Το μοναδικό γνωστό σενάριο του «Με κομμένη την ανάσα» (À Bout de Souffle), μίας από τις πιο εμβληματικές ταινίες του Γάλλου σκηνοθέτη Ζαν-Λικ Γκοντάρ, που ήρθε στο φως μετά από 60 χρόνια, θα τεθεί σε δημοπρασία το καλοκαίρι.
Το σενάριο, το οποίο αποτελείται από περίπου 70 σελίδες και φέρει τις χειρόγραφες σημειώσεις του σπουδαίου σκηνοθέτη, ήταν στην ιδιοκτησία του διάσημου Γάλλου παραγωγού Georges de Beauregard, ο οποίος πέθανε το 1984.
Το «À Bout de Souffle» έκανε πρεμιέρα στις 17 Μαρτίου 1960. Ήταν η πρώτη μεγάλους μήκους ταινία του «νονού» της γαλλικής νουβέλ βαγκ, με πρωταγωνιστές την Αμερικανίδα ηθοποιό Τζιν Σίμπεργκ και τον θρυλικό Ζαν Πολ Μπελμοντό, στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο.
Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός απατεώνα, του Μισέλ Πουακάρ, ο οποίος κλέβει ένα αμερικανικό αυτοκίνητο στη Μασσαλία και ξεκινά για το Παρίσι. Μέσα στο αμάξι ανακαλύπτει ένα πιστόλι και διασκεδάζει παίζοντας και σκοπεύοντας τα αυτοκίνητα με τα οποία διασταυρώνεται. Μέχρι τη στιγμή που πέφτει σε ένα μπλοκ αστυνομικών και για να το αποφύγει πατάει γκάζι, αλλά οι μοτοσικλετιστές τον ακολουθούν. Κάποτε φτάνει απελπισμένος και κυνηγημένος στο Παρίσι και συναντά μια πανέμορφη Αμερικανίδα, την Πατρίτσια.
Η ταινία, χαρακτηριστικό δείγμα του γαλλικού νέου κύματος, καθιερώθηκε ως μία από τις σπουδαιότερες δουλειές του Γκοντάρ.
Ο παγκόσμιας εμβέλειας σκηνοθέτης, γεννήθηκε στο Παρίσι το 1930 και προερχόταν από πλούσια οικογένεια. Δεν άργησε να ανακαλύψει την αγάπη του για το σινεμά όταν το 1949, γνωρίζει τον κριτικό κινηματογράφου Αντρέ Μπαζέν και τον μετέπειτα Γάλλο σκηνοθέτη Φρανσουά Τριφό, η επιρροή των οποίων υπήρξε καθοριστική.
Παράλληλα, αρχίζει να γράφει στις νέες κινηματογραφικές εκδόσεις της εποχής, μεταξύ των οποίων και το εξαιρετικά επιδραστικό στην πορεία, Cahiers du Cinema. Μετά από 50 ταινίες και δεκάδες τιμητικές βραβεύσεις, ο θρύλος του γαλλικού κινηματογράφου έφυγε από τη ζωή με υποβοηθούμενη αυτοκτονία, σε ηλικία 91 ετών, τον Σεπτέμβριο το 2022.
Το σενάριο και η προσέγγιση του μεγάλου σκηνοθέτη
Ο Γκοντάρ προτιμούσε να γράφει τους διαλόγους των σεναρίων του τη νύχτα πριν από τα γυρίσματα, προκειμένου να ενθαρρύνει τους ηθοποιούς να συμπεριφέρονται φυσικά, ενώ παράλληλα, είχε την τάση να καταστρέφει οποιοδήποτε γραπτό αρχείο.
Η Anne Heilbronn, επικεφαλής του τμήματος βιβλίων και χειρόγραφων του οίκου Sotheby’s στο Παρίσι, ο οποίος έχει αναλάβει τη δημοπρασία του σεναρίου, παραδέχτηκε ότι συγκινήθηκε μόλις το ανακάλυψε.
«Ήθελα να κλάψω. Ήταν απίστευτο σοκ να έχω στα χέρια μου το χειρόγραφο το οποίο αποτελεί κομμάτι της ιστορίας του γαλλικού και του παγκόσμιου κινηματογράφου», δήλωσε.
Το αρχικό πλαίσιο της ιστορίας, βασισμένο σε μια είδηση που συγκλόνισε τη Γαλλία το 1952, είχε γραφτεί από τον φίλο και συνάδελφο του Γκοντάρ, Φρανσουά Τριφό, ο οποίος του έδωσε την άδεια να αναπτύξει την πλοκή.
Ο Γκοντάρ ξεκίνησε τα γυρίσματα το καλοκαίρι του 1959 υιοθετώντας τις μεθόδους ενός ντοκιμαντέρ παρατήρησης. Οι περισσότερες σκηνές είναι γυρισμένες στους δρόμους του Παρισιού και με φυσικό φως, με τον Γκοντάρ να ακολουθεί τους ηθοποιούς του -οι οποίοι μάθαιναν τα λόγια το ίδιο πρωί- με την κάμερα στα χέρια.
Ο Γκοντάρ δεν είχε υποβάλει πλήρη σύνοψη και σενάριο της ταινίας στο National Centre of Cinematography and Animated Pictures του υπουργείου Πολιτισμού, όπως ήταν σύνηθες εκείνη την εποχή, ενώ επινόησε πολλά από αυτά στην πορεία.
Μάλιστα, εξήγησε τον τρόπο σκέψης του στο Cahiers du Cinéma το 1968. «Είχα γράψει την πρώτη σκηνή και, για τα υπόλοιπα, είχα έναν τεράστιο αριθμό σημειώσεων που αντιστοιχούσαν σε κάθε σκηνή. Είπα στον εαυτό μου πως αυτό είναι εξωφρενικό! Σταμάτησα τα πάντα. Μετά το σκέφτηκα. Αντί να βρίσκω κάτι πολύ καιρό πριν, θα το βρίσκω λίγο πριν. Δεν είναι αυτοσχεδιασμός, είναι τελειοποίηση της τελευταίας στιγμής», έλεγε ο μεγάλος σκηνοθέτης.
Η αξία του σεναρίου εκτιμάται στις 350.000-500.000 λίρες (418.000 - 597.000 ευρώ) και θα τεθεί προς πώληση στο πλαίσιο της διαδικτυακής δημοπρασίας βιβλίων και χειρογράφων του Sotheby’s, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 14-18 Ιουνίου.
Στην ίδια δημοπρασία, περιλαμβάνονται και τέσσερις πρωτότυπες φωτογραφίες του Γκοντάρ και της Σίμπεργκ, καθώς και επιστολές του σκηνοθέτη με τον ηθοποιό Ρότζερ Χανίν, ο οποίος εμφανίστηκε στην ταινία -όλα προέρχονται από το αρχείο του de Beauregard.
Με πληροφορίες από The Guardian