Ο Τραμπ, το τέρας του λαϊκισμού και η Ελλάδα

Ποιος άλλωστε ξεχνάει τις εξαγγελίες και υποσχέσεις του Πάνου Καμμένου από το βήμα της βουλής, τις απειλές απέναντι σε ομοφυλόφιλους πολιτικούς ή τις περίεργες θεωρίες συνωμοσίας περί Λέσχης Μπίλντεμπεργκ και αεροψεκασμών; Αυτό αποτέλεσε και το κλειδί για την είσοδο στη βουλή και μετέπειτα τον θρόνο στο υπουργείο. Για περίπου 1,5 χρόνο αντίστοιχη ήταν και η στάση του Αντώνη Σαμαρά όσο υποσχόταν λαϊκά και «μαγκιόρικα» (sic) από το βήμα της βουλής ότι η ΝΔ θα καταργήσει τις συμφωνίες με τους εταίρους. Τα αποτελέσματα ανήκουν στην ιστορία και η Ελλάδα βίωσε από πρώτο χέρι τι εστί «λαϊκισμός». Περιττή η οποιαδήποτε αναφορά στα «ένδοξα» χρόνια του ΠΑΣΟΚ.
Daniel Becerril / Reuters

Χωρίς να είναι απαραίτητο να ειπωθεί κάτι παραπάνω αναφορικά με την εκλογή του Τραμπ, αλλά όπως τονίστηκε και από τον Newyorker, αποτελεί μία Αμερικάνικη τραγωδία σε μορφή reality τηλεπαιχνιδιού. Το σοκ των ημερών ήταν πολύ έντονο παγκοσμίως και διαβάζοντας δημοσιεύματα και αναλύσεις για την εκλογική αντζέντα του μεγιστάνα, αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα ότι σύσσωμη η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη λαϊκιστική απειλή από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Μετά το Brexit, η εκλογή Τραμπ ήταν κάτι που σαφώς περίσσευε.

Ο λαϊκισμός είναι πολυδιάστατο φαινόμενο: η εμφάνιση του καταγράφεται σε όλες τις πολιτικές ιδεολογίες, αλλά γέρνει κυρίως προς τα δεξιά. Εάν ζούσε σήμερα ο Βασίλης Ραφαηλίδης θα παρομοίαζε εν συντομία τον λαϊκισμό με το φασισμό και παράλληλα θα έκανε λόγο για την αδυναμία το ανθρωπίνου νου να ξεχωρίσει τη διαφορά μεταξύ ιδεολογιών στις περιπτώσεις που κυριαρχεί το ψέμα, η υποκρισία, η πολιτική σκοπιμότητα και ο καιροσκοπισμός.

Εντός της κρίσης η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με τη δηλητηριώδη ρητορική της ΧΑ που με τη συχνή επίκληση στο συναίσθημα και το ατελείωτο ρατσιστικό μίσος κατάφερε να βρει απήχηση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Σε μία πιο ήπια μορφή το συγκυβερνών κόμμα των ΑΝΕΛ δίκαζε ασταμάτητα στα πάνελ και διαδικτυακώς για περίπου τρία χρόνια. Ποιος άλλωστε ξεχνάει τις εξαγγελίες και υποσχέσεις του Πάνου Καμμένου από το βήμα της βουλής, τις απειλές απέναντι σε ομοφυλόφιλους πολιτικούς ή τις περίεργες θεωρίες συνωμοσίας περί Λέσχης Μπίλντεμπεργκ και αεροψεκασμών; Αυτό αποτέλεσε και το κλειδί για την είσοδο στη βουλή και μετέπειτα τον θρόνο στο υπουργείο. Για περίπου 1,5 χρόνο αντίστοιχη ήταν και η στάση του Αντώνη Σαμαρά όσο υποσχόταν λαϊκά και «μαγκιόρικα» (sic) από το βήμα της βουλής ότι η ΝΔ θα καταργήσει τις συμφωνίες με τους εταίρους. Τα αποτελέσματα ανήκουν στην ιστορία και η Ελλάδα βίωσε από πρώτο χέρι τι εστί «λαϊκισμός». Περιττή η οποιαδήποτε αναφορά στα «ένδοξα» χρόνια του ΠΑΣΟΚ.

Εν έτει 2016 οι ΗΠΑ καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα διχασμό που αναμένεται να δημιουργήσει πρωτόγνωρες συγκρούσεις. Ο Τραμπ κατάφερε το -σχεδόν- ακατόρθωτο: έπεισε το λαό ότι αποτελεί κομμάτι του, πως εκπροσωπεί τους ταλαίπωρους ανθρώπους που έχουν την ανάγκη να υπόσχονται θανάτους μέσω των Social Media ή να απειλούν μειονότητες που «δεν έχουν θέση» στην Αμερικάνικη κοινωνία. Δημιούργησε το απόλυτο κύρηγμα μίσους και κατάφερε να ξεπεράσει κατά πολύ τις επικίνδυνες ρητορικές προηγουμένων ρεπουμπλικανών υποψηφίων. Έδωσε τροφή για σκέψη σε όλα τα ακροδεξιά στοιχεία που δρουν ανεξέλεγκτα σε πολιτείες των ΗΠΑ και μονιμοποίησε αθόρυβα μία σειρά από φαινόμενα βίας και ταξικού πολέμου. Η πλήρης αυταπάτη πως ο κοινωνικός έλεγχος επανέρχεται με την παράλληλη ψευδαίσθηση του αόρατου εχθρού (όπου «αόρατος εχθρός», συμπληρώνετε τρομοκρατία, πρόσφυγες, μουσουλμάνοι), επικράτησε στο μυαλό εκατομμυρίων πολιτών που δείχνουν να ανυπομονούν να λάβουν την «αμεσοδημοκρατία» στα χέρια τους - γνωστή και ως το δίκιο του ισχυρού.

Η αρρωστημένη ψυχοσύνθεση των υποστηρικτών του Τραμπ βρήκε στο πρόσωπό του επιτέλους τον σωτήρα της - ένα λευκό μεσσία που υπόσχεται να καθαρίσει το έθνος των ΗΠΑ, να δώσει τέλος στο πόνο όσων έχουν επηρεαστεί από τη «δυσμενή» οκταετία του Ομπάμα, αλλά και να επιβάλει τη λογική του παραλόγου σε περιβαλλοντικά, διεθνή και φυλετικά ζητήματα. Ο λαός «μίλησε», ο λαϊκισμός επικράτησε και η ηγεσία θα απαντήσει με το δικό της τρόπο. Με τη Χίλαρι να κονταροχτυπιέται ακόμα με το FBI, όλα δείχνουν πιο σκοτεινά στο μέλλον των ΗΠΑ. Πολλοί αναλυτές επιμένουν να απαντούν στο δίλημμα του Σάντερς, όμως τι σημασία έχει πλέον; Χιλιάδες διαδικτυακοί ακτιβιστές υπογράφουν για τη λαική ψήφο, ποιο το νόημα; Τα επόμενα κύματα αντιδράσεων αναμένονται σε Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία, όπου οι καρέκλες αρκετών πολιτικών τρίζουν. Η ελίτ πέθανε, ζήτω η ελίτ και το κυνήγι μαγισσών ξεκινά.

Δημοφιλή