Δεν ξέρω αν δικαιούμαι λόγο για τα κοινά. Είμαι Έλληνας, έχω κάνει το μεγαλύτερο μέρος της επιστημονικής δουλειάς μου στην Ελλάδα, υποστηρίζω την Ελλάδα όπου βρεθώ, προσπαθώ να εκφράζω τη γνώμη μου. Σε προηγούμενα άρθρα μου, κάποιοι σχολιάσανε πως αν θέλω να μιλάω για τα κοινά, να γίνω πολιτικός. Να παραδειγματιστώ από τον συμμαθητή μου Κυριάκο Μητσοτάκη και τον συμφοιτητή μου Παύλο Πολάκη, να χτυπήσω σαν άντρας. Να αποφασίσω επιτέλους ποιοι θα θαφτούν τρία μέτρα κάτω από το χώμα: δημόσιοι υπάλληλοι ή δημοσιογράφοι και ιδιώτες. Ακόμα καλύτερα να ηγηθώ κόμματος. Να παραδειγματιστώ από Ζωή, Μπαλτάκο και Γλέτσο. Νέος δόκτωρ Ανδρέας ζιβάνγκο, υπέρμαχος ή νταής. Εμπρός, ίδρυσε κι εσύ κόμμα - μπορείς.
Δεν είναι αυτή η πρόθεσή μου. Η ίδρυση κόμματος απαιτεί να συντηρείς με την προσωπική αύρα και τα Ευρώ σου βαθυστόχαστους διανοούμενους (παπαγαλάκια), πρότυπα αρετής (εκβιαστές), εγγυητές της σωματικής και ψυχικής σου ασφάλειας (μπράβους και αυλοκόλακες), τεχνοκράτες (οικονομικούς ψυχαναλυτές και ψυχοβγάλτες) κι επικοινωνιολόγους (στρατηγικούς μακιγιέρ). Μετά, όπως λέει ο Ελύτης, θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους - για έρανο στο κόμμα. Να αυτοϊκανοποιείσαι νύχτα-μέρα αυτο-τουϊτάροντας μαζικά τα αποφθέγματά σου.
Αυτό που υποστηρίζω πολλά χρόνια είναι να δοθεί η δυνατότητα λόγου σε σοβαρούς επιστήμονες. Όχι για να γίνουν κομματάρχες, εξουσιαστές ή δικτάτορες, αλλά για να κοινωνήσουν ως απλοί, ισότιμοι πολίτες νέες ιδέες και αξιόλογες εμπειρίες. Υποστηρίζω ότι χρειαζόμαστε περισσότερους σοβαρούς επιστήμονες πολίτες που συνεισφέρουν γνώση και γνώμη στα κοινά, όχι περισσότερους πολιτικούς.
Τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνω συστηματικά δεδομένα για τους Έλληνες με την μεγαλύτερη επιρροή στην διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία. Στο τελευταίο μου βιβλίο, «Τractatus για την έκτη φήμη» (Κέδρος, 2016), καταγράφω αναλυτικά έναν-έναν 714 Έλληνες (681 ζωντανούς, 33 αποθανόντες) του κορυφαίου 0,2% των επιστημόνων σε παγκόσμια απήχηση. Οι περισσότεροι έχουν ακουστεί ελάχιστα ή καθόλου στην Ελλάδα. Σχεδόν 3% των κορυφαίων επιστημόνων στον κόσμο είναι Έλληνες, αλλά η Ελλάδα τους απαρνιέται. Με μαζική μετανάστευση-προσφυγοποίηση επιστημόνων επί 6 χρόνια, σύμφωνα με τη βάση Scopus η θέση της Ελλάδας σε επιστημονική παραγωγικότητα ανάμεσα στις άλλες χώρες υποχώρησε εκεί που ήταν το 1969 επί δικτατορίας. Σήμερα ο αριθμός επιστημονικών δημοσιεύσεων με διεύθυνση από την Ελλάδα υπολείπεται 10% της Αιγύπτου. Για κάθε επιστημονική δημοσίευση από Ελλάδα αντιστοιχούν 2,5 από Τουρκία.
Ορισμένοι κορυφαίοι επιστήμονες ίσως δεν επιθυμούν να μιλήσουν ή θεωρούν τη χώρα τελειωμένη. Όμως πολλοί ακόμα ελπίζουν και πιστεύουν στην Ελλάδα και θέλουν να βοηθήσουν την ελληνική κοινωνία. Δυστυχώς είναι ξεγραμμένοι από τα ΜΜΕ. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, στερούνται βήματος για να κοινωνήσουν τις θέσεις τους. Ο ίδιος αποκλεισμός ισχύει και για τους περισσότερους πραγματικά κορυφαίους στην τέχνη, επιχειρηματικότητα και κάθε τίμια ανθρώπινη δραστηριότητα. Βήμα προσφέρεται κυρίως στους εκλεκτούς της διακομματικής ηνωμένης αναξιοκρατίας. Κάθε κυβέρνηση ανεξαρτήτως κομμάτων συμπεριλαμβάνει λεφούσι καθηγητών πολύ κάτω του μετρίου.
Ελάχιστοι καλοί (ή καλούτσικοι) επιστήμονες γίνονται πολιτικοί. Όταν το κάνουν, το σύστημα χτίζει βιογραφική καυχησιά. Παράδειγμα: πρώτος ομιλητής στο συνέδριο της ΝΔ ένας επιστήμονας με καλές σπουδές, ο κ. Γούσιας. Μπράβο! Άριστο μήνυμα! Όμως στο πρόγραμμα παρουσιάστηκε ως «Νευροεπιστήμονας με κορυφαίες διακρίσεις, βραβείο NOBELini». Το διαδικτυακό βιογραφικό εκτυφλωτικό για μη ειδικούς. Όμως οι «κορυφαίες διακρίσεις» (όπως το «NOBELini» που ακούγεται σαν Νόμπελ επί το νεανικότερον) είναι όλες έπαινοι για φοιτητές και μεταπτυχιακούς. Δεν φαίνεται να κατέλαβε ποτέ ακαδημαϊκή θέση, έστω χαμηλότατης βαθμίδας. Μόνο 3 δημοσιεύσεις σαν πρώτος συγγραφέας, καμία τα τελευταία 3 έτη (βάση PubMed). Επιστημονική απήχηση (620 αναφορές στο Google Scholar) περίπου το ένα εκατοστό της απήχησης των κορυφαίων Ελλήνων νευροεπιστημόνων (π.χ. Γεώργιος Παξινός [81990 αναφορές], Νίκος Λογοθέτης [37203 αναφορές]) και ένα πεντηκοστό σε σχέση με βιοεπιστήμονες της ίδιας γενιάς (π.χ. Ελευθερία Ζεγγίνη, 28036 αναφορές). Στο ίδιο πρόγραμμα αναφέρονται καμιά εκατοστή άτομα, πολλοί καθηγητές και επιστήμονες. Δυστυχώς, μόνο οι κκ. Δουκίδης και Σταϊκούρας συναγωνίζονται έστω τον κ. Γούσια σε διεθνείς αναφορές. Διαβάζοντας πολλά βιογραφικά, ένιωσα ασφυξία. Βοήθεια, οξυγόνο! Προσκεκλημένος πρώτος ομιλητής τη δεύτερη μέρα ο υπουργός παιδείας κ. Φίλης: η Αυγή του παρόντος προσκεκλημένη από την αυγή του μέλλοντος παρελθόντος. Στο φόντο, Χρυσή Αυγή.
Θα ακούσουμε ποτέ κορυφαίους ή μόνο νομπελίνια; Ίσως κάποια ΜΜΕ προτιμούν σταθερά τον συνεσταλμένο τηλεβιβλιοπώλη που δε μετρά ούτε 30000 τηλεοπτικές εμφανίσεις ή την χιλιοστή εκτόξευση πυραύλων Κουμουτσάκος-Γεροβασίλη στο Κέιπ Σαχλάβεραλ. Όμως όσοι υγιείς δημοσιογράφοι υπάρχουν, ας δουν τον κατάλογο των κορυφαίων επιστημόνων και ας τους προσφέρουν βήμα. Σαν αρχή, ας κάνει ο καθένας 10 σύντομες προτάσεις για την Ελλάδα: 5 απτόμενες του γνωστικού του αντικειμένου και 5 για γενικότερα θέματα.
Φυσικά, κανένας δείκτης επιστημονικής επιρροής δεν είναι τέλειος κριτής. Υπάρχουν πιθανόν αρκετοί άλλοι εξίσου σημαντικοί Έλληνες επιστήμονες. Εκτός των 681 του κορυφαίου 0,2%, υπάρχουν χιλιάδες αξιολογότατοι στο κορυφαίο 5-10% που επίσης έχουν πολλά χρήσιμα να πουν, αλλά που επίσης συνήθως φιμώνονται. Ας ξεκινήσουμε από κάπου. Ας στερηθεί ο ελληνικός λαός λίγη τηλεθέαση Βούτση, Ζουράρι, Γιακουμάτου ή Λοβέρδου. Ας ακούσει αντ' αυτών τους Κώστα Σούκουλη, Χρήστο Ουζούνη, Κώστα Κουρκουμπέτη, Νίκο Κυρπίδη, Δημήτρη Κοντογιάννη, Χριστόδουλο Φλούδα, Χρύσα Κουβελιώτου, Αλέξανδρο Σταματάκη, Ευαγγελία Δεμερούτη, Κωνσταντίνο Σιούτα, Γιάννη Λάμπρη, Βασιλική Μπουσιώτη, Ξενοφώντα Βερύκιο, Κωνσταντίνο Βαγενά, Δώρο Θεοδώρου, Σπύρο Μακρυδάκη, Νίκο Ντουμάνη, Βασίλη Γοργούλη, Τίμο Σελλή, Κωνσταντίνο Σεντικίδη, Νίκο Φραγκογιάννη, Λυδία Καβράκη, Θέμη Λαζαρίδη, Μαρία Κανακίδου, Σπύρο Πανδή, Βασίλη Κολιάτσο, Ιωάννη Τόλη, Αναστασία Αϊλαμάκη, Κωνσταντίνο Παπαδιά, Χρίστο Παπαδημητρίου, Σάββα Δημόπουλο, Διομήδη Σπινέλλη, Ντέμη Χασάμπη, Άρτεμη Χατζηγεωργίου, Ηλία Κουτσουπιά - και εκατοντάδες άλλους εξίσου άριστους.
Από τους 681, γνωρίζω μόνον έναν εντελώς ασήμαντο. Έχω αποδείξεις ατράνταχτες της ασημαντότητάς μου. Π.χ, όταν εκλέχτηκα καθηγητής στην Ελλάδα, υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας γυμνασιακής μόρφωσης ακύρωσε την εκλογή. Στερούμαι ελαχίστων ακαδημαϊκών προσόντων, έκρινε. Αξιολογότατος συνάδελφος με συμβούλεψε πώς έκαμψε ανάλογες αντιστάσεις κομματανθρώπων στον δικό του διορισμό. Είχε μια φίλη καθαρίστρια στο υπουργείο. Χαράματα, ενώ σφουγγάριζε, η καθαρίστρια μετέφερε τον φάκελο στο επόμενο γραφείο. Εγώ ο αλαζόνας αρνήθηκα να χριστώ καθηγητής από καθαρίστρια. Περίμενα η Σχολή να ξαναπιστοποιήσει τα ελάχιστα προσόντα μου.
Ως πλέον ασήμαντος λοιπόν κάνω 10 προτάσεις. Ίσως φανούν κακές σε μερίδα πολιτών ή τρολ. Μετά την ανοιχτή επιστολή μου, συμπολίτης απευθύνθηκε επιτιμητικά στο Στάνφορντ. Δηλώνοντας υπερήφανο μέλος της ΝΔ ζήτησε να με επιπλήξουν και να ζητήσω δημόσια συγγνώμη. Ακόμα γελάνε οι συνάδελφοι. Σε άλλη τοποθέτηση, συριζαίος σχολιαστής ευχήθηκε: «κάποιος υπεύθυνος από το υπουργείο παιδείας να σε στείλει στο σπίτι σου γιατί είσαι επικίνδυνος για τα παιδιά». Φίλοι επικριτές, είθε ο παλαιονεοκομματισμός να αναδείξει Μεγαλέξανδρο, τον όποιο Τσιπρομητσοτάκη. Αν οι προτάσεις είναι κακές, οι προτάσεις των άλλων 680 θα είναι καλύτερες. Δώστε ευκαιρίες να μιλήσουν.
ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΡΕΥΝΑ
1. Κατάργηση κομματικών νεολαιών και φοιτητικών παρατάξεων. Αιτιολόγηση: Αποτελούν μηχανισμούς καταστροφής των πανεπιστημίων και νόθευσης της δημοκρατίας.
2. Επένδυση του όποιου πλεονάσματος σε έρευνα-τεχνολογία. Αποφάσεις για κατανομή σε συγκεκριμένες δράσεις από εκτελεστική ομάδα με μέλη μόνο φιλέλληνες κατόχους βραβείου Νόμπελ. Αιτιολόγηση: κάθε 1% επένδυση σε έρευνα-τεχνολογία αυξάνει το ΑΕΠ 3-5%.
3. Δυνατότητα πρόσληψης καθηγητών/ερευνητών που χρηματοδοτούν οι ίδιοι το μισθό και την ομάδα τους με συναγωνιστική χρηματοδότηση από το εξωτερικό ή από ευεργέτες και με μισθολόγιο ανταγωνιστικό έναντι κορυφαίων διεθνών ιδρυμάτων. Αιτιολόγηση: Μηδενικό κόστος για το κράτος και πολλά πλεονεκτήματα. Προσέλκυση των καλύτερων απαιτεί αριστεία, κίνητρα και ατομική πρωτοβουλία.
ΥΓΕΙΑ
4. Πενταπλασιασμός της φορολογίας στα τσιγάρα. Εφαρμογή ποινών μέχρι ισόβια για λαθρεμπόριο τσιγάρων/καπνού. Δεκαπλασιασμός των προστίμων σε παραβάτες του νόμου για κάπνισμα σε δημόσιο χώρο. Αιτιολόγηση: Η Ελλάδα έχει τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών στον κόσμο. Το κάπνισμα στερεί κατά μέσο όρο 10 έτη ζωής από τους καπνιστές. Βλάπτει σοβαρότατα τους υπόλοιπους. Το κόστος του καπνίσματος σε βάθος χρόνου υπερβαίνει το συνολικό χρέος της Ελλάδας.
5. Μόνιμη αφαίρεση διπλώματος οδήγησης από μεθυσμένους οδηγούς και πρόστιμο μέχρι 100000 Ευρώ, αναλόγως του επιπέδου αλκοόλης. Τα πρόστιμα διατίθενται για βελτίωση του εθνικού οδικού δικτύου και για διαρρύθμιση δρόμων φιλικών σε πεζούς και ποδηλάτες. Αιτιολόγηση: 80% των θανάτων από τροχαία συμβαίνουν με επίρροια αλκοόλ. Το κόστος των τροχαίων αντιστοιχεί σε 3% του ΑΕΠ ετησίως.
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
6. Μέγιστο συνολικό διάστημα που μπορεί κάποιος να είναι βουλευτής ή/και μέλος κυβέρνησης: 6 χρόνια. Μείωση των βουλευτών σε 100 και εκλογή 50 βουλευτών με κλήρωση από όλους τους πολίτες με λευκό ποινικό μητρώο. Αιτιολόγηση: Η διαφθορά συντηρείται από δια βίου διαπλεκόμενους πολιτικούς καριέρας.
7. Εξόφληση των χρεών των κομμάτων με δήμευση της περιουσίας όσων διετέλεσαν υπεύθυνοι-αρχηγοί. Αιτιολόγηση: Στις ΗΠΑ, με χρηματικά μεγέθη 100 φορές μεγαλύτερα, όταν το Δημοκρατικό κόμμα ξόδεψε μερικές χιλιάδες δολλάρια πλέον όσων συγκέντρωσε, θεωρήθηκε σκάνδαλο.
8. Εθελουσία παραίτηση των σημερινών Ελλήνων πολιτικών ηγετών από το δημόσιο βίο και έρανος για ανέγερση ανδριάντα κάθε εκούσια παραιτημένου ηγέτη που πάει σπίτι του αντί να συνεχίζει να ρημάζει την Ελλάδα. Αιτιολόγηση: Στοιχειώδες φιλότιμο.
9. Εφαρμογή των νόμων του κράτους. Θέλετε και αιτιολόγηση;
10. Από όλους μας εξαρτάται.