Μιλώντας με πολλούς πελάτες μας για τις ζωές τους, για στόχους, όνειρα και σχέδια, έχω παρατηρήσει ένα συγκεκριμένο μοτίβο: Οι περισσότεροι άνθρωποι λένε ότι ο μεγαλύτερος στόχος τους είναι η ευτυχία. Κάποιοι μάλιστα δηλώνουν πως επιθυμούν να είναι χαρούμενοι μόνιμα.
Είναι σίγουρα μια ευγενής φιλοδοξία και σε πρώτη εκτίμηση, ακούγεται καλό πράγμα. Αλλά είναι δυνατό να είσαι χαρούμενος συνέχεια; Η απάντηση είναι «όχι».
Πολλά μεγάλα best seller έχουν γραφεί για την επιστήμη της ευτυχίας και για το πώς να ζήσεις μια ζωή γεμάτη χαρά. Και στη θεωρία έχουν δίκιο. Ο κόσμος τα διαβάζει και νιώθει ελπίδα και η κοινωνία μας στηρίζει αυτό το «κίνημα» ευτυχίας.
Αλλά το πρόβλημα με αυτό είναι πως, πρώτα από όλα, δεν θες στην πραγματικότητα να είσαι χαρούμενος συνέχεια. Ναι, θα στο εξηγήσω πιο κάτω, μην σταματάς να διαβάζεις. Επιπλέον το να θες να είσαι συνέχεια χαρούμενος είναι σίγουρη συνταγή αποτυχίας που σε σπρώχνει στη δυστυχία, το αντίθετο δηλαδή απ' ότι θες να πετύχεις.
Γιατί;
Στη ζωή μας νιώθουμε πολλά διαφορετικά συναισθήματα. Συναισθήματα όπως θυμός, φόβος, λύπη είναι απολύτως φυσιολογικά και υπάρχουν για κάποιο λόγο. Τα συναισθήματα υπάρχουν για να μας βοηθούν και να μας καθοδηγούν σε συγκεκριμένες πράξεις που είναι απολύτως απαραίτητες για την φυσική και ψυχολογική επιβίωσή μας.
Ας το εξηγήσουμε με ένα παράδειγμα: Εάν ένα αυτοκίνητο έρχεται καταπάνω σου με μεγάλη ταχύτητα, δε θες να είσαι χαρούμενος και να γυρίσεις να κοιτάξεις τον μεθυσμένο οδηγό με ένα πλατύ χαμόγελο. Αυτό που θες είναι να νιώσεις φόβο, έτσι ώστε να ξεφύγεις από την πορεία του. Μετά να νιώσεις θυμό και να καλέσεις την αστυνομία για να τον σταματήσει, κ.ο.κ.
Άρα ο φόβος μάς επιτρέπει να προστατεύσουμε τον εαυτό μας. Ο θυμός μάς επιτρέπει να διεκδικούμε και να βάζουμε τα όριά μας. Η στεναχώρια μάς επιτρέπει να αποσυνδεθούμε λίγο από όσα συμβαίνουν γύρω μας. Η ενοχή μας βοηθάει να ζούμε σύμφωνα με την προσωπική μας ηθική και αξίες.
Οπότε, τι συμβαίνει αν έχεις αφιερώσει όλο σου τον εαυτό στο να αισθάνεσαι μόνο χαρούμενος αλλά παρ' όλα αυτά νιώθεις κάποιο άλλο συναίσθημα, όπως στεναχώρια; Τότε ίσως αισθανθείς ότι αποτυγχάνεις στο στόχο του να είσαι χαρούμενος και πιθανότατα θα στεναχωρηθείς κι άλλο. Με άλλα λόγια, αν αντιστέκεσαι στα συναισθήματα που θεωρείς «αρνητικά», αυτή η αντίσταση θα κάνει αυτά τα συναισθήματα ακόμα πιο δυνατά προσθέτοντας παραπάνω απογοήτευση ή άγχος.
Για αυτό λέμε ότι από το να στοχεύεις στη μόνιμη ευτυχία είναι καλύτερα να στοχεύεις στην αποδοχή. Γιατί όταν αποδέχεσαι ένα συναίσθημα, αυτό αρχίζει να χάνει τη δύναμή του πάνω σου.
Και αν μάλιστα θες να το κάνεις να χάσει εντελώς τη δύναμή του, κάνε το εξής: Εκτίμησε το συναίσθημα που νιώθεις, και εξερεύνησέ το λίγο παραπάνω μπαίνοντας στην θέση ενός παρατηρητή. Πάρε την ευκαιρία να μάθεις κάτι μέσα από αυτό για τον εαυτό σου και την συναισθηματική νοημοσύνη σου.
Γιατί όλα τα συναισθήματα έχουν μία υγιή πλευρά και μία μη υγιή, η οποία κυρίως προκύπτει όταν προσκολλάσαι σε αυτά. Η υγιής πλευρά του θυμού, για παράδειγμα, είναι η διεκδικητικότητα, ενώ η μη υγιής είναι η οργή. Όπως υπάρχει και η υγιής λύπη και η επικίνδυνη κατάθλιψη.
Δοκίμασε το εξής: Την επόμενη φορά που θα νιώσεις στεναχωρημένος, αντί να προσπαθήσεις να γίνεις χαρούμενος, χαλάρωσε λίγο και κάτσε στον καναπέ σου. Έλα σε επαφή με την στεναχώρια σου, εξερεύνησέ την, ακολούθα την, έτσι ώστε να την καταλάβεις καλύτερα. Αν θες να κλάψεις, κλάψε. Κανείς δεν κοιτάζει. Αυτό και μόνο μπορεί να σε βοηθήσει πολύ.
Και μετά από αυτό, θα νιώσεις μια αίσθηση πληρότητας και χαράς ξανά. Αυτό γιατί πρέπει να αποδέχεσαι τα συναισθήματά σου, για να μπορείς να προχωρήσεις.
Αυτό το καταλαβαίνουν πολύ καλά τα μικρά παιδιά: Δεν αντιστέκονται στα συναισθήματά τους, τα ζουν στο μέγιστο. Και μετά είναι πάλι έτοιμα να προχωρήσουν. Δεν μένουν σε αυτά, δεν κολλάνε στο παρελθόν.
Και η δουλειά των γονέων δεν είναι να λένε «μην κλαις» ή «μην στεναχωριέσαι». Είναι να αποδεχτούν και να επιβεβαιώσουν τα συναισθήματα των παιδιών, προκειμένου να καταλήξουν ισορροπημένοι άνθρωποι: «Ξέρω ότι στεναχωριέσαι τώρα. Είναι λογικό. Ξέρω ότι είναι στενάχωρο που δεν μπορείς να παίξεις με αυτό το πριόνι».
Σύντομα το παιδί σταματάει να κλαίει, βρίσκει κάτι άλλο με το οποίο θέλει να παίξει, ενθουσιάζεται και το γέλιο του γεμίζει το σπίτι. Οπότε αν και εσύ θες να έχεις περισσότερο γέλιο στη ζωή σου, σταμάτα να αντιστέκεσαι στην στεναχώρια στη ζωή σου. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάτι να μάθεις. Αυτό που πρέπει είναι να ξε-μάθεις.