Μια ομάδα 67 γυναικών από τη Γροιλανδία ζητά αποζημίωση από την κυβέρνηση της Δανίας για μια εκστρατεία ελέγχου των γεννήσεων με την τοποθέτηση ενδομήτριου σπειρώματος (σπιράλ) χωρίς τη γνώση ή τη συναίνεσή τους.
Σε τουλάχιστον 4.500 γυναίκες, μερικές από τις οποίες ήταν έφηβες, τοποθετήθηκαν σπιράλ για να περιοριστούν τα ποσοστά γεννήσεων μεταξύ του ιθαγενούς πληθυσμού.
Η σχετική έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025, αλλά οι γυναίκες, ορισμένες από τις οποίες είναι 70 ετών, θέλουν αποζημίωση τώρα. Η Γροιλανδία, που σήμερα αποτελεί ημι-κυριαρχικό έδαφος της Δανίας, ήταν αποικία της Δανίας μέχρι το 1953.
Τα αρχεία έδειξαν ότι, μόνο μεταξύ 1966 και 1970, 4.500 ενδομήτριες συσκευές (IUDs) τοποθετήθηκαν σε γυναίκες, μερικές από τις οποίες ήταν μόλις 13 ετών, χωρίς τη γνώση ή τη συγκατάθεσή τους.
Η κυβέρνηση της Γροιλανδίας εκτιμά ότι, μέχρι το τέλος του 1969, στο 35% των γυναικών που θα μπορούσαν δυνητικά να γεννήσουν παιδιά, είχε τοποθετηθεί ενδομήτριο σπείραμα. Η πρακτική αυτή είναι γνωστό ότι συνεχίστηκε μέχρι το 1975, αλλά το BBC έμαθε ότι συνεχίστηκε για πολλά χρόνια μετά από αυτό.
Μια γυναίκα ανακάλυψε ότι της είχε τοποθετηθεί σπιράλ όταν πάλευε να μείνει έγκυος το 2009. Μια άλλη είπε στο BBC ότι της είχαν κάνει ένεση αντισύλληψης το 2014 χωρίς τη συγκατάθεσή της.
Μια επιτροπή που συστάθηκε από τις κυβερνήσεις της Δανίας και της Γροιλανδίας για να διερευνήσει το πρόγραμμα δεν αναμένεται να παραδώσει τα πορίσματά της πριν από τον Μάιο του 2025.
«Δεν θέλουμε να περιμένουμε τα αποτελέσματα της έρευνας», δήλωσε η ψυχολόγος Νάγια Λάιμπερθ, η οποία ξεκίνησε την αίτηση αποζημίωσης. «Γερνάμε. Οι μεγαλύτερες από εμάς, στις οποίες τοποθετήθηκαν ενδομήτρια σπιράλ τη δεκαετία του 1960, γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1940 και πλησιάζουν τα 80. Θέλουμε να δράσουμε τώρα».
Η κ. Λάιμπερθ δήλωσε ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συσκευές που είχαν τοποθετηθεί ήταν πολύ μεγάλες για το σώμα των κοριτσιών, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές στην υγεία ή ακόμη και στειρότητα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι γυναίκες δεν γνώριζαν ότι τους έχουν τοποθετήσει τις συγκεκριμένες συσκευές μέχρι που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα από γυναικολόγους.
Γιατί να προβεί σε τέτοια πράξη η Δανία
Η ίδια κατηγόρησε την τότε κυβέρνηση της Δανίας ότι ήθελε να ελέγξει το μέγεθος του πληθυσμού της Γροιλανδίας για να εξοικονομήσει χρήματα από την κοινωνική πρόνοια.
«Είναι ήδη 100% σαφές ότι η κυβέρνηση έχει παραβιάσει το νόμο, παραβιάζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματά μας και προκαλώντας μας σοβαρή βλάβη», δήλωσε. Οι γυναίκες ζητούν 300.000 κορώνες (40.000 ευρώ) η καθεμία.
Ο Μαντς Πράμμινγκ, ο δικηγόρος που εκπροσωπεί τις γυναίκες, απέστειλε τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου στο γραφείο της πρωθυπουργού, Μέτε Φρεντέρικσεν, αίτηση εκ μέρους τους.
Η κ. Λάιμπερθ δήλωσε ότι αναμένει ότι η κυβέρνηση θα αρνηθεί το αίτημα εν αναμονή των αποτελεσμάτων της επιτροπής και ότι σε περίπτωση που το κάνει, η ομάδα θα προσφύγει στη δικαιοσύνη.
Πέρυσι, η Δανία ζήτησε συγγνώμη και κατέβαλε αποζημίωση σε έξι Ινουίτ που απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους τη δεκαετία του 1950 στο πλαίσιο της προσπάθειας να δημιουργηθεί μια δανόφωνη ελίτ στη Γροιλανδία. Η Γροιλανδία έχει πληθυσμό μόλις 57.000 κατοίκων και είναι το μεγαλύτερο νησί και η βορειότερη χερσαία περιοχή στον κόσμο.
Το έδαφος έχει τη δική του σημαία, γλώσσα και πρωθυπουργό και ανέλαβε τον έλεγχο του συστήματος υγείας του το 1991. Το νόμισμά της, το δικαστικό σύστημα και οι εξωτερικές υποθέσεις και υποθέσεις ασφαλείας εξακολουθούν να διοικούνται από τη Δανία.
Η υπουργός Υγείας της Γροιλανδίας δήλωσε πέρυσι στο BBC ότι δεν γνώριζε ότι η αντισύλληψη εξακολουθούσε να χορηγείται στις γυναίκες χωρίς τη συγκατάθεσή τους και κατά παράβαση του νόμου και της δεοντολογίας της περίθαλψης.