Καθημερινά στην Ελλάδα κάποιος χάνει την ζωή του στην άσφαλτο. Πριν λίγους μήνες, με αφορμή το τραγικό δυστύχημα στην Αθηνών Λαμίας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ασχολήθηκαν με το πρόβλημα, δίδοντας περισσότερο έμφαση στα «αίτια», στα πρόσωπα, στο όχημα.
Οι «ειδικοί» και οι ειδικοί για το τροχαίο ατύχημα που βγήκαν στα κανάλια, από την πρώτη στιγμή έδιναν ο καθένας την δική του άποψη για τα αίτια, τους παράγοντες του ατυχήματος, κάνοντας υποθέσεις και εκφράζοντας διάφορες απόψεις, προσεκτικά...
Η οδική ασφάλεια είναι παιδεία. Παιδεία που καλλιεργείται στο σχολείο, στο σπίτι, στην παρέα, στην βόλτα. Είναι μόνο αυτό όμως; Δηλαδή δεν φταίει το γεγονός ότι σε πολλούς Δήμους η έλλειψη της οδικής σήμανσης βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα; Δεν φταίει ότι η λάθος πινακίδα σε λάθος σημείο σημαίνει στην πράξη απαξίωση και αποκαθήλωση του ΚΟΚ;
Ποιός θα είναι ο σεβασμός του οδηγού στην σήμανση (έστω και σωστή) όταν έχει μεγαλώσει με το μότο: «Αγνόησε την πινακίδα αυτή, έχει μπει λάθος...», ή «Πέρασε το κόκκινο φανάρι στην διάβαση πεζών, αφού είμαστε σταματημένοι και δεν υπάρχει πεζός». Και πόσα ακόμη παραδείγματα.
Όλοι μας τα έχουμε ζήσει και ακούσει. Καταλαβαίνουμε πόσο κακό έχουμε κάνει και συνεχίζουμε και κάνουμε στην παιδεία των οδηγών για την οδική ασφάλεια; Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει για το παιδάκι μέσα στο αυτοκίνητο να ακούει τις προηγούμενες φράσεις; Τυπώνονται μέσα στο μυαλό του, μεταφράζονται ποικιλοτρόπως, και αργότερα θα γίνει και οδηγός...
Άρα, η παιδεία, έχει και αυτή τους κανόνες της. Εάν πάρουμε ένα ξένο, Σουηδό ας πούμε, και τον πάμε να ζήσει και να οδηγεί σε περιβάλλον όπου συμβαίνουν τα παραπάνω, μετά από λίγο καιρό, τα ίδια θα κάνει και αυτός. Θα ενσωματωθεί στο σύστημα, μπαίνοντας και αυτός στην λογική του «εγώ ξέρω καλύτερα, η πινακίδα έχει μπει λάθος». Ίσως αυτός στην αρχή να πάει σε κάποιον αρμόδιο να αναφέρει το λάθος, ίσως και όχι. Σίγουρα εάν πάει και δεν δει αποτέλεσμα, δεν θα ξαναπάει.
Στην Ελλάδα, στο οδικό δίκτυο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία είναι απαραίτητη η εποπτεία όχι μόνο της σήμανσης, αλλά και των στηθαίων και όλων των λοιπών στοιχείων οδικής ασφάλειας, που θα πρέπει να έχουν τοποθετηθεί σωστά κατ'αρχήν, και στην συνέχεια να συντηρούνται και να εποπτεύονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η νομοθεσία περιμένει από όλους: Η Αστυνομία θα πρέπει εγγράφως να ενημερώνει για βλάβες οδοστρώματος και στοιχείων ασφαλείας της οδού που διαπιστώνουν (κατά κανόνα το πράττει), οι πολίτες έχουν την δυνατότητα να ειδοποιούν εγγράφως τους αρμόδιους (λίγοι το κάνουν, χρειάζεται περισσότεροι). Όλες λοιπόν τις πληροφορίες τις καταχωρούν σε ειδικό βιβλίο έτσι ώστε σε περίπτωση αδράνειας να μπορούν να διαπιστωθούν παραλείψεις. Η αρμόδια υπηρεσία θα πρέπει μέσα σε δύο (2) εργάσιμες ημέρες να κάνει αυτοψία, ενώ στην περίπτωση όπου βλάβες που κρίνονται επικίνδυνες για την οδική ασφάλεια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα και να επιδιορθώνονται το αργότερο σε δέκα (10) ημέρες. Με καταγραφή ειδικού πρωτόκολλου αντιμετώπισης από τους υπάλληλους που ορίζονται υπεύθυνοι. Εάν μάλιστα τα παραπάνω δεν τηρούνται με υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων, τότε αυτό αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα, με πολλές συνέπειες.
Πόσοι Δήμοι κάνουν τα παραπάνω; Μάλλον ελάχιστοι, απ΄όσο γνωρίζω.
Νομοθεσία υπάρχει. Χαρτιά γίνονται. Το υπουργείο λέει στις Περιφέρειες, στους Δήμους και λοιπούς φορείς, τι πρέπει να κάνουν. Εποπτεία γίνεται από το Υπουργείο εάν πράγματι το κάνουν;
Πιθανολογώ μάλιστα ότι η πλειοψηφία των Δήμων ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ποιές πινακίδες είναι τοποθετημένες, σε ποιό σημείο και εάν είναι οι σωστές και καλώς τοποθετημένες.
Στην Ελλάδα, ακόμη και για αυτό το θέμα, δεν έχουμε πρόβλημα νόμων. Έχουμε πρόβλημα εφαρμογής, παρακολούθησης και βελτίωσής τους.
Η οδική ασφάλεια είναι παιδεία. Η οδική ασφάλεια είναι πολιτισμός. Η οδική ασφάλεια είναι υποχρέωση. Όλων μας.
Ο καθένας θα πρέπει να παίξει τον ρόλο του σωστά: Ο εκπαιδευτής, ο εξεταστής, ο εξειδικευμένος εκπαιδευτής, ο οδηγός, οι επιβάτες, οι μηχανικοί, οι υπεύθυνοι συντήρησης, ο νομοθέτης.
Δυστυχώς όμως, τα αποτελέσματα μιας καλοκουρδισμένης πολυπαραμετρικής μηχανής, μέρη της οποίας είναι οι παραπάνω, θα φανερωθούν μετά από 10-20 χρόνια, και μέχρι τότε «ποιός ζει ποιός πεθαίνει», για να χρησιμοποιήσω και σχετική (κυριολεκτικώς) ρήση...
Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι τότε είναι σίγουρο ότι θα πεθάνουν χιλιάδες....