Τη Μαρίτσα Τραυλού τη γνώρισα σε κάποιο φιλικό τραπέζι και από τη πρώτη στιγμή κατάλαβα πως πρόκειται για έναν ξεχωριστό άνθρωπο. Φίνα, αριστοκρατική, γλυκιά και με μια απλότητα που αφοπλίζει, μιλά με πάθος για την επαγγελματικη της ενασχόληση και έρωτα των τελευταίων 30 χρόνων, την κεραμεική.
Θυμάμαι να σκέφτηκα τότε πως θα πρέπει να είναι αντίστοιχα φινετσάτα και τα αντικείμενα που κατασκευάζει. Δεν ήμουν όμως καθόλου προετοιμασμένη γι' αυτό που αντίκρυσα σε μια επίσκεψη στο σπίτι και εργαστήριο της στο Καπανδρίτι και στη συνέχεια στην Ερμιόνη. Αριστοτεχνήματα που θα ζήλευαν και οι πιο καταξιωμένοι καλλιτέχνες, μοναδικές συνθέσεις με ψάρια σε εκθαμβωτικά χρώματα που είτε βρίσκονταν τοποθετημένα σε φύλλα καθρέφτη δημιουργώντας απίστευτα οπτικά παιχνίδια, είτε ακουμπισμένα σε ένα συγκλονιστικό πορσελάνινο τραπέζι- και αυτό δική της δημιουργία. Μία σύνθεση από φωτισμένες μπάλες σε διάφορα μεγέθη και χρώματα στον εξωτερικό χώρο του σπιτιού είναι αυτή που υποδέχεται τον ανυποψίαστο επισκέπτη, ενώ διάσπαρτα στον κήπο βρίσκονται βατράχια- εξίσου αγαπημένο της θέμα μαζί με τα ψάρια.
Οι περισσότερες από τις μοναδικές αυτές δημιουργίες θα εκτεθούν για πρώτη φορά σε μια αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς στις 4 Οκτωβρίου. Εκεί θα έχουμε την τύχη να θαυμάσουμε από κοντά τα μεγάλα και μικρά έργα της που έγιναν μέσα από χρόνια δουλειάς με επίπονες τεχνικές της κεραμικής για την ολοκλήρωση του οραματικού της κόσμου. Οι πολύχρωμες δημιουργίες της με λαμπερά χρώματα, δυναμικές και στέρεες φόρμες και επιτοίχια, κυρίως από πορσελάνη και λιγότερο με γκρε (stoneware), είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την οπτική πραγματικότητα. Οι πορσελάνινες φόρμες της, αναπτύσσονται πάντα σε σειρές παρουσιάζοντας έναν κόσμο ομοειδών αντικειμένων που το καθένα είναι διαφορετικό από το άλλο. Έτσι βλέπουμε λεπτεπίλεπτα σμήνη ψαριών, που μέσα από την κίνηση τους ζωντανεύουν την αίσθηση της ανέλιξης και της αιώνιας ζωής.
Στο ότι είναι τόσο εντυπωσιακός ο χειρισμός των χρωμάτων από την Μαρίτσα Τραυλού οφείλεται και στο γεγονός ότι από τα 18 της χρόνια ασχολήθηκε με την ζωγραφική παρακολουθώντας μαθήματα επί σειρά ετών. Έτσι όταν το 1990 έπιασε πηλό για πρώτη φορά στα χέρια της τον αντιλήφθηκε σαν συνέχεια της ζωγραφικής της και σαν μια ιδιαίτερη χρωματική φόρμα.
Όπως η ίδια δηλώνει: «Γεννήθηκα επάνω στη θάλασσα του Μοσχάτου, σε μια ατέλειωτη παραλία με άμμο, όπου υπήρχε το «Ακταίον», στο Νέο Φάληρο, οι Τζιτζιφιές του Τσιτσάνη, του Παπαϊωάννου, της Νίνου και της Μπέλλου. Όλες αυτές οι εικόνες ορίζουν το έργο μου και όταν το χέρι μου πάει να κάνει κάτι πηγαίνει πάντα προς τα εκεί. Η δουλειά μου εδώ και 30 χρόνια είναι οι μνήμες και η αγάπη μου για τον κόσμο. Η ίδια η κεραμική εξάλλου έχει μνήμη και αυτή την αλήθεια κρατώ ιερή στην ζωή μου.»
Ιερή κρατά όμως στη ζωή της και τη σχέση με τον μοναδικό σύντροφο της ζωής της, Νίκο Τραυλό, που ήταν μαζί από παιδιά 15 χρονών και που τον έχασε πριν από 2 χρόνια. Στήριγμα της η κόρη της Μελίνα που την υπεραγαπά αλλά και η κεραμική που της δίνει μια λύτρωση και μια διέξοδο για να αντιμετωπίσει την τραγική απώλεια.
Τα παραμυθένια πορσελάνινα έργα της είναι αυτά που της δίνουν ενέργεια, αυτοπεποίθηση και όρεξη για τη ζωή. Δουλεύει με συστηματικότητα και πειθαρχία κάνοντας αλλεπάλληλες δοκιμές με δύσκολες τεχνικές και απαιτητικά υλικά, όπως η διάφανη πορσελάνη και η σκληρή λιθοκέραμος που απαιτούν ιδιαίτερη δεξιοτεχνία στο πλάσιμο.
Όπως επισημαίνει ο Τάκης Μαυρωτάς, επιμελητής της έκθεσης, «η Μαρίτσα Τραυλού ανήκει στην ομάδα εκείνη των σύγχρονων καλλιτεχνών που προτιμά να εργάζεται με αγνότητα και καθαρότητα, περισσότερο με τη σιωπή του ατελιέ, αποφεύγοντας συστηματικά τη δημοσιοποίηση του έργου της. Έτσι τώρα ύστερα από πολλά χρόνια επίπονης άσκησης, εκθέτει για πρώτη φορά στο Μουσείο Μπενάκη 500 και πλέον, μικρές και μεγάλες γλυπτικές φόρμες από χρωματισμένη μάζα πορσελάνης, που σε ενότητες ολοκληρώνουν τις ευφάνταστες συνθέσεις της. Μία από τις πιο εντυπωσιακές είναι και η τωρινή της εγκατάσταση στο Μουσείο, με τα 120 αιωρούμενα πορσελάνινα ψάρια που σε συνδυασμό με την ρυθμικά τρισδιάστατη φόρμα του ψαριού με τα έντονα και τονισμένα μάτια δημιουργούν μια ξεχωριστή πρωτόφαντη ατμόσφαιρα.»
Η Μαρίτσα Τραυλού, φίνα σαν το αγαπημένο της υλικό την πορσελάνη, και μοναδική σαν τις δημιουργίες της γεμίζει με χρώμα και αισιοδοξία τις σκέψεις μας ανοίγοντας μας διάπλατα την πόρτα στον μαγικό και φωτεινό της κόσμο.
(Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς, Διάρκεια Έκθεσης: 4 Οκτωβρίου-19Νοεμβρίου 2017)