Είναι πλέον όχι μόνον ορατό αλλά και τεκμηριωμένο ότι σε όλη την Ευρώπη η οικονομική ύφεση ανοίγει δυσανάλογα το χάσμα της ανισότητας σε βάρος των γυναικών. Ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες, όπως και τα πιο ευάλωτα τμήματα της κοινωνίας, υποφέρουν περισσότερο.
Σύμφωνα με πρόσφατη ευρωπαϊκή μελέτη, οι γυναίκες της Ευρώπης αποτελούν μόνο το 38% των εργαζομένων με πλήρες ωράριο εργασίας. Αντίστροφα, ο γυναικείος πληθυσμός που εργάζεται με καθεστώς μερικής απασχόλησης αποτελεί το 76%. Ακόμη και στις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία και Λουξεμβούργο), οι γυναίκες σήμερα φθάνουν να ξεπερνούν το 80% των εργαζομένων μερικής απασχόλησης.
Οι Ελληνίδες εξακολουθούν να υπερτερούν στην ανεργία με ποσοστό 27,6% έναντι 19,4% των ανδρών, ενώ ειδικά στις νέες γυναίκες η ανεργία εκτοξεύεται στο 52,5%. (ΕΛΣΤΑΤ, β´τρίμηνο 2016). Σύμφωνα με την ετήσια παγκόσμια κατάταξη του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ (WEF, 2015), ο σχετικός δείκτης οικονομικής ένταξης των γυναικών στην Ελλάδα διολισθαίνει: από τη θέση 72 (σε 130 χώρες) που ήμασταν το 2008, κατατασσόμαστε σήμερα στη θέση 87 (σε 145 χώρες). Ένα ερώτημα είναι τι ακριβώς επιδεινώθηκε. Όμως, το σημαντικότερο ερώτημα είναι τελικά τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτή την επιδείνωση.
Αξίζει να δούμε προσεκτικά το δείκτη αυτό και από τι αποτελείται.
Ουσιαστικά έχουμε τέσσερεις συστάδες μεταβλητών: οικονομική ανισότητα, μόρφωση, υγεία, πολιτική εξουσία.
Οι Ελληνίδες δεν υστερούν ούτε στην υγεία, ούτε στη μόρφωση. Υστερούν στην πολιτική και στην οικονομική ισχύ. Και για να είμαστε λίγο προκλητικοί, τα κόμματα μας είναι τόσο καλά όσο και οι επιχειρήσεις μας.
Όσον αφορά το εισοδηματικό χάσμα ανδρών και γυναικών η Ισπανία έχει ένα χάσμα 50%, εάν μιλάμε με όρους κατά κεφαλή εισοδήματος. Η Πορτογαλία έχει γύρω στο 30%. Η Ολλανδία γύρω στο 20%. Η Ελλάδα 100% και η Τουρκία άνω του 250%.
Για το εισοδηματικό χάσμα έχουμε δύο βασικά αίτια.
1. Ιεραρχία
2. Είδος εργασίας και εξειδίκευσης
Το πρώτο ζήτημα έχει να κάνει με τη μορφή της αγοράς εργασίας, που είναι τόσο πατριαρχική όσο και η οικογένεια. Όσο ψηλότερα είναι κάποιος στην ιεραρχία, τόσο περισσότερο πληρώνεται.
Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με το αντικείμενο εργασίας. Σε όλο τον κόσμο οι γυναίκες δεν κάνουν αρκετές από τις δουλειές που οδηγούν σε μεγαλύτερα εισοδήματα: τεχνολογία, επιστήμη, και έρευνα. Δηλαδή το πρόβλημα δεν είναι εάν, αλλά τι σπουδάζουν και που εργάζονται οι γυναίκες, ίσως λόγω στερεοτύπων.
Η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή γνώσης, αγαθών και υπηρεσιών, αποτελεί μονόδρομο για την ευημερία των κοινωνιών μας. Σήμερα, μόλις οι μισές από τις γυναίκες που βρίσκονται σε ηλικία κατάλληλη για εργασία, έχουν δουλειά. Αυτό μεταφράζεται σε χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη έως και κατά 27% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ορισμένες χώρες. Το νούμερο αυτό προκύπτει από την τελευταία μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι η συμμετοχή γυναικών στην ηγεσία των επιχειρήσεων συνδέεται με εντυπωσιακά αυξημένη κερδοφορία.
Η καθημερινή γυναίκα βρίσκει μια θέση εργασίας και παραμένει σε αυτή δυσκολότερα από ότι ένας άνδρας. Είναι «θύμα» μαύρης εργασίας περισσότερο από τον άνδρα, αλλά και οι αμοιβές της είναι χαμηλότερες σε σχέση με άνδρες συναδέλφους της για τις ίδιες δουλειές.
Ακόμα και σε χώρες του ΟΟΣΑ, η μέση μισθολογική απόκλιση μεταξύ των δύο φύλων βρίσκεται στο 16%.
Τα χαρακτηριστικά αυτής της πολύπλευρης κρίσης που ζούμε δε μπορούν να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά χωρίς την ενεργό συμμετοχή της γυναικείας συνείδησης, λειτουργίας και αποτελεσματικότητας. Δε μπορούμε να βγούμε από αυτό τον λαβύρινθο, χωρίς το 100% της δύναμης της κοινωνίας μας.
Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει οι πολιτικές που ασκούνται από την κυβέρνηση, οι πολιτικές που σχεδιάζονται από την αντιπολίτευση να λαμβάνουν υπόψιν τους τις δυνατότητες, τις δεξιότητες αλλά και τις ανάγκες του 51% της κοινωνίας μας.
Να γίνουμε δηλαδή πιο δεκτικοί και στο γυναικείο φύλο.
Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια διαχωρισμού της οικονομίας, της πολιτικής και της κοινωνίας με βάση το φύλο.