Η Μυθολογία έδωσε στους λαούς έναν τρόπο να εισάγουν στοιχεία της Ιστορίας τους στο εκάστοτε ισχύον θεολογικό δόγμα, δηλαδή υπήρξε ένας τρόπος οι άνθρωποι να λατρέψουν τα λάθη ή τις επιτυχίες του παρελθόντος τους και να μάθουν απ' αυτά. Για όλους εμάς, που "In Rock We Trust", η ελληνική Μυθολογία δίνει και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ανατρέξουμε σε δίσκους λατρεμένους, με λάθη και επιτυχίες, θαυμάζοντας ταυτόχρονα την ξακουστή φαντασία και ευρηματικότητα του Έλληνος.
Κι αν ο μυθολογικός καμβάς φαντάζει σε κάποιους λυρικά χρωματισμένος, ο ρομαντισμός δεν είναι το μόνο καλλιτεχνικό κίνημα που μπόρεσε να τον ενσωματώσει στις τάξεις του. Από το εναλλακτικό ροκ και την folk μέχρι το hard rock και το metal, η σύγχρονη μουσική παραγωγή βρίθει ιδεών σφυρηλατημένων με τις φαντασιακές βαριοπούλες των προγόνων μας και υποκλίνεται στην πολυδιάστατη σκέψη τους. Γι' αυτό και έπεται συνέχεια...
Αν και επέλεξα μια εύθυμη νότα στην παράθεση των μύθων, η περιγραφή τους παρέμεινε το δυνατόν φιλολογικά ακριβέστερη, ενώ για λόγους οικονομίας των κειμένων, σας παρουσιάζω τις κύριες εκδοχές, αλλά όχι και τις πάμπολλες παραλλαγές. Τέλος, όλα είναι γραμμένα σε σειρά μη χρονολογική, απλώς συναισθηματική...
Κι επειδή έχουμε να κάνουμε με μουσική, καθώς θα διαβάζετε τη «μυθική» μου λίστα, μπορείτε να ακούτε και την playlist με τα τραγούδια που αναφέρονται στο άρθρο από εδώ.
Καλή σας ακρόαση!
10) The GOASTT - Don't Look Back Orpheus (2014)
"Hades laughed, There's just one catch; Don't look back"
Ο μύθος:
Φίδι -σαν κι αυτό του εξώφυλλου που εκτίθεται- δαγκώνει θανάσιμα την Ευρυδίκη, καθώς εκείνη χορεύει ανέμελη με άλλες Νύμφες, γιορτάζοντας τον γάμο της με τον Ορφέα. Ο ταλαντούχος κιθαρωδός παίζει τόσο θλιμμένα που μαλακώνει -για πρώτη και μοναδική φορά- την καρδιά του άρχοντα του Κάτω Κόσμου, Άδη. Ο φοβερός θεός του υπόσχεται πως η Ευρυδίκη θα επιστρέψει μαζί του στη γη. Η συμφωνία έχει και ψιλά γράμματα, ο Ορφέας υποχρεούται να περπατά μπροστά κρατώντας το χέρι της αγαπημένης του χωρίς να γυρίσει να την κοιτάξει, μέχρις ότου φτάσει στον απάνω κόσμο. Μην έχοντας το σθένος, ο τραγικός νέος ξεχνάει τον επαχθή όρο και η Ευρυδίκη χάνεται από μπροστά του. Την βρίσκει ο Κοργιαλάς.
Behind the myth:
Το τραγούδι των GOASTT "Don't Look Back, Orpheus" στιχουργικά μας συστήνει τον σχετικό μύθο, ενώ το ζευγάρι Sean Lennon (μουσικός)- Charlotte Kemp Muhl (μοντέλο) παραλληλίζει τον εαυτό του με το μυθικό ζεύγος του Ορφέα (κιθαρωδός) και της Ευρυδίκης (Νύμφη) σε μια όχι και τόσο ατυχή μεταφορά, που πιθανώς υποσυνείδητα αναφέρεται και στο γονεϊκό / θεϊκό ζεύγος John Lennon-Yoko Ono. Πολλές οι αναγνώσεις των προθέσεων του Sean κι ένα πολύ easy-listening τραγουδάκι από τον φετινό δίσκο που αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον μας για την καλλιτεχνική παραγωγή των παιδιών των παιδιών των λουλουδιών.
9) Franz Ferdinand - Ulysses (2009)
"Then suddenly you know you're never going home. You're not Ulysses..."
Ο μύθος:
Ο μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης έχει μια ιστορία γνωστή σε όλους χάρη στα δύο ομηρικά έπη. Μετά τη λήξη του Τρωικού πολέμου, ο Οδυσσέας είναι νικητής, αλλά οι θεοί αποφασίζουν να τον τιμωρήσουν για την ύβρη του κατά την διάρκεια των μαχών. Η Νέμεσις μετατρέπει το ταξίδι της επιστροφής στην Πατρίδα σε μια δεκαετή περιπλάνηση στις θάλασσες του κόσμου. Δεν υπάρχει κανείς άλλος ήρωας με το όνομά του απόλυτα συνώνυμο της πονηριάς και τη ευστροφίας. Και όταν λέμε κανείς, εννοούμε ο Κανένας!
Behind the myth:
«Είναι σίγουρα παράξενο... Διαθέτει την αμεσότητα της pop, αλλά είναι ταυτόχρονα αρκετά θολό σαν κατασκευή»· έτσι προσπάθησε ο ελληνικής καταγωγής frontman των Franz Ferdinand, Alex Kapranos, να περιγράψει το τραγούδι που μας απασχολεί. Και έχει σε όλα δίκιο! Ο σύγχρονος, νευρώδης στίχος του θέτει σε αντιπαραβολή την περιπλάνηση του πολυμήχανου νησιώτη βασιλιά με την επική θέλησή του για επιβίωση, το κυνήγι της σύγχρονης ευτυχίας και τις παγίδες των εξαρτησιογόνων ουσιών, σε ένα τραγούδι-υπόδειγμα, με εξαιρετική οικονομία στη σύνθεση και μια σαφή μουσική αναφορά στο φλοϋδικό "Time". Δύο μύθοι σε ένα.
8) Madrugada - Sirens (1999)
"Forever let us sleep, 'till Sirens tear the night wide open alone with evil"
Ο μύθος:
Θαλάσσιοι δαίμονες, Ναϊάδες νύμφες, αρπαχτικά πουλιά με κεφάλι γυναίκας (βλέπετε τον συμβολισμό;), αθάνατες κόρες, συνοδοί της Περσεφόνης. Όταν η Περσεφόνη απάγεται από τον Άδη, η μητέρα της θεά Δήμητρα τους δίνει σώμα πτηνών για να τη βοηθήσουν στην αναζήτηση. Μην καταφέρνοντας να την εντοπίσουν, εγκαθίστανται σε ιδιωτικό νησί, απ' όπου με το πανέμορφο τραγούδι τους καλούν ναύτες να πλησιάσουν στην περιοχή τους και τους κατασπαράζουν. Για να τις ακούσεις live και να τη γλυτώσεις, χρειάζεσαι ένα καλό δέσιμο σε κατάρτι ή τον Ορφέα να παίζει με διπλό ενισχυτή.
Behind the myth:
Σε ένα δυστοπικό industrial μέλλον, περάστε μια νύχτα πάθους και σαγήνης, με φόντο Μηχανές να αιμορραγούν στις φλόγες υπό τον θανάσιμο ήχο των σειρήνων ή το ερωτικό κάλεσμα των Σειρήνων. Διαλέξτε ό,τι σας πάει. Όπως και να 'χει, το ξημέρωμα όλοι θα είμαστε «μόνοι, με το Κακό»... Όλα αυτά σε 6' και 16" με την φωνή του Sivert Høyem και την συνθετική δεινότητα του Robert Burås από τη δισκογραφική «Χαραυγή» του '99. Δεν είναι τυχαία η στενότατη σύνδεση της μπάντας με το ελληνικό κοινό. Εδώ, η σκοτεινή νορβηγική rock δανείζεται ψήγματα από την πλούσια μυθολογική μας περιουσία και μας τα επιστρέφει σε χρυσό.
7) David Bowie - Pallas Athena (1993)
"God is on top of it all and that's all it is Athena, Athena..."
Ο μύθος:
Η θεά του στρατηγικού πολέμου, της σοφίας και της παρθενίας, η «Νόηση του Θεού» ή η «Άνευ θεών νόηση». Πολιούχος της Αθήνας της αρχαιότητας, αφού «σκίζει» τον Ποσειδώνα κατεβάζοντας καλύτερη ενδεκάδα στο ντέρμπι, με πολλά προσωνύμια. Αποκτάει το παρατσούκλι «Παλλάδα» είτε από τον άθλο της εξολόθρευσης του Πάλλαντα κατά την Γιγαντομαχία, είτε από την κίνηση του δόρατός της, που πάλλεται καθώς η θεά γεννιέται πάνοπλη απ' το κεφάλι του πατέρα της και βασιλιά των δώδεκα θεών, Δία. Σιδεροκέφαλος!
Behind the myth:
Η μορφή που προτιμούσαν οι αθηναίοι γλύπτες για την απεικόνιση της θεάς τους ήταν η μορφή της Αθηνάς Παλλάδος. Γι' αυτόν τον λόγο, ο Δούκας της art rock επέλεξε να ονομάσει έτσι το εικονοκλαστικό τραγούδι που έγραψε προβληματιζόμενος για τη θέση της θρησκείας στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου και ξεκινάει κηρυγματικά, καθώς οδεύει προς την techno, με τον ίδιο τον Bowie στο σαξόφωνο και τον Lester Bowie στην τρομπέτα. Μία live εκδοχή του "Pallas Athena" εκδόθηκε το 1997 σε ελάχιστα 12" βινύλια, κάτω από το ψευδώνυμο Tao Jones Index. Το Tao (διαβάζεται «Ντάο») παραπέμπει στις θρησκειολογικές αναζητήσεις του καλλιτέχνη, Jones είναι το πραγματικό όνομα του Bowie και όλο μαζί αποτελεί λογοπαίγνιο με τον γνωστό χρηματιστηριακό δείκτη Dow Jones (Dow Jones index).
6) Nick Cave & The Bad Seeds - Mermaids (2013)
"They wave and slip back into the sea"
Ο μύθος:
Ήρθε η ώρα να ξεμπερδέψουμε το κουβάρι που έχει καταντήσει ο μύθος, γιατί άλλο Γοργώ, άλλο Γοργόνα και άλλο Σειρήνα, όπως εξετάσαμε και παραπάνω. Η Γοργώ -που σημαίνει «άγριο βλέμμα» και της ανήκει η ετυμολογία της λέξης «γοργόνα»- είναι η μόνη θνητή από τις τρεις Γοργόνες αδερφές, κόρες της Γαίας και του Ωκεανού, που από Κενταύρισσα έβαλε το χεράκι της η Αθηνά και κατέληξε η γνωστή μας Μέδουσα. Η Γοργόνα της λαϊκής παράδοσης, όμως, με την ημι-σκούμπρια μορφή, είναι η Θεσσαλονίκη, ημι-θαλής αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που, αφού ήπιε κατά λάθος το αθάνατο νερό αντί του δικαιούχου, δεν άντεξε τις τύψεις και έπεσε στη θάλασσα να πνιγεί. Μάλλον και ημί-χαζη, ξέχασε ότι ήταν πλέον απέθαντη και έκτοτε περιοδεύει στο Αιγαίο, ημί-τρελη από τον πόνο, ρωτώντας τους ναυτικούς αν «Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος;». U C the half-ness here...
Behind the myth:
Ακριβώς στο μέσο του τελευταίου δίσκου του Αυστραλού με τις απέραντες επιρροές ζουν οι «Γοργόνες». Ακόμα ένα τραγούδι με θέμα τις χαμένες αγάπες, που εκτός από τον Παράδεισο, πάνε και για μπάνιο. Εξαιρετικής ποιητικής έμπνευσης και ενδεικτική της υψηλής ευφυΐας του υπερρεαλιστή δημιουργού της, η στιχομυθία: «I do drive a relentless course / I do husband alertness course / I do mermaid alertness course». Όλοι οι στίχοι των τραγουδιών, που γράφτηκαν σε έναν χρόνο, περιέχονται μαζί με σημειώσεις από σχετικά googlαρίσματα, σε ένα τετραδιάκι του Cave.
5) Arcade Fire - Awful Sound (Oh Eurydice) / It's Never Over (Hey Orpheus) (2013)
"Oh, Orpheus, Eurydice, it's over too soon..."
Ο μύθος:
Σε συνέχεια των όσων είπαμε παραπάνω, κοιτάζοντας τον σχετικό μύθο και από τις δύο πλευρές, η μεν υστερική Ευρυδίκη που πιέζει αφόρητα τον εραστή της να την «κοιτάξει», παραμένει φάντασμα, ο δε Ορφέας που δεν καταφέρνει να τιθασεύσει τον πόθο του και παρακούει τον θεό, μένει μπουκάλα. Τα διδάγματα πολλαπλά και από αυτή την αρχαία ιστορία. Ο Ορφέας μετά την ερωτική απογοήτευση, γίνεται χίπης στα βουνά της Θράκης, δημιουργεί δική του αίρεση και γράφει κάποιες από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της εποχής. Πεθαίνει πρόωρα, σαν σωστός ροκάς, αφού τον ξεσκίζουν λυσσασμένες groupies.
Behind the myth:
Από τον τέταρτο, διπλό δίσκο των Καναδών dance-rockers, Reflektor, με επιρροές από τον κινηματογράφο ("Orfeu Negro" του Μαρσέλ Καμύ [1959]), την φιλοσοφία ("Two Ages: A Literary Review" του Σόρεν Κιερκεγκάαρντ [1846]) και την αϊτινή πασχαλινή μουσική rara. Στο εξώφυλλο, το αριστούργημα "Ορφέας Και Ευρυδίκη" (1893) του πατέρα της σύγχρονης Γλυπτικής, Ωγκύστ Ροντέν, ιδωμένο μέσα από ιριδισμούς, αντικατοπτρίζει τη νέα εποχή που έρχεται, αφήνοντας πίσω το παρελθόν. Το υπερ-πυκνό σε νοήματα, ιδέες και αισθητικές άλμπουμ θεωρείται σίγουρη υποψηφιότητα της λίστας με τα καλύτερα της δεκαετίας.
4) Tom Waits - The Fall Of Troy (2006)
"My legs ache my heart is sore the well is full of pennies"
Ο μύθος:
Η αρχαία πόλη της Τροίας -ή Ίλιον- τοποθετείται σε λόφο της πεδιάδας του Σκαμάνδρου, όπου και λαμβάνουν χώρα οι μάχες του Τρωικού πολέμου. Συχνά μας διαφεύγει ότι η θρυλική Πτώση της με τη βοήθεια του Δούρειου Ίππου δεν περιγράφεται τελικά στην Ιλιάδα, όπου και υπονοείται ως αναπόφευκτη, αλλά εξιστορείται στην αρχή της Οδύσσειας. Στις ανασκαφές, πολλά αριθμημένα χωμάτινα στρώματα που αντιστοιχούν σε άλλες χρονικές φάσεις της πόλης σκεπάζουν τα απομεινάρια της ομηρικής πόλης, έτσι ώστε τελικά η γνωστή σε μας Τροία να μην είναι η 3, αλλά η 7...
Behind the myth:
Ένα ακόμα τραγούδι που γράφτηκε από τον Waits με τη βοήθεια της σεναριογράφου συζύγου του, Καθλίν. Ο τίτλος αποτελεί λογοπαίγνιο μεταξύ της πτώσης της θρυλικής Τροίας και του θανάτου του πρωταγωνιστή του φονικού που αφηγούνται οι στίχοι και λέγονταν Troy. Εξαιρετική προσθήκη στη μουσική επένδυση της ταινίας "Dead Man Walking" (1995) του Tim Robbins. Το τραγούδι κυκλοφόρησε και ως μέρος του υποψήφιου για Grammy το 2007 τρίπτυχου "Orphans: Brawlers, Bawlers And Bastards". Ανήκει στον δεύτερο δίσκο, "Bawlers", που αποτελείται μόνο από μπαλάντες και που φημολογείται ότι ο ίδιος ο καλλιτέχνης ήθελε αρχικά να ονομάσει "Shut Up And Eat Your Ballads".
3) Portishead - Elysium (1997)
"Mistaken, you'll never know your feathered sacred self"
Ο μύθος:
Αν και έχουν εντυπωθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως η αρχαία εκδοχή του Κήπου της Εδέμ, τα Ηλύσια Πεδία αποτελούν τμήμα του Άδη. Είναι ο τελικός προορισμός της ψυχής των ηρώων και των ενάρετων, σε αντίθεση με τα Τάρταρα, την αρχαία Κόλαση. Διαθέτουν λιβάδια με αγελάδες και τρεχούμενο νερό - της Λήθης, για να ξεχνούν οι νεκροί τα του βίου, καθώς και τουρνουά ιππασίας, στίβου και ζαριών, υπό τον συνεχή ήχο live μουσικής. Τελικά, ο παράδεισος του Έλληνα είναι πάντα ένας επαρχιακός, υπαίθριος καφενές.
Behind the myth:
Το προτελευταίο τραγούδι του δεύτερου δίσκου της μπάντας από το Bristol - και όχι από το συνονόματο γειτονικό Portishead. Με τον ήχο τους πιο σκληρό από το πρωτόλειο "Dummy" του '94, το κρυμμένο διαμάντι του "Elyssium" κρύβει ευπρόσδεκτες πιανιστικές πινελιές και μια Beth Gibbons μετά τα 30 πλέον, δηλαδή φεμινιστικώς στα καλύτερά της. Η ορχηστρική του εκδοχή -με αρκετό reverb- σε remix από τους Parlour Talk περιλαμβάνεται μόνο στο 12" single του "Only You". Το αντίστοιχο CD single περιέχει στη θέση του μια ζωντανή ηχογράφηση του "Only You" από συναυλία στη Νέα Υόρκη.
2) The Smashing Pumpkins - The Chimera (2012)
"Seven stars that weep cause love's forever strange"
Ο μύθος:
Κόρη του Τυφώνα και της Έχιδνας, από την ένωσή της με τον Όρθρο γεννήθηκαν το Λιοντάρι της Νεμέας και η Σφίγγα. Στην Ελληνική μυθολογία η Χίμαιρα αναφέρεται ως φοβερό τέρας με σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού και ουρά-φίδι. Η ανάσα της πύρινη. Μάλλον πρόκειται για αλληγορία που αφορά κάποιο ηφαίστειο. Τελικά φονεύτηκε από τον φτερωτό ήρωα Βελλεροφόντη, με τη βοήθεια της Αθηνάς. Η θεά την κάνει παλτό και ποζάρει μ' αυτό στη vogue του Φειδία.
Behind the myth:
Κι ενώ ο Billy Corgan κάνει δηλώσεις επί δηλώσεων περί του θανάτου του άλμπουμ ως μέσο διακίνησης της μουσικής εν καιρώ Διαδικτύου και streamάρει και τζάμπα καμιά δεκαριά τραγούδια από το 2009, ξαφνικά ανακοινώνει την κυκλοφορία του "Oceania" και μας στέλνει αδιάβαστους, με την λαμπρής σύλληψης δικαιολογία ότι «από συνθετικής άποψης, το να βγάλει ένα άλμπουμ θα τον βοηθήσει να συγκεντρώσει κάποια τραγούδια που οφείλουν να πηγαίνουν μαζί»! Αφού μας αποκαλύφθηκε εκ νέου ο ορισμός του άλμπουμ, ο ίδιος παραδέχεται ότι η ιδέα «ένα τραγούδι τη φορά» δεν είχε την απαραίτητη δύναμη να προωθήσει τη δουλειά της μπάντας. Συνηθισμένοι οι φίλοι των Pumpkins στην παλαβή ιδιοφυΐα του Billy, που συχνά αρέσκεται να κυνηγάει χίμαιρες.
1) Bastille - Icarus (2013)
"And this is how it feels to take a fall"
Ο μύθος:
Γιος του Δαιδάλου, του εφευρέτη που σχεδίασε τον Λαβύρινθο για λογαριασμό του μυθικού βασιλιά Μίνωα. Ο παράλογος περιορισμός πατέρα και γιου μέσα στη δαιδαλώδη φυλακή, οδηγεί τον αρχιτέκτονά της να φτιάξει φτερά από κερί για τους δυο τους, με τα οποία πετούν ελεύθεροι, μακριά απ' την Κρήτη. Ο Ίκαρος δε συμμορφώνεται με τις οδηγίες χρήσης και καθώς, πετάει σε μεγάλο ύψος, ο Ήλιος λιώνει τα κέρινα φτερά του. Δεν ξέρει κολύμπι και πνίγεται στη θάλασσα που τώρα ονομάζεται Ικάριο Πέλαγος.
Behind the myth:
Οι Bastille -ή BΔSTILLE όπως θέλουν οι ίδιοι- είναι μια indie μπάντα από το Λονδίνο, με μόλις τέσσερα χρόνια ζωής. To ντεμπούτο τους έγινε το 2010 με ένα 7-ιντσο δισκάκι 45 στροφών που περιείχε από την μία πλευρά το "Flaws", από την άλλη το "Icarus" και «κόπηκε» σε 300 αντίτυπα. Με τον πρώτο τους full-length δίσκο, σκαρφάλωσαν κατευθείαν στην κορυφή των βρετανικών charts και προτάθηκαν για 6 Brit Awards το 2014, έχοντας πουλήσει πάνω από 2 εκατομμύρια δίσκους, μόνο εντός Ηνωμένου Βασιλείου. Έχουν ήδη εμφανιστεί σε φεστιβάλ όπως το Glastonbury. Η πτήση τους είναι ιδιαίτερα υψηλή, ελπίζουμε να μην έχουν την τύχη του Ίκαρου.
Από την Κατερίνα Μυτιληναίου
Διαβάστε περισσότερα στο rocking.gr ή επισκεφθείτε τη σελίδα στο Facebook.