Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς είναι η παιδεία. Από την παιδική ηλικία ξεκινώντας, διαμορφώνονται οι πολίτες. Μέσω της οικογενείας, του εκπαιδευτικού συστήματος και των λοιπών φορέων παιδείας, μπορεί μια κοινωνία να φτιάξει πολίτες οι οποίοι να μην θέλουν να γίνουν φοροφυγάδες ή να εμπλακούν σε άλλες άνομες διαδικασίες, για την προώθηση ιδίων σκοπών.
Αυτή όμως η μέθοδος απαιτεί δεκαετίες για να αποδώσει. Γενιές ολόκληρες. Υπάρχει ένας πιο γρήγορος τρόπος. Άμεσος και αποτελεσματικός. Η κατά το δυνατόν κατάργηση της χρήσης μετρητών στις συναλλαγές, με ταυτόχρονο περιορισμό της κυκλοφορίας τους στην αγορά.
Όλες οι συναλλαγές, ύψους από 10€ και άνω, θα περνάνε μέσω του τραπεζικού συστήματος. Όταν λέμε όλες, εννοούμε όλες.
Θα εξαιρούνται μόνο δύο (2) πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών. Η πρώτη είναι τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τα οποία θα έχουν πρόβλημα στη χρήση εναλλακτικού μέσου πληρωμής. Αυτό θα πιστοποιείται από φορέα, όπως τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας. Η άλλη κατηγορία είναι οι υπερήλικες. Ο κάθε υπερήλικας όμως, ξεχωριστά, θα πρέπει επίσης να έχει κριθεί για την ανικανότητα του, από επίσημο κρατικό φορέα. Η εξαίρεση αφορά τη χρήση τραπεζικών προϊόντων. Η χρήση ΑΦΜ όμως στις συναλλαγές από 10€ και πάνω θα είναι υποχρεωτική. Η εξαίρεση όλων των υπερήλικων αυθαίρετα, χωρίς επαρκή, ιατρική αιτιολογία, θα είχε συνέπειες, δυνητικά, και σε νομικά ζητήματα.
Στην περίπτωση συναλλαγών από αλλοδαπούς, θα ισχύει ό,τι και για τους Έλληνες. Η χρήση τραπεζικού προϊόντος για αγορές 10€ και άνω, είναι το ένα σκέλος της πρότασης. Για να είναι αποτελεσματικό, θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα δεύτερο μέτρο. Κανείς δεν θα έχει δικαίωμα να κάνει ανάληψη από την τράπεζα, πάνω από 50€ το μήνα. Για την ακρίβεια, σε κάθε νοικοκυριό, θα αντιστοιχεί μηνιαία ανάληψη 50€/άτομο.
Το γεγονός ότι θα απαγορευτούν πράξεις χωρίς μετρητά άνω των 10€, δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνονται. Θα γίνονται, όσο θα κυκλοφορούν μετρητά στα χέρια των πολιτών. Με το δεύτερο σκέλος, καθίστανται δυσχερείς. Άνευ της δεύτερης απαγόρευσης, μπορεί να κόβεται απόδειξη με κάρτα για ένα ποσό, και να προστίθενται με μετρητά το υπόλοιπα. Μπορεί και να μην κόβεται καθόλου. Όμως αν ο πελάτης δεν έχει μετρητά, πώς θα πληρώσει; Θα πρέπει να έχει μετρητά στο στρώμα (πόσοι και για πόσο ακόμα;) ή να τα δανειστεί από κάποιον (από ποιον;).
Οι παραπάνω προτάσεις έχουν μερικά προβλήματα. Το ένα είναι η τεχνική προετοιμασία των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων. Θα πρέπει τα συστήματα, των εμπλεκόμενων φορέων, να αναβαθμιστούν για να μπορέσουν να αντέξουν τον αυξημένο όγκο συναλλαγών. Ακόμα και σήμερα, μέσα στην κρίση, υπάρχουν στιγμές όπου τα σχετικά συστήματα έχουν καταρρεύσει.
Ένα άλλο είναι η απάντηση στο ερώτημα του ποιος θα αναλάβει το κόστος των συναλλαγών αυτών. Κατά την προσωπική μου άποψη, το κόστος είναι υποχρεωμένο να το αναλάβει το κράτος. Το κράτος εκδίδει την εντολή. Το κράτος ωφελείται στο όνομα του συνόλου των πολιτών. Το κράτος θα λαμβάνει άμεσα τον αναλογούντα ΦΠΑ. Το κράτος οφείλει να αναλάβει το σχετικό κόστος. Με χρήση καρτών, περιορίζεται η φοροδιαφυγή, τα έσοδα αυξάνονται για το κράτος. Τίποτα όμως δεν γίνεται δωρεάν. Το κράτος οφείλει να πληρώσει, στο όνομα της συνολικής ωφέλειας των πολιτών.
Με τις παραπάνω ενέργειες εκτός από τη φοροδιαφυγή μειώνεται και η διαφθορά. Το φακελάκι, το γρηγορόσημο και οι λοιπές παράνομες δραστηριότητες περιορίζονται αφού περιορίζεται κι η κυκλοφορία των μετρητών στην αγορά. Από τη στιγμή όμως, που όλες οι ενέργειες περνάνε από το τραπεζικό σύστημα, πώς θα κρυφτεί η κατανάλωση που θα παράγει η παράνομη δοσοληψία; Κάθε ενέργεια, από 10€ και άνω, θα απαιτεί ΑΦΜ. Πώς δικαιολογηθεί στην εφορία η κατανάλωση που δεν δικαιολογείται από το εισόδημα; Το ίδιο και η κατάθεση στην τράπεζα. Αφού το όριο ανάληψης είναι 50€, ανάλογα θα κινούνται και οι καταθέσεις. Θα «χτυπήσει» καμπανάκι στην εφορία μια κατάθεση αδικαιολόγητη. Η διαφθορά σίγουρα δεν εξαφανίζεται. Περιορίζεται όμως αισθητά.
Εννοείται πως για υποθέσεις διαφθοράς και ξεπλύματος γενικά «μαύρου» χρήματος, όπου εμπλέκονται και τραπεζικά ιδρύματα του εξωτερικού, είναι θέμα που λύνεται με άλλα μέσα.
Υπάρχει ακόμα το ζήτημα των πολιτών που επιθυμούν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Υπερανάληψη με σκοπό το ταξίδι στο εξωτερικό δεν θα επιτρέπεται. Με πρόνοια της Τράπεζας της Ελλάδος οι πολίτες θα μπορούν, χωρίς χρεώσεις, να λαμβάνουν τα χρήματα τους στο εξωτερικό. Η ΤΤΕ σε συνεργασία με άλλες κεντρικές τράπεζες, με εμπορικές τράπεζες, με τις αρχές μας στο εξωτερικό, με ταξιδιωτικά πρακτορεία, θα βρει τον τρόπο. Τα εργαλεία υπάρχουν.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την εφαρμογή των συγκεκριμένων μέτρων, είναι οι πολίτες. Ο κόσμος είναι συνηθισμένος στη χρήση μετρητών. Ακόμα σημαντικότερο πρόβλημα, όταν περνάνε όλες οι πράξεις από το τραπεζικό σύστημα, ο κόσμος θα νιώθει, και δικαίως, ότι περιορίζεται η ελευθερία του.
Αυτό είναι ένα ζήτημα που οφείλουν να λύσουν οι εκλεγμένοι από το λαό. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης. Οφείλει να πείσει τον κόσμο, ότι οι ενέργειες αυτές είναι προς το συμφέρον όλων των πολιτών. Ένας νομοταγής πολίτης δεν έχει τίποτα να φοβάται από τα μέτρα αυτά. Μόνο να κερδίσει. Ναι, χάνει, υπό μια έννοια, ένα μέρος από την ελευθερία του. Στο τέλος της μέρας όμως, θα κληθεί να πληρώσει αν όχι λιγότερους, τουλάχιστον δικαιότερους φόρους. Το κράτος πλέον δεν θα τον αντιμετωπίζει ως εν δυνάμει φοροφυγά. Θα είναι βέβαιο για τις συναλλαγές των πολιτών. Θα γνωρίζει ποιον πρέπει να φορολογήσει και πώς, αφού θα γνωρίζει και τα εισοδήματα του καθενός. Η φορολογική διοίκηση θα μπορέσει να φτιάξει δικαιότερους φόρους, στο εισόδημα, στην κατανάλωση, στην περιουσία.
Όταν ο πολίτης πειστεί για το όφελος των μέτρων αυτών, θα τα αποδεχτεί. Το θέμα είναι να πειστεί και ύστερα το κράτος να φανεί συνεπές απέναντι του διαμορφώνοντας ένα, επιτέλους, δίκαιο και σταθερό φορολογικό σύστημα.