Γραµµένα κατά τη διάρκεια της τελευταίας, ιδιαίτερα πυκνής δεκαετίας, ως παρεµβάσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και ως δηµόσιες τοποθετήσεις-εισηγήσεις σε πολιτικές εκδηλώσεις και συνεντεύξεις, τα κείµενα του ανά χείρας τόµου συνυφαίνουν αµφότερα τα είδη, και εδράζονται στην παραδοχή ότι, παρότι ακαδηµαϊκή και πολιτική γραφή (και, ασφαλώς, οι αντίστοιχοι δηµόσιοι ρόλοι του συντάσσοντος υποκειµένου: του µελετητή και του πολιτικού δρώντος) πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή επαφή και αλληλεπίδραση, οφείλουν, εντούτοις, να διατηρούν τη διακριτή τους γνωστική υπόσταση.
Έτσι, ενώ είναι σαφές -και ο προσεκτικός αναγνώστης εύκολα θα το διαπιστώσει- ότι το σύστηµα νοηµάτων που εκπέµπεται είναι κοινό (εξού και η φράση «κόκκινο νήµα» του τίτλου), η εκφορά τους προσαρµόζεται ανάλογα µε το είδος στο οποίο υπάγονται. Δεν πρόκειται βέβαια για απλή υπόθεση· ο διαχωρισµός δεν είναι απόλυτος (στοιχεία πολιτικού λόγου παρεισφρέουν στα ακαδηµαϊκά κείµενα και ακαδηµαϊκές διατυπώσεις στα πολιτικά), ενώ επιπλέον συνθήκη που αίρει τον αυστηρό διαχωρισµό είναι ότι τα ακαδηµαϊκά κείµενα γράφονται ως δηµόσιες παρεµβάσεις µε απεύθυνση που δεν είναι αυστηρά ακαδηµαϊκή, και τα πολιτικά µε δεδοµένη (και αναµενόµενη) την πανεπιστηµιακή ιδιότητα του γράφοντος.
Η ιδιαίτερη αυτή υφή του τόµου βοηθά και στην κατανόηση του τρόπου µε τον οποίο τα κείµενα κατατάσσονται σε τρεις επιµέρους κατηγορίες που εν συντοµία ονοµατίζονται «Θεωρία», «Ιστορία» και «Πολιτική», µε έναν αριθµό αντίστοιχων υποενοτήτων. Απηχώντας τους ακαδηµαϊκούς τοµείς ειδίκευσης και την ερευνητική θητεία του συγγραφέα, οι δύο πρώτες ενότητες περιλαµβάνουν κείµενα που πραγµατεύονται κρίσιµα ζητήµατα στο χώρο της πολιτικής κοινωνιολογίας, µε ιδιαίτερη έµφαση, αφενός, τη µελέτη της Συγκρουσιακής Πολιτικής και των κοινωνικών κινηµάτων και, αφετέρου, του προβλήµατος της δηµοκρατίας και της ιστορίας του εργατικού κινήµατος, τόσο κατά τον Μεσοπόλεµο όσο και κατά τη συγκρουσιακή δεκαετία του '60.
Η τρίτη και εκτενέστερη -η «πολιτική»- ενότητα περιλαµβάνει κείµενα της περιόδου 2004-2016, µε τη µερίδα του λέοντος να καταλαµβάνεται, όπως είναι φυσικό, από την πραγµάτευση της κρίσης: του χαρακτήρα της, του διεκδικητικού κινήµατος που ξέσπασε στα χρόνια της και -ασφαλώς- του φαινοµένου ΣΥΡΙΖΑ: της ανάδυσής του, του έγκαιρου καυτηριασµού προβληµατικών όψεων της πολιτικής και εσωτερικής του λειτουργίας, καθώς και του καθήκοντος να αντιµετωπιστεί το τραύµα της -υπό το βάρος των πολλαπλών πολιτικών και οργανωτικών του ελλειµµάτων αναπόφευκτης- υποταγής του η οποία, την ώρα που συντάσσονται τούτες οι γραµµές, εξακολουθεί να σκιάζει τον δηµόσιο βίο, µε πάντα παρούσα την απειλητική επανάκαµψη της νεοναζιστικής αντίδρασης.
Οι θεµατικές αυτές δεν είναι όµως οι µόνες που τα κείµενα αναδεικνύουν. Υπάρχουν αναφορές σε θέµατα όπως η θρησκευτικότητα, η απειλή από την κλιµατική αλλαγή, ο ρόλος των δηµοσκοπήσεων, ο προβληµατικά δισυπόστατος χαρακτήρας της «ελληνικότητας», ζητήµατα της εκπαίδευσης και αρκετά άλλα, που δεν θα ήταν σκόπιµο να παρατεθούν στο πλαίσιο αυτού του σύντοµου εισαγωγικού σηµειώµατος. Αυτό για το οποίο έχει σηµασία είναι να αναρωτηθούµε για τα συστατικά του «κόκκινου νήµατος». Υπάρχει κάποιο ενοποιητικό στοιχείο που διατρέχει και συνέχει τα κείµενα ανεξαρτήτως ειδικής θεµατικής και εκφοράς;
Το ερώτηµα δεν µπορεί βέβαια να απαντηθεί µονοσήµαντα - δεν είναι άλλωστε δυνατόν εκατό και πλέον κείµενα να διέπονται από µια και µόνη γνωστική επιδίωξη. Είναι, ωστόσο, εύλογο -και η ανάδειξή του αποτελεί φιλοδοξία και πρόκληση του τόµου- να υποστηριχθεί πως αν κάτι συνεκτικά, ως «κόκκινο νήµα», διατρέχει το πόνηµα, αυτό είναι η σηµασία της πολιτικής ως έλλογου µετασχηµατιστικού διαβήµατος. Συνήθως σκεπτόµαστε την πολιτική ως αντανάκλαση κοινωνικών και πολιτισµικών παραγόντων, κι αυτό σίγουρα αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της υπόστασής της· όµως δεν την εξαντλεί. Πολύ περισσότερο απ' όσο έχουµε συνηθίσει να παραδεχόµαστε ακόµη κι όταν κατά βάθος το κατανοούµε, η πολιτική (ως λόγος που περιγράφει και αναλύει την πραγµατικότητα αλλά, κυρίως, και ως δράσεις που στοχεύουν στον επηρεασµό και µετασχηµατισµό της) διαµορφώνει τις συντεταγµένες του δηµόσιου βίου. Τα κείµενα -τόσο τα ακαδηµαϊκά όσο και τα πολιτικά- προωθούν αυτήν ακριβώς την πεποίθηση.
Στην πρώτη ενότητα («Θεωρία») παρουσιάζονται, έτσι, η σηµασία της πολιτικής ως ερευνητικής πειθαρχίας (πολιτική επιστήµη), ο ρόλος που τις τελευταίες δεκαετίες διαδραµατίζει στο εσωτερικό της ο κλάδος της Συγκρουσιακής Πολιτικής, καθώς και ζητήµατα που άπτονται του χαρακτήρα, των ελλειµµάτων και των προκλήσεων που αντιµετωπίζει η σύγχρονη δηµοκρατική λειτουργία. Τα αντίστοιχα κείµενα διατάσσονται σε δύο υποενότητες: (α) Πολιτική Επιστήµη-Συγκριτική Πολιτική και (β) Συγκρουσιακή Πολιτική-Κοινωνικά Κινήµατα.
Η δεύτερη ενότητα («Ιστορία») περιλαµβάνει κείµενα για την τεράστια σηµασία που διαδραµάτισαν οι στρατηγικές πολιτικές επιλογές στην εξέλιξη του εργατικού κινήµατος, αφενός, στις Ηνωµένες Πολιτείες και την Ευρώπη -υποενότητα (α)- και, αφετέρου, στην Ελλάδα -υποενότητα (β)-, ενώ η τρίτη και εκτενέστερη («Πολιτική») περιλαµβάνει έξι υποενότητες µε τις εξής θεµατικές: (α) Παγκόσµια πολιτική-Κρίση· (β) Προσφυγικό· (γ) Φασιστική απειλή-Αντιφασισµός· (δ) Θέµατα ελληνικής πολιτικής· (ε) Συλλογικές δράσεις-Κινήµατα· και (στ) Αριστερά, ΣΥΡΙΖΑ.
Η τελευταία αυτή ενότητα είναι η πλέον εκτενής και στέκεται εµφαντικά στο κατεξοχήν πολιτικό έλλειµµα ηγεσίας που σφράγισε (και εξακολουθεί να σφραγίζει) τη διαδροµή του ΣΥΡΙΖΑ. Η εµπειρία αυτή, όσο και γενικότερα η εµπειρία της κρίσης, αναδεικνύουν όµως περίτρανα τρία ακόµη στοιχεία, που η θεωρητική και ιστορική ενατένιση επίσης επιβεβαιώνουν.
Το βιβλίο μου «Το κόκκινο νήμα μιας δεκαετίας: Αναλύσεις και κείμενα στα χρόνια της κρίσης» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος.
