10 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας... μια ακόμα ημέρα για κάποιους, μια δύσκολη καθημερινότητα για άλλους!
Με αφορμή αυτή την ημέρα, θα ήθελα να περιγράψω μια διαφορετική εικόνα: εδώ και μια 7ετία τουλάχιστον, ακούμε καθημερινά από τα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις, και διαβάζουμε συνεχώς λέξεις που εκστομίζονται από πολιτικούς και δημοσιογράφους, χωρίς να αντιληφθούμε τον πραγματικό αντίκτυπο στην ψυχοσύνθεση του κάθε ατόμου, παιδιού, ενήλικα και ηλικιωμένου: «Δίνουμε μάχες», «πόλεμος», «κρίση», «διαπραγμάτευση», «προσπαθήσαμε αλλά αποτύχαμε», «έγιναν λάθη», «το κόστος είναι μεγάλο», «χρέος», «άδικα τα μέτρα αλλά αναγκαία», «για να σώσουμε τη χώρα» και πολλά άλλα παρόμοια!
Παράλληλα λαμβάνονται «απαραίτητα μέτρα» και υπογράφηκαν «μνημόνια» για τη σωτηρία της χώρας (!) και την έξοδο από το συνεχιζόμενο αδιέξοδο, και πάλι όμως χωρίς να υπολογίζεται ο αντίκτυπος στην ψυχολογία των Ελλήνων, ούτε να λαμβάνονται «αντίστοιχα προληπτικά μέτρα» για την αντιμετώπιση όλων αυτών των «επώδυνων και βίαιων αλλαγών και προσαρμογών» που απαιτήθηκαν από τον Ελληνικό πληθυσμό.
Επιπρόσθετα γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη «βιωσιμότητα του χρέους», προφανώς του οικονομικού χρέους, αλλά για την «βιωσιμότητα του πληθυσμού» και τις αναγκαίες προληπτικές παρεμβάσεις δε γίνεται συζήτηση, ούτε καν και μετά την αυθαίρετη διόγκωση πολλές φορές της «αύξησης των αυτοκτονιών» από τα ΜΜΕ και τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες, χωρίς όμως την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση, όπως επίσης και τις αναγκαίες παρεμβάσεις για την αύξηση του ποσοστού κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών.
Η ανεργία πλήτει τις πιο παραγωγικές ηλικίες, η γήρανση του πληθυσμού και η υπογεννητικότητα ενώ αποτελούν από τα πιο σοβαρά θέματα αγνοούνται, η φτώχεια (οικονομική και κοινωνική) επιδεινώνεται. Και η αντίδραση του γενικού πληθυσμού;
Παρουσιάζεται μια αύξηση της κατάθλιψης και των αγχωδών διαταραχών, όπως επιβεβαιώνεται από διάφορες επιδημιολογικές μελέτες στον Ελληνικό πληθυσμό. Τι είδους κατάθλιψη είναι όμως αυτή;
Τα «3F» της αντίδρασης σε μια απειλή κινδύνου είναι τα εξής:
- Fight (παλεύω)
- Flight (πετάω - φεύγω - αποφεύγω)
- Freeze (παγώνω)
Προφανώς, όπως περιγράψαμε αρχικά, όλος ο κόσμος, νέοι και ηλικιωμένοι, βιώνουν μια συνεχιζόμενη και πολλές φορές «αόρατη» απειλή κινδύνου, με όσα καθημερινά ακούν για μάχες και πολέμους που δίνονται γι'αυτούς, χωρίς αυτούς! Δε μπορούν να συμμετέχουν σε αυτές τις μάχες και νιώθουν ανίκανοι, αδύναμοι, αβοήθητοι και ταυτόχρονα απειλούνται από κάτι που δεν ξέρουν πώς να το αντιμετωπίσουν, αφούν δεν το βλέπουν, αλλά το αισθάνονται. Τελευταίο παράδειγμα απώλειας της ασφάλειας και της σιγουριάς, οι «πλειστηριασμοί» των κατοικιών, καθώς πλέον προσβάλλεται βάναυσα (ΕΙΣΒΟΛΗ) και το τελευταίο οχυρό που ένοιωθε προστατευμένος κάποιος, «το σπίτι του»!
Έτσι αντιλαμβανόμαστε, ότι η αντίδραση στις ανωτέρω απειλές, κινητοποιεί τους αμυντικούς μηχανισμούς με τα «3F»: κάποιοι επέλεξαν να φύγουν στο εξωτερικό για κάτι καλύτερο (ενώ δεν ήθελαν) και αυτοί συνήθως είναι και το καλύτερο (επιστημονικό και μη) υλικό της χώρας που προσπαθεί να βρει ελπίδα και να «παλέψει» με έναν ορατό αντίπαλο για ένα ασφαλέστερο μελλοντικό περιβάλλον. Οι περισσότεροι είναι «παγωμένοι», δεν ξέρουν πως να αντιδράσουν, αφού δε βλέπουν τον αντίπαλο, ενώ πολλές φορές νιώθοντας «ενοχές» για τις επιλογές τους καταφεύγουν στην παραίτηση. Και τέλος, κάποιοι επέλεξαν να «παλέψουν» (ισχύει και για πολλούς που έφυγαν στο εξωτερικό ταυτόχρονα για να παλέψουν), αλλά κυριαρχεί ο «θυμός» τους, συνεπώς παρατηρούμε και ακραίες επιλογές και φωνές (νομίζω δεν χρειάζονται παραδείγματα).
Τελικά, αυτό που βιώνουμε στη χώρα μας, καθώς έχει απολέσει την εθνική κυριαρχία όπως άλλωστε παραδέχονται εμμέσως πλην σαφώς πολλές φορές και οι ηγέτες της (συγγνώμη για το ηγέτες) είναι μια λέξη: «πένθος»!
Τόσο καιρό ακούμε την λέξη «διαπραγμάτευση», που είναι το στάδιο του πένθους μετά την αναζήτηση και την άρνηση, την οποία επιτυχώς ή ανεπιτυχώς έκαναν πάλι κάποιοι άλλοι για εμάς, όμως δεν κάναμε εμείς για τους εαυτούς μας, ώστε να φτάσουμε να αποδεχτούμε την απώλεια μιας προηγούμενης μας κατάστασης (τεχνητής ευμάριας και ευτυχίας μέσω υλικών αγαθών, κλπ). Έτσι αρκετοί έχουν καθηλωθεί στο στάδιο του θυμού, που εκφράζεται όμως πολλές φορές και με ενοχικό τρόπο και τελικά εσωστρέφεται, οπότε είτε επιτιθέμεθα αδιακρίτως σε «αόρατους καθημερινούς εχθρούς» (την ίδια μας την οικογένεια, παιδιά, δουλειά), είτε προς τον εαυτό μας, με αποτέλεσμα την «αντιδραστική κατάθλιψη και το άγχος»!
Δυστυχώς, αυτή η κατάσταση είναι πολυπαραγοντική και δεν έχει μια μορφή. Δυστυχώς αυτό που παρατηρείται είναι μια συνεχιζόμενη εκμετάλλευση των άκρων, με τη σπορά διχόνοιας και ακραίων λόγων, που οδηγούν σε μεγαλύτερη πόλωση αυτών των εσωτερικών συγκρούσεων και τελικά απογοήτευση και απομόνωση.