Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο οι περισσότερες ελίτ ανά τον κόσμο βρέθηκαν αντιμέτωπες με μία νέα διάσταση αμφισβήτησης, απάθειας και μετέπειτα πτώσης. Με τη παράλληλη άνοδο της Λε Πεν τη προηγούμενη επταετία, επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις ότι ο Ευρωπαϊκός χάρτης δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος - γεγονός που επαληθεύτηκε με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. και συνεχίζεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με τον Τραμπ. Οι συνέπειες παγκοσμίως θα εξακριβωθούν σε βάθος χρόνου, αλλά ήδη η επιθετική του πολιτική σε συνδυασμό με τις τάσεις απομόνωσης των ΗΠΑ από τον υπόλοιπο πλανήτη, αποτελούν εκρηκτικό μείγμα στις σχέσεις με Ευρωπαίους ηγέτες και μη. Πώς όμως μεταφράζονται οι εν λόγω πολιτικές μεταβολές συναρτήσει με το μέλλον του θεσμού της Δημοκρατίας;
Το Brexit αποτέλεσε το πρώτο κύριο βήμα ενάντια στην Ε.Ε και ένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά ήταν η μαζική ψήφος εξόδου κυρίως από κοινωνίες μακριά από μεγάλα αστικά κέντρα. Η αντιευρωπαϊκή ρητορική καλλιεργείται εντός εκείνων των περιοχών που αισθάνονται αποκομμένες από την υπόλοιπη χώρα και τα πολιτικά ζητήματα της. Δίχως να ακούγονται οι φωνές τους, καταφεύγουν σε άμεσες και φορτισμένες συναισθηματικά αποφάσεις με άγνωστα αποτελέσματα. Συνήθη επιχειρήματα που συναντά κανείς ερχόμενος αντιμέτωπος με τον Ευρωσκεπτικισμό, είναι η εναλλακτική λύση του «διαφορετικού», χωρίς πραγματική επίγνωση του τι αντιπροσωπεύει ένα τόσο μεγάλο ρίσκο. Ο Ευρωσκεπτικισμός ασκεί παραδοσιακά έντονη κριτική στις αξίες της Δύσης και την ιδέα μίας ενωμένης Ευρώπης, ενάντια στις οικονομικές ζώνες διαφορετικών ταχυτήτων, την επέκταση της Ε.Ε. και της παγκοσμιοποίησης. Το Ανεξάρτητο Κόμμα (UKIP) παρέμενε για πολλά χρόνια μοναδικός εκπρόσωπος του και εξέφραζε μία πιο ακραία διαφωνία με την Ε.Ε. υπέρ της διάλυσης της. Το αίσθημα ενισχύθηκε ταχύτατα και τα αποτελέσματα του φάνηκαν μετά την ψήφο της χώρας ενάντια στην Ε.Ε.
Από δημοσκοπήσεις της Κομισιόν την τελευταία τριετία γίνεται σαφές ότι οι Άγγλοι ως λαός είναι από τους λιγότερο ενημερωμένους σχετικά με την Ε.Ε. και τα οφέλη της. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η δυτική ακτή του Ηνωμένου Βασιλείου ψήφισε υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε., ενώ σε περιοχές όπως αυτή της Κορνουάλης τα κοινοτικά κονδύλια αγγίζουν τα 1,000 Ευρώ κατά κεφαλήν.
Το Λονδίνο αντιπροσωπεύει το άλλο άκρο, με ένα σχεδόν ασήμαντο μέσο όρο της τάξεως των 45 Ευρώ ανά κάτοικο. Παραμένει άγνωστο στη περίπτωση του Brexit το πώς η κυβέρνηση θα επιδιώξει να καλύψει τα συγκεκριμένα οικονομικά κενά και έτσι, η πλεύση σε αχαρτογράφητα νερά ξεκινάει με δηλώσεις της Μέι ότι θα κάνει τη ζωή του Γιούνκερ δύσκολη κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Προ ολίγων ημερών η πρωθυπουργός της Αγγλίας, δίχως ατζέντα ή μεταρρυθμίσεις, δήλωσε επίσης ότι αρνείται να συμμετέχει σε οποιοδήποτε debate εν όψει των εκλογών της 8ης Ιουνίου. Την ίδια στιγμή όμως δεν έχουν δοθεί καίριες απαντήσεις σε βασικά ζητήματα όπως η επιλογή ενός μαλακού ή σκληρού Brexit. Άραγε, θα επιχειρήσει η κυβέρνηση να διαπραγματευτεί τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των κατοίκων της Ε.Ε.; Θα υπάρξει πρόσβαση στην ενιαία αγορά; Οι πιέσεις των θεσμών φαίνονται έντονες, όμως μία ολόκληρη χώρα επιλέγει να πρωταγωνιστήσει σε ένα παιχνίδι χωρίς κανόνες και μηδαμινή διπλωματία με κύριους εκπροσώπους της μία σειρά αποτυχημένων πολιτικών που ζουν και αναπνέουν αντί-ευρωπαϊκό αέρα.
Με την αβεβαιότητα να μεγαλώνει όλο και περισσότερο, ο λαϊκισμός των μέσων μαζικής ενημέρωσης φέρεται να έχει κυριαρχήσει πλήρως μετά το Brexit. Εν έτει 2011 φαινόταν σχεδόν απίθανη μία τόσο έντονη επιρροή και όσο κλονιζόταν ο παγκόσμιος δημοσιογραφικός κόσμος από το σκάνδαλο των υποκλοπών του News of the World, το μέλλον των περισσότερων φυλλάδων φάνταζε πιο αβέβαιο από ποτέ. Έξι χρόνια μετά, στο σύνολό τους έχουν συνασπιστεί στο πλευρό της πρωθυπουργού και στηρίζοντας ασταμάτητα τις κινήσεις της, χρησιμοποιούν το αντιευρωπαϊκό συναίσθημα για να εντυπωσιάσουν τους αναγνώστες τους που διψάνε για ανεξαρτησία και «λύτρωση» από οποιαδήποτε απειλή - είτε αυτή είναι προσφυγική, είτε εθνική.
Την ερχόμενη Κυριακή στη Γαλλία δεν διακυβεύεται μόνο το μέλλον των επομένων γενεών, αλλά και ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που καλείται να καταπολεμήσει αποτελεσματικά την τεράστια έξαρση ακροδεξιών μορφωμάτων σε παγκόσμια κλίμακα. Μία ενδεχόμενη νίκη του Μακρόν αναμένεται να αποτελέσει μήνυμα ενάντια στη ξενοφοβία, το ρατσισμό και τα στερεότυπα που ταλανίζουν τη Γαλλία. Το προφίλ ενός νέου πολιτικού, που στηρίζεται από τη μεγαλύτερη μερίδα του πολιτικού κόσμου, είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεται η Γαλλία σε μία περίοδο που δοκιμάστηκε τόσο σε πολιτικό, όσο και πολιτισμικό επίπεδο. Το «όχι» της Ολλανδίας μόλις πριν ένα μήνα στον ακροδεξιό Γκέρτ Βίλντερς αποτελεί ηλιαχτίδα ελπίδας και με βάση τις δημοσκοπήσεις, το ίδιο σενάριο αναμένεται να επαναληφθεί και στη Γαλλία.
Φυσικά δεν υφίσταται κάποιου είδους debate ανάμεσα στην επιλογή μεταξύ των δύο υποψηφίων: οι αξίες και η πολιτική αντίληψη της οικογένειας Λε Πεν δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα ακροδεξιό παραλήρημα μίσους και ανάγκης για περαιτέρω απομόνωση. Δυσάρεστο και σχεδόν επικίνδυνο το γεγονός ότι διάφορα μέσα έδειξαν τη στήριξη τους στο πρόσωπο της επιχειρώντας μία κάθαρση εν όψει της 8ης Μαίου. Χαρακτηριστική η πρόσφατη ανάλυση του BBC που φαίνεται να έχει μεταδοθεί και σε πολλά μέσα και επιχειρείται συνήθως πριν τις εκλογές: ένα άτυπο ξέπλυμα μίας σκιώδους φιγούρας που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τους περισσότερους Ευρωπαίους λαϊκιστές. Η ιστορία επιβεβαιώνει ότι η δημαγωγία παραμένει το όπλο τους για την άσκηση εξουσίας και με ξακουστό το παράδειγμα του «γείτονα» Μπενίτο Μουσολίνι το 1924, η Ευρώπη έχει ζήσει αντίστοιχες προεκλογικές περιόδους που οδήγησαν σε κρίση της Δημοκρατίας και των αξιών της.
Με όσα διαδραματίστηκαν επί σειρά μηνών πριν τις εκλογές των ΗΠΑ, η πρώτη γυναίκα υποψήφια πρόεδρος της χώρας αντιμετώπισε ένα πολιτικό κατακάθι που αργότερα ανέβηκε στον θρόνο του επιβεβαιώνοντας τις χειρότερες προβλέψεις. Όλο και περισσότερες φωνές πριν τις εκλογές στάθηκαν σε ένα σχεδόν ανύπαρκτο σκάνδαλο με αφορμή τα email από τον προσωπικό της σέρβερ, αλλά και τις περιπέτειες του συζύγου της. Ο αγώνας αποδείχθηκε άνισος, η πληροφόρηση ελλιπής και τα επιχειρήματα ελάχιστα. Η στροφή στον Τραμπ και το Brexit αποδεικνύουν το τρόπο με τον οποίο δύο λαοί ξεγελάστηκαν από λαϊκίστικά παιχνίδια, ψεύτικες υποσχέσεις και θορυβώδεις λόγους με μοναδικό σκοπό την εξυπηρέτηση προσωπικών και κομματικών συμφερόντων.
Στις ΗΠΑ μέσα σε λιγότερες από εκατό ημέρες ο Τραμπ κατάφερε να οδηγήσει σε βαθύτερο διχασμό τη χώρα, τόσο με τις επιλογές του για οικονομικά, περιβαλλοντικά και πολιτισμικά ζητήματα, όσο και για την πολιτική κατά της μετανάστευσης. Δίχως την παραμικρή ελπίδα αλλαγής και με το βάρος να πέφτει στις επόμενες γενιές, το φαινόμενο του έρχεται να συμπληρώσει όσα ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2016. Η ανάγκη απομάκρυνσης της Δύσης από τέτοιου είδους πρακτικές θα επιφέρει ισορροπία και διαύγεια που απουσιάζουν, αλλά πρεσβεύονται ακόμη με τη στήριξη της Μέρκελ στον ελεύθερο Ευρωπαϊκό κόσμο ενάντια σε κλειστά σύνορα και ακραίες αντιλήψεις. Η Ευρώπη δίδαξε την ελευθερία του λόγου, θρησκείας και επιλογών και με νίκη του Μακρόν θα στείλει ένα τεράστιο μήνυμα τόσο σε φασιστικές όσο και νεοναζιστικές αντιλήψεις που δεν έχουν απολύτως καμία θέση στη σύγχρονη κοινωνία.
Τα παραδείγματα της Γαλλίας και Ολλανδίας πρέπει να δείξουν το δρόμο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προσφέροντας μία μακρά περίοδο εκεχειρίας και σαφήνειας μεταξύ των μελών της, έφερε κοντά διαφορετικούς πολιτισμούς και αξίες. Τα ψέματα, η απληστία και ο καιροσκοπισμός οδήγησαν τον κόσμο στο να στραφεί σε ακραίες λύσεις. Με σωστή καθοδήγηση και μέριμνα θα αποφευχθούν ατυχείς επιλογές που μπορούν να φέρουν τα πάντα πιο κοντά στο χείλος της καταστροφής. Την Κυριακή η Γαλλία ψηφίζει ενάντια στον Μεσαίωνα.