Η νομοθεσία για την πνευματική ιδιοκτησία πρέπει να τηρείται αυστηρά, καθώς είναι η μόνη εγγύηση για τους δημιουργούς, τους ερμηνευτές και τους παραγωγούς ότι θα αμειφθούν για την δουλειά τους. Διαφωνώ κάθετα με την τάση απαξίωσης που υπάρχει για αυτή την κατηγορία εργαζομένων, οι οποίοι θεωρούνται «προνομιούχοι» μόνο και μόνο επειδή ένα ελάχιστο ποσοστό των συναδέλφων τους γνωρίζει την επιτυχία. Οι περισσότεροι αναμένουν ευλαβικά τις εκκαθαρίσεις των ποσοστών τους και αυτό πρέπει να είναι σεβαστό. Προσωπικά δεν έχω «κατεβάσει»ποτέ ούτε ένα τραγούδι, ούτε μία ταινία, χωρίς να το έχω προμηθευτεί έναντι της τυχόν προβλεπόμενης αμοιβής, πρωτ' απ' όλα γιατί με ενδιαφέρει να αμείβεται καθένας για τη δουλειά του (όταν το ζητάει!) και έπειτα, για λόγους ποιότητας της θέασης - ακρόασης.
Αλλά η αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας προϋποθέτει ότι εφαρμόζονται και οι διατάξεις εκείνες που επιτρέπουν την ελεύθερη πρόσβαση σε έργα. Υπάρχει το "fair use" και οι εξαιρέσεις από την πνευματική ιδιοκτησία: όταν το έργο δεν είναι πρωτότυπο, όταν προορίζεται για ειδικές χρήσεις δημοσίου συμφέροντος και όταν γενικά μία π ρ ά ξ η δεν τιμωρείται και δεν απαγορεύεται, τότε η αυστηρή εφαρμογή της πνευματικής ιδιοκτησίας επιβάλλει και να μην διώκεται ο χρήστης. Τα έργα που παίζονται στην τηλεόραση ή που είναι αναρτημένα στο YouTube, δεν φταίω εγώ που τα παρακολουθώ, αν οι φορείς αυτοί δεν έχουν πληρώσει τα δικαιώματα. Δεν φταίω ως θεατής αν πάω στον κινηματογράφο και προβληθεί μια ταινία για την οποία ο αιθουσάρχης έχει «φεσώσει» τον διανομέα: δεν γνωρίζω την μεταξύ τους σχέση και είμαι και υποχρεωμένος να σεβαστώ και το τεκμήριο της αθωότητας. Είμαστε όλοι καλόπιστοι τρίτοι και το δίκαιο προστατεύει την καλή πίστη μας ό,τι αν κάτι κυκλοφορεί ελεύθερο μπορούμε να το χρησιμοποιούμε, μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου. Αλλιώς, αν είχαμε το δικαίωμα να υποψιαζόμαστε τους πάντες, δεν θα αγοράζαμε καν τραγούδια από το iTunes.
Διαβάζουμε σε αυτή την ανακοίνωση ότι η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συνέλαβε κάποιον επειδή στην ιστοσελίδα του παρέπεμπε σε τρίτες ιστοσελίδες, στις οποίες ήταν αναρτημένες ταινίες που μπορούσε να δει καθένας. Μα, αν μπορούσε καθένας να τις δει, χωρίς κωδικό, τα έργα αυτά κινούνται ελεύθερα στο Διαδίκτυο και σύμφωνα με την απόφαση Svensson και την απόφαση BestWater International του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κρίθηκε ότι δεν αποτελεί πράξη «παρουσίασης στο κοινό» (όπως είναι ο όρος κατά την Οδηγία της ΕΕ) η τοποθέτηση links προς άλλο ιστότοπο στον οποίο είναι ελεύθερα προσβάσιμο ένα έργο. Προσοχή: «ελεύθερα προσβάσιμο» λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, δεν λέει «νόμιμα προσβάσιμο», γιατί το «νόμιμο» ή μη της ανάρτησης σε έναν τρίτο ιστότοπο, απλά είναι αδύνατον να το γνωρίζει κανείς!
Ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα κι ένα από αυτά τα αδύνατα, αναγνωρίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι είναι και το να ξέρεις αν κάτι που διακινείται «ελεύθερα» στο Διαδίκτυο, άρα ο δημιουργός του το έχει αφήσει ή δεν έχει καταφέρει να διώξει αυτόν που το ανέβασε, είναι και νόμιμα αναρτημένο. Τα ίδια έκρινε και το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, στην απόφαση 5249/2014 που επαναλαμβάνει ακριβώς τα συμπεράσματα των δύο παραπάνω αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Πιο παλιά, το 2010, τα ίδια είχε κρίνει και το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κιλκίς, σε απόφασή του που κατέστη αμετάκλητη, θέση με την οποία συμφώνησε και το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Ξάνθης σε βούλευμά του.
Αυτές τις δικαστικές αποφάσεις θα έπρεπε να τις γνωρίζει η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, προκειμένου να μην περιορίζει την ελευθερία ανθρώπων οι οποίοι δεν παραβιάζουν τις διατάξεις για την πνευματική ιδιοκτησία. Θέλω να πιστεύω ότι η σύλληψη αυτή οφείλεται σε ελλειπή νομική ενημέρωση, η οποία είναι βεβαίως δικαιολογημένη, καθώς η νομολογία αυτή είναι του 2014 και δεν επιτρέπει διαφορετικές προσεγγίσεις, αφού η διατυπώσεις των δικαστών είναι ξεκάθαρες για το νόημα των διατάξεων περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο blog E-lawyer