Τις Κυριακές δεν πάμε πια βόλτα για καφέ. Ο καφές είναι κατεξοχήν κοινωνική δραστηριότητα και δεν γίνεται χωρίς τους φίλους μας. Προτιμούμε λοιπόν να κάτσουμε σπίτι για να συνομιλήσουμε στο skype με τους φίλους μας που δουλεύουν στο εξωτερικό. Κάποιοι πήγαν για σπουδές και έμειναν, κάποιοι αναζητώντας εργασία βρέθηκαν εκτός Ελλάδας.
Είναι αλήθεια ότι η μετανάστευση της γενιάς μας έχει αρχίσει άκομψα και μπαίνει στο δημόσιο λόγο πολιτευόμενων και δημοσιογράφων, οι οποίοι σπεκουλάρουν με τη δυστυχία της γενιάς μας. Ωστόσο, φρονώ ότι δεν έχουν τεθεί οι σωστές βάσεις συζήτησης. Πρόκειται για κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα βαρύνουσας σημασίας. Η ελληνική πολιτεία αναλαμβάνει να μορφώσει δωρεάν, σε κρατικά ΑΕΙ και ΤΕΙ, τους νέους της χώρας μας και αυτοί με τη σειρά τους αξιοποιούν τις γνώσεις τους για να μεγαλουργήσουν στην Ευρώπη ή ακόμα και σε άλλους ηπείρους. Η φτωχή Ελλάδα ξοδεύει πακτωλούς για να εκπαιδεύσει επιστήμονες που συντηρούν την ευημερία του σκληρού πυρήνα της ΕΕ. Πρέπει το ζήτημα του "braindrain" να σταματήσει να αποτελεί καραμέλα στο στόμα πολιτικών, πρέπει να σταματήσουν οι ανέξοδες διαπιστώσεις ότι 1 στους 3 Έλληνες γιατρούς μεταναστεύει στην Γερμανία.
Η αυξανόμενη μετανάστευση των νέων δεν είναι θέμα για να γεμίζουν τα δελτία ειδήσεων, όταν δεν έχουν τηλεθέαση. Είναι πόνος και οδύνη.
Λέγοντας "braindrain" εννοούμε τη διαρροή εγκεφάλων, δηλαδή την μετανάστευση υψηλά εκπαιδευμένου προσωπικού από λιγότερο αναπτυγμένες προς αναπτυγμένες χώρες. Οι συγκεκριμένοι επιστήμονες τις περισσότερες φορές σπουδάζουν στις χώρες καταγωγής τους και μετακινούνται στο εξωτερικό με σκοπό να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας. Παρακολουθώντας την εκπαιδευτική πορεία της Ελλάδας συχνά συναντάμε αντίστοιχες μετακινήσεις με στόχο τη μόρφωση ή την εργασία. Στην αρχαία Ελλάδα, μέχρι το 300 π.χ., οι επιστήμονες πήγαιναν στην Αθήνα προσπαθώντας να αξιοποιήσουν την ύπαρξη της Ακαδημίας του Πλάτωνα και του Λυκείου του Αριστοτέλη. Καθώς πέρασαν τα χρόνια, η Αλεξάνδρεια μετατράπηκε σε κέντρο υποδοχής για τους επιστήμονες και η Ελλάδα άρχισε να αποτελεί χώρα εκροής επιστημονικού προσωπικού. Στην προσπάθεια σφαιρικής αποτύπωσης της διαδρομής του φαινομένου, με τη σημερινή του ορολογία, διαπιστώνουμε ότι πρωτοεμφανίστηκε το 1963, σε μια έκθεση στο Λονδίνο, και αναφερόταν στη μετανάστευση των Βρετανών επιστημόνων προς τις ΗΠΑ. Είχε προκαλέσει εντύπωση ότι, ενώ μέχρι το τέλος του Ά΄ Παγκόσμιου πολέμου μετανάστευαν οι φτωχότερες και λιγότερο μορφωμένες τάξεις και σπανιότερα οι επιστήμονες, πια τα πράγματα είχαν αλλάξει. Το φαινόμενο έλαβε τις διαστάσει που έχει σήμερα μετά τον πόλεμο.
Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με το αίσθημα ανασφάλειας που επικρατεί την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα έχει οδηγήσει σε "έκρηξη" του «braindrain» στη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, η Ελλάδα έχασε πάνω από 150.000 νέους επιστήμονες υψηλής κατάρτισης. Το φαινόμενο του "braindrain" ταλαιπωρεί τις περισσότερες χώρες με μη αναπτυγμένη οικονομία. Δυστυχώς, η Ελλάδα έχει ήδη χάσει παραπάνω από το 5% του εργατικού δυναμικού της, από το οποίο οι περισσότεροι νέοι επιστήμονες, με μόρφωση επιπέδου διδακτορικού. Περίπου το 71% από αυτούς τους επιστήμονες μετανάστευσαν σε χώρες της ΕΕ. Οι επιστήμονες αυτοί, οι οποίοι απέκτησαν τις εκτεταμένες μορφωτικές τους δεξιότητες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, στερούν από τη χώρα τη βασική κινητήρια δύναμη για την επανεκκίνηση της οικονομίας και της ανάπτυξης, ειδικά στους τομείς που απαιτούν εξειδίκευση.
Η έντονη κινητικότητα των Ελλήνων επιστημόνων προς χώρες κυρίως της Ευρώπης δημιουργεί ανισότητες ανθρωπίνου κεφαλαίου εντός του ευρωπαϊκού χώρου, μέσω της ροής Ελλήνων οικονομικών μεταναστών. Η φτωχότερη χώρα εκπαιδεύει επιστημονικό δυναμικό για τις πλουσιότερες. Συνεπώς , στο πλαίσιο της ΕυρωπαϊκήςΑλληλεγγύης, έχουμε χρέος να στοχεύουμε στην επανένταξη των υψηλά εξειδικευμένων νέων στην ελληνική οικονομία, με σκοπό την ανακατασκευή του παραγωγικού μας μοντέλου.
Είναι επιτακτική ανάγκη να αναζητήσουμε τρόπους και κίνητρα ώστε οι εκπρόσωποι της πιο μορφωμένης μεταπολιτευτικά γενιάς να αξιοποιήσουν την εργατική- επιστημονική τους κατάρτιση στην Ελλάδα, που δεν έχει άλλα περιθώρια να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στα δεινά των πολιτικών συγκυριών.
Αν γυρίσουν οι Έλληνες που εργάζονται στο εξωτερικό και φέρουν στην Ελλάδα όσες εμπειρίες, εργασιακά βιώματα και καλές πρακτικές αποκόμισαν στις χώρες όπου εργάστηκαν, ίσως έχουμε ελπίδα. Μόνο το ανθρώπινο κεφάλαιο θα εξισορροπήσει την αδυναμία μας σε οποιαδήποτε άλλη μορφή πλούτου.
#stopbraindrain