερες ευκαιρίες» είπε η Χέινς.
Αν η Ρωσία νικήσει στο Ντονμπάς, θα μπορούσε να στηριχθεί και στην κατάληψη της Χερσώνας και τμήματος της γειτονικής Ζαπορίζια για να προσπαθήσει να αποκόψει την Ουκρανία από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, μέχρι τα σύνορα με τη Ρουμανία. Αν κατάφερνε κάτι τέτοιο, θα ήταν τεράστιο πλήγμα για την ουκρανική οικονομία και θα δημιουργούσε έναν διάδρομο προς την Υπερδνειστερία, όπου βρίσκεται ρωσική στρατιωτική βάση.
Ωστόσο αυτό δεν είναι εξασφαλισμένο: Ο Μίκολα Σουνχουρόφσκι, του Κέντρου Ραζούμκοφ, think tank στο Κίεβο, προέβλεψε πως η αύξηση της παροχής βαρέων δυτικών όπλων, περιλαμβανομένων πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων HIMARS, θα βοηθούσε την Ουκρανία να αντιστρέψει την κατάσταση, περνώντας στην αντεπίθεση- αλλά η Ουκρανία υφίσταται και αυτή τεράστιες απώλειες σε προσωπικό: Σύμφωνα με αξιωματούχους, χάνει μέχρι 200 στρατιώτες ημερησίως τις τελευταίες εβδομάδες των σκληρών μαχών στα ανατολικά.
Γενικότερα, ειδικοί θεωρούν πως η μάχη του Ντονμπάς δεν έχει κριθεί ακόμα. «Νομίζω πως είναι μια τακτική νίκη για τη Ρωσία, μα με τεράστιο κόστος» είπε ο Νιλ Μέλβιν του RUSI στο Λονδίνο, συγκρίνοντας τη σύγκρουση, με τις σκληρές μάχες για μικρά εδαφικά κέρδη, με αυτό που γινόταν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Οι Ρώσοι μπορεί να κηρύξουν κάποιου είδους νίκη, μα η μάχη- κλειδί δεν έχει έρθει ακόμα» εκτίμησε, προσθέτοντας πως η αποφασιστική μάχη δεν θα δοθεί στα ανατολικά, όπου η Ρωσία ετοιμάζει την κύρια επίθεσή της, μα στα νότια, όπου η Ουκρανία ετοιμάζει αντεπίθεση για να πάρει πίσω περιοχές γύρω από τη Χερσώνα.
Με πληροφορίες από Associated Press, Reuters