mikrasiatike-katastrofe
Το «Και» ήταν το συνώνυμο της προόδου, του κοσμοπολιτισμού και της ευμάρειας των κατοίκων της μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1922
...και η παράδοσή τους στους κεμαλικούς
Ο Καζαντζάκης στηλιτεύει το γεγονός ότι οι Ελληνες διαχρονικά μάχονται μεταξύ τους, τρώγονται. Ο κοινωνικός αλληλοσπαραγμός και η δίωξη του αδύναμου και του διαφορετικού έχει γίνει έμφυτο συστατικό στα χρόνια που οι άνθρωποι δοκιμάζονται από τους πολέμους και τη φτώχια. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης είχε άμεση εμπειρία με το ιστορικό δράμα των προσφύγων. Τον Ιούλιο του 1919 διορισμένος γενικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως στάλθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο επικεφαλής της αποστολής επαναπατρισμού, με σκοπό να μεταφέρει τους εκατόν πενήντα χιλιάδες Ελληνες του Καυκάσου (Γεωργία και Αρμενία) που βρίσκονταν υπό διωγμό, στη Μακεδονία και Θράκη.
